5 marca zakończyły się konsultacje społeczne dotyczące przyszłości europejskiego prawa autorskiego. Stanowisko polskiego rządu dostępne jest na stronie http://goo.gl/zXKhy1. Wcześniej w ramach piątego Forum Prawa Autorskiego odbyły się konsultacje krajowe kilkunastu zagadnień wybranych z listy 80 pytań przygotowanych przez Komisję Europejską. Komisja otrzymała od 8 do 11 tys. odpowiedzi (w zależności od źródła). Zgodnie z informacją podaną na stronie MKiDN kolejnym etapem prowadzonego przez Komisję przeglądu będzie publikacja „Białej Księgi”, co nastąpi prawdopodobnie w czerwcu 2014 r.
Organizacje bibliotekarskie dwukrotnie przesyłały do MKiDN swoje stanowiska – stanowisko pierwsze i stanowisko drugie. Niezależnie od konsultacji wewnętrznych, Stowarzyszenie EBIB przesłało również uwagi bezpośrednio do Komisji Europejskiej.
Nasze postulaty:
- Skrócenie okresu ochrony autorskich praw majątkowych do 50 lat po śmierci twórcy, niezbędne jest również przeprowadzenie analiz ekonomicznych wpływu czasu trwania na rzeczywistą ochronę utworów oraz zbadanie optymalnej długości trwania czasu ochrony.
- Wprowadzenie „półotwartej normy”, na wzór fair use, z dość szczegółowym wskazaniem typowych postaci dozwolonego użytku.
- Uznanie istniejących w dyrektywie wyjątków za obowiązkowe dla wszystkich krajów członkowskich (obecnie tylko jeden jest obowiązkowy) a przynajmniej tych, które dotyczą nauki, edukacji i informacji.
- Dozwolony użytek powinien być neutralny technologicznie.
- Umożliwienie bibliotekom wypożyczeń on-line.
- Możliwość archiwizowania cyfrowego dziedzictwa.
- Rewizja pojęcia terminale.
- Treści wytworzone za pieniądze podatników powinny być dostępne w modelu open access.
- Wprowadzenie dozwolonego użytku w zakresie eksploracji tekstów i danych.
- Pilna ratyfikacja Traktatu z Marrakeszu.
Stanowiska innych organizacji bibliotekarskich:
EBLIDA – http://goo.gl/gZDbM4
EIFL – http://goo.gl/YI9CPE
LIBER – http://goo.gl/vzT67H
Wybrane tezy ze stanowiska polskiego rządu:
- Rząd RP zdecydowanie sprzeciwia się wszelkim próbom dalszego wydłużania czasu ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych.
- Rząd RP opowiada się za przesądzeniem o obligatoryjnym charakterze wszystkich przypadków dozwolonego użytku, które są przewidziane w prawie europejskim, a przynajmniej tych, które mogą być wykorzystywane przy działaniach na skalę ogólnoeuropejską (dotyczących np. zachowania dziedzictwa kulturowego czy projektów naukowych, badawczych i edukacyjnych).
- Rząd RP nie sprzeciwia się również ewentualnemu rozszerzeniu katalogu wyjątków, jednak przy zachowaniu zasady, zgodnie z którą dozwolony użytek nie powinien obejmować działań o charakterze komercyjnym.
- Rząd RP sprzeciwia się próbom wprowadzenia do europejskiego porządku prawnego dozwolonego użytku opartego o doktrynę fair use.
- Rząd RP opowiada się za objęciem wyjątkiem bibliotecznym digitalizacji własnych zbiorów celem ich ochrony oraz określonych przypadków udostępniania utworów online, pod warunkiem zapewnienia ochrony przed jego nadużywaniem, tj. korzystaniem z tych utworów w sposób wykraczający poza dozwolony użytek.
- Rząd RP dostrzega konieczność umożliwienia wykorzystywania narzędzi online do celu prowadzenia badań naukowych oraz nauczania na odległość. Dlatego popiera postulaty doprecyzowania przepisów o dozwolonym użytku w celach edukacyjnych i naukowych, pod warunkiem, że zostaną wprowadzone zabezpieczenia przed wykorzystywaniem tych przepisów do celów niezwiązanych z działalnością edukacyjną lub naukową, w szczególności komercyjnych (co w przypadku działalności edukacyjnej i naukowej często jest trudne do precyzyjnego rozgraniczenia.
- Rząd RP opowiada się za pilną ratyfikacją Traktatu z Marrakeszu przez Unię Europejską.
- Po precyzyjnym wskazaniu w dyrektywie granic dozwolonego użytku naukowego, wykraczająca poza ten wyjątek eksploracja tekstów i danych powinna być dokonywana na podstawie licencji.
Strona Komisji Europejskiej http://goo.gl/xjClof
Informację nadesłała: Barbara Szczepańska