W 2018 r. w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu została założona pracownia konserwatorska. Zlokalizowano ją w przyziemiu, w obszernym pomieszczeniu, w którym znajduje się również introligatornia. Została ona wyposażona w podstawowy sprzęt i materiały umożliwiające wykonywanie zabiegów z obszaru konserwacji zachowawczej.

W roku 2019 pracownia konserwatorska Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu przeszła modernizację. Dotację na ten cel przekazało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach zadania „W trosce o dziedzictwo powierzone nam w opiekę. Modernizacja pracowni konserwatorskiej w Książnicy Kopernikańskiej” oraz Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Modernizacja polegała na przeprowadzeniu prac remontowych, których celem było przystosowanie pomieszczenia do instalacji specjalistycznego sprzętu konserwatorskiego, takiego jak  chociażby maszyna do uzupełniania masą papierową, stół niskociśnieniowy, stół podświetlany, zestaw kuwet systemowych.

Duży nacisk w trakcie modernizacji pracowni położono na zakup sprzętu umożliwiającego precyzyjne określenie stanu zachowania obiektów oraz wybór odpowiednich metod w trakcie przeprowadzania prac konserwatorskich. Stąd też w pracowni znalazł się np. stół niskociśnieniowy, który posłuży do prasowania i podklejania kart papieru w kontrolowanych warunkach. Z kolei  stół podświetlany pozwoli na analizę przezrocza papieru i uzupełnianie ubytków podłoża papierowego zawiesiną składającą się z masy włóknistej oraz wody. Kolejnym urządzeniem zapewniającym prawidłowy proces konserwacji papieru przy użyciu masy papierowej będzie zakupiona w ramach przyznanej dotacji maszyna do uzupełniania masą papierową. Urządzenie to pozwoli na rekonstrukcję podłoża papierowego obiektów zabytkowych, które uległy zaawansowanym zniszczeniom. Część nowo zakupionego sprzętu będzie służyć do oczyszczania zbiorów, jak skalpel parowy czy odkurzacz do czyszczenia zbiorów.

Dzięki modernizacji zwiększy się zakres działań w obszarze opieki nad starymi drukami, inkunabułami, rękopisami, zbiorami kartograficznymi oraz XIX- i XX-wiecznymi wydawnictwami ciągłymi przechowywanymi i udostępnianymi w Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. Ochrona dziedzictwa kultury oraz konserwacja materiałów bibliotecznych należą do misji i strategii rozwoju instytucji. Dotychczasowe wyposażanie pracowni konserwacji umożliwiało realizowanie zabiegów, które zakładają minimalną ingerencję w materię zabytkową. Zabezpieczenie obiektów w taki sposób pozwala im bezpiecznie funkcjonować do czasu przeprowadzenia pełnej konserwacji i restauracji. Przeprowadzenie zaawansowanych prac konserwatorsko-restauratorskich, przy obecnym wyposażeniu pracowni, nie było możliwe do zrealizowania. Dzięki modernizacji pracowni, będącej kontynuacją działań prowadzonych w ostatnich latach, możliwe będzie zabezpieczanie nawet najbardziej zniszczonych zbiorów poprzez ich systematyczną konserwację-restaurację, wykonywaną wewnątrz Książnicy Kopernikańskiej. Zabezpieczone obiekty zostaną zarchiwizowane przy współpracy z obecnym w instytucji działem digitalizacji. Zabytki, które nie są udostępniane ze względu na bardzo zły stan zachowania, po konserwacji-restauracji zostaną przybliżone szerszemu gronu odbiorców poprzez dodanie ich do Kujawsko-Pomorskiej Biblioteki Cyfrowej oraz organizację wystaw
i konferencji, przygotowanych w oparciu o badania historyczne i tegumentologiczne.

Dofinansowanie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Wspieranie działań kulturalnych” na realizację zadania wyniosło 53 091,13 zł. Województwo Kujawsko-Pomorskie przyznało na modernizację pracowni 45 250,00 zł.

Nadesłała: B. Antczak-Sabala