Sz. P.
Prof. dr hab. Dariusz Kuźmina
Dyrektor Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych
Uniwersytetu Warszawskiego

Zwracam się z uprzejmą prośbą o interwencję w następującej, pilnej sprawie. Wczoraj, czyli 8 kwietnia 2014 roku Dyrektor Biblioteki Narodowej, dr Tomasz Makowski poinformował mnie, że podjął decyzję o reorganizacji Instytutu Książki i Czytelnictwa, w tym o likwidacji Pracowni Badania Historii Czytelnictwa, którą stworzyłem i którą kieruję od 1986 r., a także o odwołaniu mnie z pełnionej funkcji.

Pracownia działa według wieloletniego planu badawczego, przedstawionego przeze mnie i w pełni zaakceptowanego przez Radę Naukową Biblioteki Narodowej w połowie pierwszej dekady bieżącego stulecia. Podkreślano wówczas, że jesteśmy jedyną tego typu placówką w Polsce, że nasze prace mają charakter interdyscyplinarny oraz w sposób spójny i wielostronny opisują najważniejsze przemiany w czytelnictwie w XIX i pierwszej połowie XX w., zapowiadające wiele procesów charakterystycznych dla kultury współczesnej. Podobne opinie wygłaszali też w trakcie posiedzenia Rady Naukowej, które odbyło się dwa lata później, m.in. prof. prof. Jerzy Jedlicki, Janusz Tazbir i Krzysztof Migoń.

W czasie ostatniej okresowej oceny pracowników naukowych w BN przeprowadzonej przez specjalną komisję powołaną przez Radę Naukową, działającą pod kierunkiem prof. dr hab. Barbary Sosińskiej-Kalaty, wszyscy członkowie Pracowni zostali ocenieni pozytywnie. Poza tym chciałbym zwrócić uwagę, że w ostatnich dwóch latach jedna z tych osób uzyskała stopień doktora habilitowanego, a trzy inne – doktora nauk humanistycznych. Dzięki temu staliśmy się jedyną komórką organizacyjną w BN, której wszyscy pracownicy mają stopień naukowy. Aktywnie prezentujemy nasz dorobek na licznych konferencjach oraz w czasopismach naukowych i książkach zbiorowych. Chciałbym też zaznaczyć, że na publikację (nawet od ponad trzech lat) czekają w Wydawnictwie BN cztery nasze książki autorskie. Dorobek Pracowni jest obficie cytowany i pozytywnie recenzowany.

Dyrektor Makowski enigmatycznie kwestionując prace Zespołu i zarzucając im, że – w przeciwieństwie do dorobku innych pracowników BN – nie funkcjonują one w międzynarodowym obiegu naukowym, zapowiedział jednocześnie, że nowa, ośmioosobowa Pracownia Historii Bibliotek i Czytelnictwa znacząco rozszerzy zakres zainteresowań, zarówno chronologiczny (zajmować się będzie historią bibliotek już od średniowiecza), jak i terytorialny (badać będzie zjawiska na wszystkich ziemiach polskich, a także zajmować się dziejami bibliotek polskich zarówno na Wschodzie, jak i na Zachodzie Europy).

Moim zdaniem tak rozmaitych i rozproszonych zadań projektowany zespół nie będzie w stanie rzetelnie wykonać. Są one zresztą – oczywiście w znacznie węższym zakresie – realizowane w innych ośrodkach badawczych, mających łatwiejszy dostęp do odpowiednich źródeł (np. z danego terenu). Nawiasem mówiąc, studia mediewistyczne w bibliotekach naukowych powinny być podejmowane przede wszystkim przez pracowników działów specjalnych gromadzących dawną książkę. Sprawą najważniejszą jest jednak niewątpliwie to, że na skutek tak pomyślanej reorganizacji – w imię niejasnego programu i dla nieokreślonego bliżej zespołu ludzi – zniszczone zostaną budowane przez wiele lat warsztaty pracy, zaprzepaszczone zgromadzone materiały i unikatowe doświadczenia metodologiczne poszczególnych członków dotychczasowego Zespołu.

Na każde żądanie gotów jestem udzielić szczegółowych informacji oraz dostarczyć potrzebną dokumentację, w tym recenzje naszych prac, potwierdzające przedstawioną przeze mnie ocenę dorobku Pracowni.

W imieniu Kolegów oraz własnym bardzo proszę o podjęcie działań, które zapobiegną likwidacji Pracowni w dotychczasowej formie.

Z wyrazami głębokiego szacunku
Janusz Kostecki