 |
Konferencja zatytułowana „Biblioteki Pomorza i Kujaw – centra edukacji i informacji” odbyła się 19 października 2005 r. w auli Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu. Jednodniowe sympozjum było
wspólnym przedsięwzięciem trzech toruńskich placówek:
Biblioteki Pedagogicznej, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej –
Książnicy Kopernikańskiej oraz Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w
Toruniu. Konferencja miała charakter regionalny, uczestniczyło w niej
prawie 190 osób, w tym 128 bibliotekarzy z różnych
sieci bibliotecznych, głównie z woj. kujawsko-pomorskiego oraz
60 gości (pracowników naukowych, studentów,
przedstawicieli władz samorządowych i oświatowych, dyrektorów
bibliotek, działaczy związków zawodowych oraz stowarzyszeń
bibliotekarskich).
W zamyśle organizatorów konferencja miała sprzyjać integracji
środowiska bibliotekarzy regionu kujawsko-pomorskiego, wesprzeć ich w
pracy dla rozwoju społeczeństwa informacyjnego, dlatego autorzy
wystąpień poruszali takie kwestie jak: wspólne działania
edukacyjne oraz propagowanie książki i czytelnictwa, wspieranie
działalności bibliotekarzy w realizacji zajęć dydaktycznych,
wszechstronny rozwój zawodowy bibliotekarzy poprzez pełen
dostęp do źródeł wiedzy i informacji, współpraca
bibliotek w zakresie uzupełniania zbiorów, gospodarki
dubletami i wymiany międzybibliotecznej.
Na konferencji zaprezentowano 8 referatów oraz 2 wystąpienia
sponsorów, oferujących oprogramowanie biblioteczne.
- O potrzebie partnerskiej współpracy międzybibliotecznej i
korzyściach z niej płynących mówiła Elżbieta Stefańczyk z
Biblioteki Narodowej w Warszawie („Współpraca bibliotek
w Polsce na początku nowego wieku”). Jest to tym ważniejsze,
że brakuje jednolitej polityki państwa, która wspierałaby
finansowanie powstałych na poziomie województw i powiatów
systemów biblioteczno-informacyjnych, a pozyskiwanie środków
finansowych jest łatwiejsze w przypadku zaangażowania w projekt
kilku instytucji (większy potencjał organizacyjny i twórczy).
Autorka zwróciła uwagę, że środowisko może liczyć na wsparcie
Biblioteki Narodowej i Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.
-
Programowi Ikonk@ poświęcił swoje wystąpienie Marek Jurowski z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu („Szkolenia dla pracowników Czytelni Internetowych
utworzonych w ramach programu Ikonk@ w województwie
kujawsko-pomorskim”). Prowadzony przez Ministerstwo Nauki
program Ikonk@ zakłada tworzenie punktów powszechnego dostępu
do Internetu, najczęściej lokowanych w bibliotekach publicznych.
Program ma wyrównywać szanse edukacyjne mieszkańców
małych miejscowości, a jednocześnie sprzyjać zmianie oblicza
bibliotek, podkreślać ich edukacyjną funkcję i wspierać proces
modernizacji. W województwie kujawsko-pomorskim prace
czytelni internetowych koordynuje Wojewódzka Biblioteka
Publiczna – Książnica Kopernikańska. Autor referatu
przedstawił założenia cyklu bezpłatnych szkoleń przeznaczonych dla
pracowników czytelni. Z pierwszego z nich, dotyczącego
podstaw obsługi komputera, korzysta 150 osób, szkolących się
w pięciu ośrodkach regionu: Brodnicy, Bydgoszczy, Inowrocławiu,
Toruniu i Włocławku. Pełna oferta szkoleń obejmuje internetowy kurs
dla bibliotekarzy Bibweb oraz przewidziany już na 2006 rok kurs
elektronicznej współpracy bibliotek.
- Bożena Bednarek-Michalska z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zaprezentowała teoretyczne i praktyczne aspekty specjalistycznego, internetowego szkolenia dla bibliotekarzy
(„Internetowy kurs dla bibliotekarzy Bibweb”).
Nauczanie elektroniczne jest coraz popularniejszą formą podnoszenia
umiejętności i nabywania nowych kompetencji. Decydują o tym znikome
koszty własne, wygodna forma, możliwość korzystania ze szkolenia w
czasie dogodnym dla kursanta. Warto zaznaczyć, że omawiany kurs
cieszy się dużą popularnością – według wstępnych założeń
organizatorów, w ciągu pierwszych trzech lat z kursu Bibweb
miało skorzystać około 1000 osób, tymczasem w ciągu
pierwszych dwóch i pół roku kurs ukończyło już 1735
osób.
Znacząca
część referatów toruńskiej konferencji poświęcona była
wspieraniu działalności dydaktycznej bibliotekarzy szkolnych oraz
samym bibliotekom szkolnym, a także pracy z młodym czytelnikiem.
Mówiono o sytuacji placówek szkolnych, perspektywach
rozwoju, innowacyjnych metodach pracy.
- Bożena Czyż-Bortowska z Biblioteki Pedagogicznej w
Toruniu przedstawiła ciekawą formę współpracy swojej
instytucji z bibliotekami szkolnymi („Program edukacji
czytelniczej realizowany w BP w Toruniu przykładem wspierania pracy
bibliotek szkolnych”). Realizowany w Bibliotece program
pozwala na efektywne połączenie wysiłków bibliotekarzy i
nauczycieli wszystkich rodzajów szkół w realizowaniu
ścieżki edukacja czytelnicza i medialna. Autorka zwróciła
uwagę, że istnieje możliwość modyfikowania treści, tak by jak
najlepiej odpowiadała potrzebom zgłaszanym przez nauczycieli.
Program składa się z czterech zasadniczych części odpowiadających
poszczególnym etapom nauczania: nauczanie zintegrowane w
klasach I-III, klasy IV-VI szkoły podstawowej, gimnazja, szkoły
ponadgimnazjalne. Lekcje biblioteczne realizowane w toruńskiej BP są
dobrze oceniane zarówno przez nauczycieli, jak i uczniów,
zdecydowanie rośnie ich liczba (134 lekcje dla 1800 uczniów w
roku ubiegłym), niestety rozwój tej formy jest ograniczany
możliwościami lokalowymi i kadrowymi Biblioteki.
-
Sytuację, działania i dorobek metodyczny toruńskich bibliotekarzy szkolnych
wraz z przykładami interesujących form pracy z czytelnikiem
zaprezentowała Anna Piątek z Centrum Kształcenia Ustawicznego,
Toruńskiego Ośrodka Doradztwa Metodycznego i Doskonalenia
Nauczycieli („Czy czytelnicy bibliotek szkolnych potrzebują
nowych form pracy? Na podstawie doświadczeń toruńskich bibliotek
szkolnych”). Referat zawierał szczegółowe dane
dotyczące m.in. wykształcenia bibliotekarzy z toruńskich szkół
i ich przygotowania zawodowego, jak również wyposażenia
komputerowego bibliotek, dostępności do Internetu.
- O udanym eksperymencie polegającym na stworzeniu nowoczesnej i
przyjaznej uczniom biblioteki mówiła w swoim wystąpieniu Anna
Churska z Biblioteki Gimnazjum i Liceum Akademickiego w Toruniu
(„Metody pracy w centrum medialnym”). GiLA to
szczególnego rodzaju szkoła, przeznaczona dla młodzieży
wybitnie uzdolnionej i funkcjonująca w ścisłej współpracy z
toruńskim Uniwersytetem Mikołaja Kopernika. Również
biblioteka ma wyjątkowy charakter, łączy w sobie funkcje tradycyjnej biblioteki, dobrze wyposażonego centrum medialnego oraz swego
rodzaju szkolnego klubu, w którym uczniowie chętnie spędzają
czas. Autorka zaprezentowała pomysłowe rozwiązania, dzięki którym
biblioteka postrzegana jest jako miejsce przyjazne, przychylne wobec
ucznia i podporządkowane jego potrzebom, m.in.: czytelnia otwarta
przez cały czas trwania zajęć w szkole, także w czasie nieobecności
bibliotekarza, możliwość samodzielnego korzystania ze sprzętu
audiowizualnego i komputerowego, pełen dostęp do księgozbioru –
łącznie z pozycjami oczekującymi dopiero na opracowanie katalogowe,
szerokie konsultowanie z uczniami nie tylko programu zajęć
dydaktycznych, ale także zakupów oraz otwartość wobec uczniów
zainteresowanych biblioteką, którzy współorganizują
jej pracę, np. samodzielnie wprowadzają dane do bazy katalogowej.
- Nowoczesne
formy pracy stosowane we wrocławskiej Mediatece, innowacyjnej
placówce, będącej wielofunkcyjnym centrum medialnym
przedstawiła Anna Janus („Prezentacja form pracy z młodym
czytelnikiem”). Biblioteka przeznaczona jest przede wszystkim
dla młodzieży, która może korzystać z 12 stanowisk
internetowych, skanera, punktu ksero, dwóch stanowisk do
odsłuchu płyt CD i księgozbioru obejmującego książki oraz multimedia
(płyty CD, filmy DVD, dokumenty multimedialne do nauki języków,
książki mówione). Co szczególnie ciekawe, placówka
ta ma bardzo szeroką ofertę usług, daleko wykraczającą poza
udostępnianie różnego rodzaju utworów –
Mediateka pomaga w odnalezieniu się na rynku pracy, organizuje i
wspiera przedsięwzięcia kulturalne, np. promuje młode wrocławskie
zespoły muzyczne.
- Ostatni
z referatów, zaprezentowany przez Beatę Antczak i Julitę
Niedźwiecką-Ambroziak z Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu
dotyczył dotychczasowej praktyki i perspektyw współpracy
bibliotek w zakresie wymiany i uzupełniania zbiorów
(„Regionalna współpraca międzybiblioteczna w zakresie
uzupełniania zbiorów. Stan obecny, potrzeby i nowe
rozwiązania. Na podstawie badań bibliotek woj. kujawsko-pomorskiego
oraz doświadczeń biblioteki WSB w Toruniu”). Prelegentki
przedstawiły m.in. ciekawe statystyki dotyczące tego problemu,
uzyskane na podstawie badań ankietowych, przeprowadzonych w
kujawsko-pomorskich bibliotekach. Zdaniem autorek, dla racjonalnej
gospodarki zbiorami zbędnymi – niepotrzebnymi jednym
bibliotekom, a przydatnymi dla innych – korzystne byłoby
stworzenie specjalnej strony WWW, która nie tylko ułatwiałaby
wymianę, ale również promowała tę formę uzupełniania
księgozbioru.
Wystąpienia sponsorów dotyczyły techniki komputerowej i możliwości jej wykorzystania w praktyce bibliotecznej. Nowoczesne systemy
biblioteczne przedstawili Jacek Gajkiewicz, przedstawiciel firmy Mol
(„Oferta oprogramowania firmy Mol dla Bibliotek”) oraz
Dagmara Smentek z firmy Max Elektronik omawiająca program Prolib.
Pomysł zorganizowania konferencji spotkał się z uznaniem i dużym
zainteresowaniem w środowisku bibliotekarskim. Uczestnicy konferencji
reprezentowali zarówno wiele miejscowości województwa
kujawsko-pomorskiego (m.in. Bydgoszcz, Chełmno, Ciechocinek,
Grudziądz, Inowrocław, Toruń, Włocławek), jak i liczące się ośrodki z
kilku innych regionów: Chorzów, Elbląg, Gdańsk, Gorzów
Wielkopolski, Olsztyn i Piłę.
Podstawowe integracyjne i edukacyjne cele konferencji zostały zrealizowane; okazało się, że w środowisku istnieje potrzeba spotkań będących forum wymiany informacji i sposobem na promocję własnych działań. Organizatorzy liczą, że toruńska konferencja zaowocuje lepszą
komunikacją między bibliotekami, ustaleniem wspólnych
kierunków działań bibliotek w regionie na rzecz edukacji,
pojawieniem się większej liczby wspólnych projektów, a
także wykorzystaniem wzajemnych doświadczeń i możliwości, jakie daje
postęp technologiczny.
Sympozjum potwierdziło, że bibliotekarze wszystkich typów bibliotek, począwszy od dużych placówek o charakterze naukowym i
regionalnym po małe biblioteki szkolne z niewielkich miejscowości,
interesują się podnoszeniem swych kwalifikacji, są otwarci na
innowacyjne metody pracy, chętnie dzielą się swą wiedzą i
doświadczeniami, potrafią dostosować się do zmieniających się potrzeb
i wymagań wobec placówek bibliotecznych.
Konferencja „Biblioteki Pomorza i Kujaw – centra edukacji i informacji” była kolejnym, efektywnym przedsięwzięciem Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy
Kopernikańskiej, Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu i Biblioteki
Pedagogicznej.
Materiały z sesji dostępne są on-line na stronach internetowych Biblioteki Pedagogicznej w Toruniu
(http://www.bptorun.wx.pl//konferencja/materialy/index.html ).
Konferencja organizowana była pod honorowym patronatem Marszałka
Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz patronatem prasowym
Gazety Pomorza i Kujaw „Nowości” i publicznego Radia PiK.
Przedsięwzięcie sfinansowane zostało ze środków Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego, znaczące było też wsparcie ze strony sponsorów, których udało się pozyskać mimo specjalistycznego,
środowiskowego charakteru sympozjum. Dzięki temu konferencję udało
się przygotować na wysokim poziomie organizacyjnym – uczestnicy
otrzymali m.in. komplet wystąpień referentów, zarówno w
formie tradycyjnej, jak i elektronicznej, a imprezę zakończył obiad
dla wszystkich gości.
Wykres 1.
Reprezentacja niemal wszystkich sieci bibliotek świadczy o tym, że założenia konferencji i dobór referatów odpowiadały potrzebom
całego środowiska, a cel integracyjny konferencji został
zrealizowany.
Warto dodać, że w celu poinformowania o konferencji wykorzystano wiele kanałów komunikacji – pocztę elektroniczną, stronę
internetową Biblioteki Pedagogicznej, listy tradycyjne, jak również
kontakty osobiste oraz pomoc metodyka.
Wykres 2.
W toruńskiej konferencji wzięło udział także kilkoro bibliotekarzy
spoza województwa kujawsko-pomorskiego: z woj.
warmińsko-mazurskiego – 6, z woj. pomorskiego – 2, z woj.
wielkopolskiego – 1, z woj. lubuskiego – 1, z woj.
śląskiego – 1. Z wyjątkiem jednej osoby byli to pracownicy
bibliotek pedagogicznych. Ich przyjazd wiąże się prawdopodobnie z
wcześniejszym przedsięwzięciem organizatorów –
konferencją „Nowy wizerunek biblioteki pedagogicznej:
komputeryzacja, komunikacja, współpraca”, która
odbyła się w Warszawie w 2004 roku. Uczestniczyli w niej
przedstawiciele bibliotek pedagogicznych z całego kraju, a jednym z
efektów było nawiązanie ściślejszych kontaktów
zawodowych.
Wykres 3.
Zwraca uwagę liczny udział w konferencji bibliotekarzy z małych
miejscowości, których placówki dysponują stosunkowo
niskimi budżetami. Wydaje się, że wpłynęła na to m.in. niska opłata,
ustalona na poziomie 10 zł dla pracowników bibliotek z
województwa kujawsko-pomorskiego i 20 zł dla bibliotekarzy
spoza regionu, dzięki czemu organizatorom udało się uniknąć bariery
finansowej, która często ogranicza pracownikom sfery
budżetowej dostęp do różnych form podnoszenia kwalifikacji
zawodowych.
 | |
