 |
Realizowany od września 2003 r. przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji program IKONK@ jest zgodny z założeniami Strategii Lizbońskiej, programem e-Europe i e-Polska oraz, poprzez uruchomienie w gminach punktów powszechnego dostępu do Internetu, staje się ważnym etapem kreowania w Polsce społeczeństwa informacyjnego.
Celem programu jest:
- zapewnienie społeczeństwom lokalnym taniego i powszechnego dostępu do Internetu;
- wyrównanie szans w dostępie do wiedzy ludności zamieszkałej w małych miejscowościach poprzez udostępnienie użytkownikom Internetu zasobów Polskiej Biblioteki Internetowej oraz innych zasobów edukacyjnych;
- zmiana wizerunku bibliotek publicznych - miejsca związanego z wiedzą, informacją i postępem, na placówki nie tylko udostępniające zbiory i informacje, ale także edukujące.
Inauguracja projektu nastąpiła 17 września 2003 r. w województwie podlaskim, gdzie chęć udziału w projekcie zgłosiło 117 ze 118 gmin regionu.
Do 31 marca 2004 r. projekt rozszerzono na następne siedem województw:
- kujawsko-pomorskie,
- lubelskie,
- łódzkie,
- małopolskie,
- opolskie,
- pomorskie,
- warmińsko-mazurskie.
Ministerstwo Nauki i Informatyzacji zaplanowało w 2004 r. następny etap projektu i ogłosiło przetarg na zakup, dostarczenie, instalację oraz obsługę serwisową sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem dla województw:
- lubuskiego,
- podkarpackiego,
- świętokrzyskiego,
- zachodniopomorskiego.
Realizacja projektu IKONK@ w gminach oparta została na zasadzie porozumienia pomiędzy Ministerstwem Nauki i Informatyzacji a każdym wójtem lub burmistrzem, który dobrowolnie wyraził wolę partycypacji w programie.
W dotychczasowej realizacji zobowiązania po stronie Ministerstwa są następujące:
- wyposażenie każdego punktu w co najmniej trzy komputery z systemem operacyjnym, zintegrowanym pakietem biurowym i programem antywirusowym,
- wyposażenie punktów w bezprzewodową sieć typu WiFi,
- zaopatrzenie punktów w routery zarządzalne,
- przeprowadzenie czterogodzinnego szkolenia osoby prowadzącej punkt na temat: podstaw obsługi systemu operacyjnego Microsoft Windows Professional XP PL, obsługi Internetu, konfiguracji i obsługi programu pocztowego, umiejętności dokonywania wydania i zmiany klucza WEP dla użytkowników "publicznych".
Z uwagi na fakt, że formularz zgłoszeniowy do udziału w programie podpisuje wójt/burmistrz, również jego zobowiązania zostały ściśle określone. Aby zostać beneficjentem programu, samorząd lokalny musi zapewnić:
- odpowiedni lokal - najlepiej bibliotekę; w wyjątkowych sytuacjach, gdy gmina nie będzie dysponowała biblioteką, może wykorzystać inny lokal o podobnym charakterze, np. Gminny Ośrodek Kultury,
- kompetentną osobę, która zostanie przeszkolona w zakresie wykorzystywania zasobów Internetu oraz będzie odpowiedzialna za prowadzenie punktu dostępu do Internetu; nie jest wymagane zatrudnienie nowego pracownika do prowadzenia punktu,
- pokrycie kosztów podłączenia i korzystania z Internetu, przy czym wybór dostawcy usługi pozostaje w gestii gminy.
Szkolenie wskazanej osoby jest przeprowadzane na koszt Ministerstwa przez firmę, która w województwie wygrała przetarg na dostawę sprzętu.
W piśmie skierowanym do samorządów lokalnych podkreślono, że wszelkie koszty związane z korzystaniem z Internetu ponosi gmina, a nie Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.
Gmina zgłaszająca akces do programu powinna więc przewidzieć w swoim budżecie środki na utrzymanie publicznego punktu dostępu do Internetu.
Realizacja IKONKI w województwie kujawsko-pomorskim rozpoczęła się od podpisania 6 lutego 2004 r. porozumienia pomiędzy Ministerstwem Nauki i Informatyzacji a Zarządem Województwa Kujawsko-Pomorskiego w sprawie wspólnej realizacji następujących programów:
- IKONK@,
- Polska Biblioteka Internetowa,
- sieć specjalistycznych czytelni internetowych "Otwarty świat".
Wojewódzkim koordynatorem programu IKONK@ z ramienia Ministerstwa został kierownik działu Metodyczno-Sprawozdawczego Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej - Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, natomiast z ramienia Zarządu Województwa, zastępca dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego, a więc od samego początku biblioteka czynnie współpracowała zarówno z Ministerstwem Nauki i Informatyzacji, jak i z samorządem wojewódzkim.
Gotowość przystąpienia do programu zgłosiło 139 gmin na 144 funkcjonujące w województwie jednostki samorządu lokalnego, a procedurę na dostarczenie, instalację oraz obsługę serwisową sprzętu komputerowego wraz z oprogramowaniem dla województwa wygrała firma KOMA z Katowic.
W sumie zorganizowano 171 publicznych punktów dostępu do Internetu, z czego 142 uruchomiono w bibliotekach, natomiast pozostałe w innych instytucjach, przeważnie domach kultury. Ze względu na to, że nie wszystkie gminy podpisały akces do programu, w 32 gminach uruchomiono dodatkowe punkty.
Ponieważ w maju br. zakończyła się realizacja projektu na terenie całego województwa, wojewódzki koordynator ds. IKONKI opracował i udostępnił do wykorzystania ramowy regulamin czytelni internetowej oraz przystąpił do działań ewaluacyjnych. Do wszystkich punktów zlokalizowanych w bibliotekach została rozesłana ankieta, której zadaniem było zbadanie poziomu realizacji zobowiązań przez firmę KOMA, a także zewidencjonowanie rodzaju łączy internetowych, które udało się uruchomić.
Na pytanie Książnicy Kopernikańskiej odpowiedziały dotychczas 94 biblioteki, czyli 64,8%. Ten dość niski procent odpowiedzi spowodowany jest przede wszystkim pewnymi trudnościami organizacyjnymi wynikającymi z faktu, że w województwie funkcjonują dwie biblioteki wojewódzkie.
Analiza dostarczonych ankiet pokazała, że blisko 90% respondentów krytycznie lub bardzo krytycznie oceniła realizowane przez firmę KOMA szkolenia. Niestety, często szkolenia w ogóle się nie odbyły, natomiast bibliotekarki były nakłaniane do składania podpisów pod oświadczeniem, że szkolenie przebiegło zgodnie z umową! Ta sprawa będzie szczegółowo zbadana po otrzymaniu kompletu ankiet, zaś podsumowanie zostanie wysłane do Ministerstwa Nauki i Informatyzacji z wnioskiem o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do firmy KOMA.
Również z dotychczasowego stanu wiedzy na temat typów łączy wynika, że nie jest on satysfakcjonujący, ponieważ tylko 37 punktów posiada połączenie stałe typu Neostrada, DSL czy SDI, a 19 punktów pracuje na łączach komutowanych ISDN. Brak łączy wykazało 14 jednostek, natomiast 22 ankiety należy powtórzyć.
Stan faktyczny nie jest więc w pełni zadowalający, natomiast prawdą jest, że infrastruktura informatyczna bibliotek samorządowych województwa powiększyła się o 426 stacji komputerowych rozmieszczonych równomiernie w 96,5% gmin.
Zadaniem pierwszoplanowym staje się teraz opracowanie i wdrożenie systemu szkoleń, metod samopomocy bibliotekarzy oraz uruchomienie linii bezpośrednich kontaktów całej sieci publicznych punktów dostępu do Internetu między sobą oraz z Książnicą Kopernikańską.
Wykorzystując najbliższe posiedzenie Forum Dyrektorów oraz Ligi Powiatowej (dwóch działających w województwie zgromadzeń skupiających dyrektorów powiatowych i miejskich bibliotek publicznych), Książnica Kopernikańska zamierza:
- przedstawić plan i harmonogram organizowanych dla bibliotekarzy gminnych szkoleń mających na celu efektywne wykorzystanie możliwości sprzętowych,
- stworzyć podstawę platformy organizacyjnej (wykorzystanie serwisu www.INFOBIBnet.pl oraz poczty elektronicznej) do sprawnej komunikacji między samorządowymi bibliotekami publicznymi województwa,
- przedstawić projekt i zyskać ewentualną akceptację dyrektorów dla testowania w wybranych powiatach nowego typu usług informacyjnych i edukacyjnych dla społeczeństw lokalnych (w oparciu o wyniki analiz Regionalnej Strategii Innowacji).
Komunikat Aleksandry Paniewskiej z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu przedstawiający nie tylko dane dotyczące funkcjonowania IKONKI, ale także plany bibliotekarzy związane z późniejszym wykorzystaniem sprzętu pokazują, że zdania są podzielone. Część bibliotekarzy myśli o częściowym wykorzystaniu sprzętu do działalności bibliotecznej, większość chce oddać komputery wyłącznie do dyspozycji użytkowników.
Nie wdając się w ocenę prezentowanej tendencji, sądzę, że w województwie kujawsko-pomorskim najbardziej efektywne będzie częściowe wykorzystanie nowej infrastruktury do szkolenia bibliotekarzy, rozwijania usług informacyjnych oraz tam, gdzie to będzie potrzebne, organizowania konsultacji i pomocy związanej z rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw.
Program IKONK@ otwiera zupełnie nowe możliwości organizacji wojewódzkiej sieci informacyjno-bibliotecznej w oparciu nie tylko o posiadane zasoby.
Przede wszystkim możliwe będzie zorganizowanie w porozumieniu z gminami rozległej, połączonej z bibliotekami sieci Infocentrów, w których uda się uruchomić w pełni profesjonalny transfer wiedzy i informacji specjalistycznej, a także możliwa stanie się w przewidywalnej przyszłości integracja większości baz bibliograficzno-katalogowych.
Realizacja programu IKONK@ to także możliwość intensywnego wykorzystywania przez internautów zasobów Polskiej Biblioteki Internetowej oraz uczestniczenia wszystkich chętnych w formach nauczania na odległość. Podkreślenie tego jest tym ważniejsze, że podstawowy dokument rządowy, jakim stanie się przygotowany na zlecenie Ministra Kultury Narodowy Program Kultury "Promocja czytelnictwa i rozwój sektora książki na lata 2004-2013" nie wspomina ani o IKONCE, ani o Polskiej Bibliotece Internetowej.
Obradująca w dniach 23-24 sierpnia 2004 r. w Krakowie Konferencja Dyrektorów Wojewódzkich Bibliotek Publicznych uznała te programy za tak istotne, że ustosunkowała się do nich w swoim stanowisku do Ministra Kultury na temat Narodowego Programu Kultury - Autorzy nie odnieśli się, bądź nie wiedzieli o realizacji programu Ministerstwa Nauki i Informatyzacji IKONK@, który objął 8 województw, a do końca roku 2004 obejmie 12. Autorzy mówiąc o potrzebie sieci pracowni digitalizacji, nie zauważyli, że od 2003 roku funkcjonuje Polska Biblioteka Internetowa, którą również zainicjowało Ministerstwo Nauki i Informatyzacji.
Pomimo rozlicznych więc problemów w procesie organizacyjnym oraz trudności w uruchamianiu łączy internetowych, program IKONK@ okazał się pełnym sukcesem i szansą na zbudowanie sieci INFOBIBnet. W każdym razie sieć taka, mam nadzieję, powstanie w województwie kujawsko-pomorskim.
 | |
