Kalendarium działań na rzecz open access (otwartej nauki) w Polsce

Aktualizujemy kalendarium w portalu Uwolnij Naukę.

1999

  • powstają pierwsze czasopisma otwarte w Polsce np.: czasopismo dla bibliotekarzy Biuletyn EBIB, który od początku jest czasopismem open access i nidgy nie miał wersji drukowanej, od 2010 wychodzi na licencjach CC. Redaktor naczelny: Szymon Matuszewski.

2001

  •  Grant OSI dla Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, dla grupy EBIB na stworzenie anglojęzycznego numeru specjalnego Biuletynu EBIB i rozpoczęcie długofalowej współpracy ze środowiskiem międzynarodowym.

2002

  • polscy naukowcy i bibliotekarze podpisują prywatnie Deklarację Budapeszteńską
  • powstaje pierwsza biblioteka cyfrowa, która upowszechnia w sposób otwarty utwory w Internecie (WBC)

2003

2004

  • Polska ma w DOAJ 13 polskich czasopism naukowych otwartych
  • Biblioteka Główna UMK rozpoczyna współprace z DOAJ, bibliotekarze z Torunia weryfikują polskie czasopisma otwarte
  • W roku 2004 Polska znalazła się wśród 34 państw, które podpisały deklarację OECD Declaration on Access to Research Data from Public Funding (rozbudowaną następnie w formie dokumentu OECD Principles and Guidelines for Access to Research Data from Public Funding), w której rekomendowane są między innymi zasady otwartości, przejrzystości i interoperacyjności danych badawczych finansowanych ze środków publicznych (zagadnienie danych naukowych, chociaż odrębne od zagadnienia publikacji, jest istotne dla całościowo rozumianego modelu otwartego dostępu do wiedzy). 

2005

  • Polska ma w DOAJ 21 polskich czasopism naukowych otwartych
  • W Warszawie powstała organizacja Creative Commons Polska, która promuje w kraju otwarte licencje i działa na rzecz inicjatyw związanych z budowanie otwartych zasobów edukacyjnych.
  • Biuletyn EBIB nr 2(63) cały numer poświęcony jest tematyce open access
  • Pojawia się polski przekład: Deklaracji Berlińskiej w sprawie otwartego dostępu do wiedzy w naukach ścisłych i humanistyce: http://www.zim.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html / // W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. – Nr 2/2005 (63) luty. – Czasopismo elektroniczne. – [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2005. – Tryb dostępu: http://ebib.oss.wroc.pl/2005/63/deklaracja.php. – Tyt. z pierwszego ekranu. – ISSN 1507-7187

2006

  • Polska ma w DOAJ 30 polskich czasopism naukowych otwartych
  • Pierwsze w Polsce warsztaty open access: eIFL Open Access Workshop 21 September 2006, Poznan. Organizatgor: PFBN, Politechnika Poznańska, EIFL. (Jan Nikisch)
  • Biuletyn EBIB nr 73/2006 poświęcony open access
  • ICM uczestniczy w projekcie DRIVER, mającym na celu zbudowanie sieci otwartych repozytoriów cyfrowych na poziomie europejskim

2007

  • Polska ma w DOAJ 37 polskich czasopism naukowych otwartych
  • W Polsce powstaje pierwsze międzynarodowe repozytorium otwarte ECNIS zbudowane w ramach 6PR UE przez Bibliotekę Naukową Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi: http://ecnis.openrepository.com/ecnis/ (Jolanta Przyłuska)
  • PCSS — tworzy Federację Bibliotek Cyfrowych,
  • 06-08.12 – Toruń – Internet w bibliotekach. I międzynarodowa konferencja Open Access w Polsce. Organizatorzy: KWE SBP i BG UMK. http://www.nowyebib.info/publikacje/matkonf/mat18/.
  • ICM zostało partnerem instytucjonalnym Creative Commons w ramach projektu Creative Commons Polska.
  • ICM wraz z Biblioteką Główną UMK biorą udział w Europejskiej Sieci Tematycznej poświęconej domenie publicznej w środowisku cyfrowym COMMUNIA.
  • ICM uczestniczy w kolejnej fazie projektu DRIVER – DRIVER II

2008

  • Polska ma w DOAJ 56 polskich czasopism naukowych otwartych.
  • powstaje Koalicja Otwartej Edukacji (KOED) zrzeszająca organizacje działające na rzecz otwarcia zasobów, od tego czasu lobbuje w ministerstwach, organizuje cykliczne imprezy otwartościowe, konferencje i seminaria, warsztaty, szkoli działaczy, przygotowuje rekomendacje, opiniuje akty prawne.
  • Biuletyn EBIB nr  6/2008(97) – cały numer poświęcony jest Open Access.
  • Powstaje pierwszy w Polsce serwis informacyjny o open access http://www.ebib.info/content/category/8/102/79/. Tworzy go zespół EBIB.
  • Powstał BOA: Blog o Open Access (ICM UW) http://boa.icm.edu.pl/
  • Jarosław Lipszyc z Fundacji Nowoczesna Polska  podpisuje Deklarację Kapsztadzką
  • ICM wyraził poparcie dla Kapsztadzkiej Deklaracji Otwartej Edukacji

2009

  • Polska ma w DOAJ 62 polskie czasopisma naukowe otwarte
  • Uniwersytet A. Mickiewicza z Poznania oraz Akademia Górniczo-Hutnicza z Krakowa wyartykułowały w roku 2009 otwartą politykę instytucjonalną.
  • Koalicja Otwartej Edukacji (KOED) wspólnie z BN organizuje pierwszy w Polsce Dzień Domeny Publicznej.
  • ICM UW i Creative Commons Polska uruchamiają projekt Otwórz książkę – cyfrową kolekcję współczesnych książek naukowych, udostępnionych przez autorów (w dużej mierze na wolnych i otwartych licencjach) http://otworzksiazke.pl/projekt.
  • ICM zostało członkiem założycielem COAR (Confederation of Open Access Repositories).
  • ICM bierze udział w projekcie OpenAIRE, wspierającym realizację Pilotażu Open Access Komisji Europejskiej w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR), jako partner techniczny projektu oraz instytucja prowadząca w jego ramach krajowe biuro Open Access.

2010

  • Polska ma w DOAJ 78 polskich czasopism naukowych otwartych.
  • Zespół KOED przetłumaczył rekomendacje BOAI – http://www.opensocietyfoundations.org/openaccess/boai-10-translations.
  • AGH utworzyło platformę e-learnigową OpenAGH z Otwartymi Zasobami Edukacyjnymi na poziomie akademickim.
  • Powstaje pierwszy podręcznik o open access „Przewodnik po otwartej nauce” http://otwartanauka.pl/przewodnik-po-otwartej-nauce/ – opracowany przez zespół Creative Commons Polska a opublikowany przez ICM UW.
  • W ramach struktur ICM powstało Centrum Otwartej Nauki (CeON).
  • W CeON zostało utworzone Repozytorium CeON, adresowane do całego polskiego środowiska naukowego, zgodne z zaleceniami polityki otwartego dostępu Komisji Europejskiej.
  • ICM zostaje partnerem projektu EuDML – Europejska Cyfrowa Biblioteka Matematyczna.
  • majowy numer Forum Akademickiego jest poświęcony otwartości w nauce i edukacji http://www.forumakad.pl/archiwum/2010/05/index.html.
  • czerwiec – ICM Uniwersytetu Warszawskiego przedstawia nowy program finansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i realizowany w ramach umowy na narodową licencję akademicką na czasopisma Springer zawartej w 2010 roku przez wydawnictwo Springer oraz ICM Uniwersytetu Warszawskiego http://vls.icm.edu.pl/zasady/2010/krajowe/SpringerOpenChoice.html.
  • Stowarzyszenie EBIB wraz z KOED organizuje pierwszy Tydzień Otwartej Nauki: http://www.nowyebib.info/serwisy/15-openaccess/688-tydzie-oa-w-polsce-2010.
  • MNiSW  rozpoczyna debaty na temat otwarcia nauki.
  • V konferencja EBIB – Internet w Bibliotekach II Międzynarodowa Konferencja Open Access w Polsce Toruń, 14-15 stycznia 2010. Organizatorzy: UMK, EBIB, EIFL, PFBN.
  • 8 września Koalicja Otwartej Edukacji zajęła oficjalne stanowisko w tej sprawie ogłoszonego przez MKiDN nowego regulaminu priorytetu 5 – Czasopisma http://koed.org.pl/blog/2011/09/08/stanowisko-koalicji-ws-programu-mkidn-czasopisma/
  • 18 października Koalicja Otwartej Edukacji opublikowała  Rekomendacje dla nauki polskiej dotyczące reguł otwartości. Zostały one opublikowane i rozesłane do środowisk naukowych w dniach 18-24.X. http://koed.org.pl/blog/2010/10/18/rekomendacje-otwartosci-dla-swiata-nauki/
  • 21 października Biblioteka Politechniki Poznańskiej organizuje seminarium Otwarte zasoby wiedzy w swobodnym modelu komunikacji naukowej z okazji Międzynarodowego Tygodnia Open Access.
  • W ramach Tygodnia Open Access Koalicja Otwartej Edukacji przeprowadza i nagrywa wywiad z wiceministrem nauki Profesorem Maciejem Banachem na temat otwierania nauki w Polsce. http://koed.org.pl/blog/2010/10/19/wiceminister-nauki-w-wywiadzie-o-otwartosci/.
  • Samorząd Doktorantów Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN otworzył nową stronę o modelu open access i będzie organizował 18.X. pierwsze seminarium dla doktorantów w Warszawie na temat otwartego dostępu do wiedzy.
  • Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN – zorganizował w Warszawie cykl wykładów zatytułowanych: Nauka 2.0 – praktyczne aspekty rewolucji internetowej w nauce.
  • Seminarium na temat otwartej nauki w ramach Warszawskich Targów Książki Akademickiej i Naukowej Academia. 21.X. (czwartek godz. 12.00) Aula Gmachu Głównego Politechniki Warszawskiej.
  • Biblioteka Pedagogiczna w Gorzowie Wielkopolskim zorganizowała w dniach 18-19.X, 29.X i 19.XI. warsztaty open access dla studentów filologii polskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wlkp.
  • Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego zorganizowała 22.X. spotkanie-seminarium dla studentów i pracowników naukowych na temat open access oraz opracowała kalendarz i plakat.
  • Koalicja Otwartej Edukacji wydaje broszurę Open Access. Otwarta nauka oprac. Bożena Bednarek Michalska http://koed.org.pl/wp-content/uploads/2012/01/OPEN-ACCESS.pdf.

2011

  • Polska ma w DOAJ 126 polskich czasopism naukowych otwartych.
  • Konferencja Otwarte zasoby wiedzy – nowe zadania uczelni i bibliotek Kraków–Zakopane, 15–17 czerwca 2011. Organizator: Politechnika Krakowska.
  • 1 marca Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie wprowadza otwarty dostęp do  19 tytułów czasopism elektronicznych wydawanych przez AGH http://koed.org.pl/blog/2011/03/01/19-czasopism-agh-na-wolnosci/
  • 28 marca Poznań, Komisja Informacji Naukowej PAN oraz Biblioteka Politechniki Poznańskiej zorganizowały seminarium : Otwarte zasoby wiedzy dla nauki.
  • Seminarium “Open Access i cyfrowe kompetencje w warsztacie humanisty” w ramach światowego tygodnia Open Access (24-30 października) – organizator Centrum Otwartej Nauki ICM UW.
  • ICM na zamówienie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotował ekspertyzę „Wdrożenie otwartego dostępu do treści naukowych i edukacyjnych. Praktyki światowe a specyfika polska. Przewidywane koszty, narzędzia, zalety i wady„.
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Biblioteka Uniwersytecka wspólnie z Akademią Górniczo-Hutniczą, Centrum e-Learningu oraz międzynarodową organizacją EIFL otworzyła kurs e-learningowy zatytułowany Open access – otwarta nauka, http://otwartanauka.cel.agh.edu.pl/index.php?id=1&theme=1024, który jest dostępny na wolnych licencjach. Redaktorki Bożena Bednarek-Michalska oraz Karolina Grodecka.
  • Akademia Górniczo-Hutnicza przygotowuje dla całej Polski plakat OAW – redaktorka Karolina Grodecka.
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika udostępnił kurs e-learningowy dla bibliotekarzy z zakresu prawa autorskiego, który przetłumaczyli i dostosowali do polskiego prawodawstwa studenci prawa UMK. Kurs był stworzony przez EIFL oraz The Berkman Centre for Internet and Society. Jest on zatytułowany Prawo autorskie dla bibliotekarzy: https://moodle.umk.pl/BU/course/view.php?id=8.  Redaktorka Beata Marek, opiekunka merytoryczna dr Monika Wałachowska.
  • Poznańska Fundacja Bibliotek Naukowych – organizuje seminarium open access dla pracowników Akademii Medycznej Poznania.
  • Biblioteka Pedagogiczna WOM w Gorzowie  przygotowuje plakat informacyjny, ulotkę o OAW, warsztaty dla studentów PWSZ oraz warsztaty dla bibliotekarzy.
  • Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego organizuje spotkanie nt. Open Access w dn. 28 października. Bibliotekarze przygotowali także plakaty promujący obchody.
  • Stowarzyszenie EBIB – publikuje specjalny numer Biuletynu EBIB zatytułowany Otwarta nauka i edukacja. Redaktorka – Bożena Bednarek-Michalska. Biuletyn EBIB nr 7(125). http://www.nowyebib.info/biuletyn/archiwum-numerow/630-biuletyn-ebib-nr-72011-125.

2012

  • Polska ma w DOAJ 142 polskie czasopisma naukowe otwarte.
  • MNiSW zamówiło ekspertyzę związaną z otwartą nauką , powstał dokument: Wdrożenie i promocja otwartego dostępu do treści naukowych i edukacyjnych, pod red. Marka Niezgódki, Warszawa ICM UW 2011. [Data dostępu 24 luty 2012]. Tryb dostępu: http://www.ebib.net.pl/images/stories/wiadomosci_2/2012_styczen/oa_icm.pdf.
  • III Międzynarodowa Konferencja Open Access w Polsce „Otwarta nauka i edukacja” 13-14 kwietnia 2012, Bydgoszcz, Polska III International Conference of Open Access in Poland “Open science and education”. Organizatorzy: UMK, KOED, EBIB, EIFL.
  • 9 maja Biblioteka Politechniki Poznańskiej zorganizowała seminarium: Otwarte zasoby wiedzy kluczem do przejrzystości w nauce z okazji obchodów Tygodnia Bibliotek „ Biblioteka ciągle w grze” .
  • 9 sierpnia 2012 r. Koalicja Otwartej Edukacji wysłała do Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego list, w którym przedstawiliśmy stanowisko KOED na temat zasad przyjętych w Narodowym Programie Rozwoju Humanistyki, przy finansowaniu działalności upowszechniającej naukę oraz w programie Index Plus. http://koed.org.pl/blog/2012/09/09/koed-rekomenduje-otwarty-dostep-w-projektach-mnisw/.
  •  wrzesień: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika rozpoczyna publikację nowego kwartalnika w formie Open Access na temat problemów oraz trendów prawa ICT w kontekście ekonomii, informatyki i bezpieczeństwa – Przegląd Prawa Technologii Informacyjnych – ICT Law Review http://koed.org.pl/blog/2012/09/24/nowe-czasopismo-open-access-o-prawie-ict-w-polsce/.
  • powstaje polskie tłumaczenie nowych rekomendacji Open Acces dla wdrażania otwartości dla dobra nauki i naukowców przygotowanych przez Open Society Foundations w 10 rocznicę Budapesztańskiej Inicjatywy Wolnego Dostępu http://koed.org.pl/blog/2012/09/19/nowe-rekomendacje-open-access/.
  • październik 2012- powstanie OpenUJ- oddolnej inicjatywy pracowników oraz studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego mającej na celu wprowadzenie standardów Otwartej Edukacji (Open Access) jako strategii rozwoju uczelni. Postulaty OpenUj dostępne na stronie: http://openuj.pl.
  • 29.10- spotkanie dotyczące wprowadzenia dobrych praktyk w zakresie udostępniania wiedzy na Uniwersytecie Jagiellońskim, zorganizowane przez OpenUJ i Centrum Cyfrowe pod patronatem prorektor ds. rozwoju UJ Marii Flis.
  • 23 październik Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego organizuje seminarium Open Access „Kurs na Otwartą Naukę”.
  • 15.10. – Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu – warsztaty Otwarta nauka w naszych rękach – od projektu do wdrożenia repozytorium uczelnianego.
  • 22.10. Biblioteka Główna Politechniki Częstochowskiej zorganizowała seminarium i debatę o otwartej nauce.
  • 23.10.Transformacja czasopism tradycyjnych  do postaci elektronicznej otwartej – Bozena Bednarek-Michalska, UMK Toruń – Webinarium otwarte.
  • Seminarium Open Access  Kurs na Otwartą Naukę w dn. 23.10.2012 r. od godziny 10.00. Program łódzkiego OA Week. Transmisja na żywo.
  • 24.10. – Wzrost cytowań w modelu publikacyjnym open access  –  Anna Wałek z BGiOINT Politechniki Wrocławskiej i Instytut Informacji   Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego – Webinarium otwarte.
  • Cyfrowe kompetencje i Otwarte Zasoby Edukacyjne –   warsztaty na AGH organizowane w ramach OAW, 11:00-13:00, Akademia Górniczo-Hutnicza, ul. Czarnowiejska 66, budynek B-5, parter, sala   01. Program dostępny na stronach organizatora Centrum e-Learningu AGH.
  • Panel dyskusyjny organizowany przez Bibliotekę Uniwersytetu   Łódzkiego, Bibliotekę Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Bibliotekę   Politechniki Łódzkiej Czy nauka powinna być otwarta? Decyzja należy do Ciebie! Koordynacja dr Iwona Sójkowska.
  • 25.10. – Otwarte zasoby edukacyjne dla pracowników naukowych –  Karolina Grodecka z Centrum eLearningu AGH  Kraków organizuje webinarium otwarte.
  • Budowanie repozytorium uczelnianego – wykład Małgorzaty Rychlik z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Organizator: Biblioteka   Uniwersytecka w Białymstoku, wykład odbędzie się 25.10. godz. 13.00   ul. Curie-Sklodowskiej 14a.
  • Spotkanie na temat otwartej nauki – prezentacja i dyskusja. Koło  Naukowe  Politologów,  Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona  Szymonowica w  Zamościu,  Instytut Nauk Społecznych.
  • 30.10. – Debata o otwartej nauce i nowych modelach publikownia czasopism naukowych w Bibliotece Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu.
  • Debata o Open Access organizowana przez Uniwersytet Jagielloński.
  • Listopadowy numer Forum Akademickiego jest poświęcony tematowi open access.
  • Listopadowy numer Biuletynu EBIB 8/2012(135) jest poświęcony e-nauce.
  • Dolnośląska Szkoła Wyższa z Wrocławia przygotowała polską wersję Open Journal Systems OJS – dedykowanej platformy open source dla czasopism otwartych oraz   rozpoczęła na niej publikację czasopisma open access Forum Oświatowe.
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu otwiera portal edukacyjny OZE: http://portal.umk.pl/web/otwarte-zasoby.
  • W ramach Biblioteki Centrum Otwartej Nauki przy ICM została opublikowana książka „Otwarty dostęp do publikacji naukowych. Kwestie prawne” autorstwa Dr. Krzysztofa Siewicza http://ceon.pl/pl/otwarta-nauka/kwestie-prawne

2013

  • Polska ma w DOAJ 151 polskich czasopism naukowych otwartych
  • Styczeń – Koalicja Otwartej Edukacji przekazuje Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego uwagi dotyczące zasad dostępności i otwartości zasobów naukowych w ramach konsultacji społecznych założeń do nowelizacji Ustawy o o zasadach finansowania nauki http://koed.org.pl/blog/2013/01/15/ustawa-o-zasadach-finansowania-nauki-stanowisko-koed/
  • Instytut Slawistyki PAN rozpoczyna transformację swoich czasopism naukowych na platformę Open Journal Systems (OJS).
  • Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika otworzyło Platformę Czasopism Otwartych
  • ICM przedłużył umowę na realizację programu Springer OpenChoice/Open Access.
  • KOED i EBIB opracował pierwsze w kraju Kalendarium OA w Polsce
  • Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i Prezydium Polskiej Akademii Nauk przyjęły w lipcu stanowisko w sprawie zasad otwartego dostępu do treści publikacji naukowych i edukacyjnych.

2014

  • W DOAJ Polska ma 163 czasopisma naukowe otwarte
  • MKiDN wprowadziło do niektórych swoich programów grantowych wolne licencje i zasady otwartego upowszechniania zasobów wytworzonych w ramach grantów.
  • MNiSW rozpoczęło debatę o polityce OA dla kraju.
  • ICM UW zaktualizował plan wdrożenia OA w Polsce z roku 2011
  • ICM UW opublikował diagnozę „Otwarta nauka w Polsce 2014”
  • Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie uruchomił platformę
    czasopism, udostępniając wszystkie uczelniane czasopisma naukowe na otwartej licencji: http://czasopisma.upjp2.edu.pl
  • UMK stworzył Akademicką Platformę Czasopism otwartych przeznaczoną dla wszystkich zainteresowanych uczelni z Polski.

2015

  • Polska ma 282 czasopisma w DOAJ
  • 20 marca MNISW powołało Zespół doradczy do spraw otwartego dostępu do treści naukowych, który pracuje nad polityką Polski w zakresie otwierania zasobów nauki. Są w nim przedstawiciele KOED.
  • W regulaminach grantowych MNiSW zaczynają pojawiać się klauzule związane z uwalnianiem zasobów, które są realizowane z pieniędzy publicznych.

 

Pod redakcją Bożeny Bednarek-Michalskiej, EBIB.

Dodaj komentarz