Nr 5/2003 (45), Biblioteki wyższych szkół niepublicznych - problemy i nowe rozwiązania organizacyjne. Prezentacje
| | Nr 5/2003 (45), Biblioteki wyższych szkół niepublicznych - problemy i nowe rozwiązania organizacyjne. Prezentacje |
|
 | | | |
Lucyna Cybulska
| |||
| | ||
| Podstawowe informacjeBiblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu (WSB) została powołana na podstawie statutu utworzonej w sierpniu 1998 roku uczelni. Początkowo czytelnia i wypożyczalnia mieściły się w jednym pomieszczeniu i były obsługiwane przez dwie osoby. Po przeprowadzce do nowego budynku biblioteka została wyposażona w pomieszczenia wielkości ok. 180 m2. Zwiększono też liczbę etatów do czterech, a od stycznia 2002 roku w bibliotece pracuje pięć osób na pełnych etatach oraz dwoje studentów (czasami czworo) zatrudnionych na umowę zlecenie. Wypożyczalnia oraz pomieszczenia pracownicze mieszczą się w jednej części biblioteki. W drugiej znajduje się czytelnia (25 miejsc przygotowanych na przyjęcie czytelnika posiadającego własny sprzęt elektroniczny, również z możliwością zalogowania się w sieci Internet), stanowisko informacji elektronicznej, stanowisko komputerowe z dostępem do katalogu bibliotecznego w systemie Prolib, a także nowoczesna pracownia komputerowa z bezpłatnym dostępem do Internetu (sześć miejsc). Osobno w archiwum przechowuje się prace licencjackie i podyplomowe absolwentów WSB. Biblioteka WSB w Toruniu nie posiada statusu ogólnouczelnianej jednostki organizacyjnej, jest wpisana w pion rektorski. Jej zadania wytycza statut uczelni, a regulamin jest zatwierdzany przez senat. W kwietniu 2000 roku powołano ciało doradcze - Radę Biblioteczną, w skład której weszli dziekan, sekretarze katedr, Studium Języków Obcych i Zakładu Informatyki oraz dyrektor biblioteki. Jednym z zadań rady jest pomoc w gromadzeniu odpowiedniego, fachowego i wartościowego księgozbioru.
Informacje o bibliotece, zbiorach, o udostępnianiu, nowościach można znaleźć na witrynie WWW: ZbioryPolityka gromadzenia zbiorów odzwierciedla potrzeby uczelni, jest zgodna z jej profilem, uwzględnia następujące obszary: bankowość, podatki, rachunkowość i finanse przedsiębiorstw, marketing, handel i finanse międzynarodowe, informatykę, ochronę środowiska, a także materiały niezbędne do wprowadzenia nowych programów, kierunków. Nie odchodząc od podstawowego założenia biblioteki, jakim jest zapewnienie niezbędnego piśmiennictwa pracownikom i studentom, specjalizujemy się w tematyce bankowej. Koncentrujemy się na piśmiennictwie w języku polskim, angielskim i niemieckim.
Tab. 1. Rodzaje i wielkośc zbiorów Biblioteki WSB w Toruniu. Wszyscy studenci WSB w Toruniu mogą korzystać z wypożyczalni: podręczniki pożyczamy na okres czterech tygodni bądź semestru w zależności od liczby, w jakiej posiadamy dany tytuł. W czytelni korzysta się z książek nie tylko na miejscu, część z nich można pożyczać na okres jednego tygodnia z możliwością prolongaty. Wszystkie książki wyposażone są w karteczki z terminem zwrotu i oklejone taśmą w określonym kolorze symbolizującym czas wypożyczenia. W zbiorach biblioteki znajdują się elektroniczne bazy danych: Lex Omega, Lex Temida, Profesjonalny Serwis Informacji (Vademecum Głównego Księgowego, Prawo podatkowe z orzecznictwem), Przewodnik Bibliograficzny, Bibliografia Zawartości Czasopism, roczniki statystyczne, anglojęzyczne bazy zagadnień podatkowych oraz wiele innych opracowań na płytach CD. W czytelni udostępniamy dzienniki i specjalistyczne czasopisma polskie i zagraniczne (60 tytułów, w tym dwa w wersji elektronicznej), aktualizowane zbiory praw. Codziennie czytelnikom Rzeczypospolitej oferujemy 20 gratisowych egzemplarzy tego dziennika. Ponadto w księgozbiorze czytelni znajdują się podręczniki i kasety do nauki języków obcych, a także słowniki i specjalistyczna literatura obcojęzyczna. Dzięki dotacjom z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej i fundacji TEMPUS poszerzono ofertę podręczników do nauki języka niemieckiego i fachowej literatury anglojęzycznej. Prowadzimy katalogi alfabetyczne i rzeczowe dla każdego rodzaju zbiorów oraz kartotekę artykułów z czasopism dotyczących bankowości. Katalogi rzeczowe opracowaliśmy na podstawie własnego schematu dostosowanego do potrzeb biblioteki. ProlibWe wrześniu 2002 roku zakupiliśmy profesjonalne oprogramowanie PROLIB, pozwalające na pełną automatyzację procesów bibliotecznych. W ciągu miesiąca została skomputeryzowana wypożyczalnia podręczników (opracowanie zbiorów, wprowadzenie systemu kodów kreskowych do identyfikacji książek i czytelników). Dla czytelników dostępna jest opcja sprawdzania stanu konta bibliotecznego, kontrola hasła osobistego, historia czytelnika, rezerwacja i zamawianie dokumentów. Dodatkowo system za pomocą e-maila informuje czytelnika o zarezerwowanej książce. Katalog Proliba zawiera opisy bibliograficzne wydawnictw zwartych i ciągłych. Posiada wiele możliwości wyszukiwawczych. Obecnie trwają prace nad elektronicznym opracowaniem zbiorów czytelni. Od listopada 2002 roku wszystkie nabytki rejestrujemy w systemie i udostępniamy za pomocą komputerowego systemy rejestracji wypożyczeń, liczba opracowanych elektronicznie woluminów zwiększa się z dnia na dzień. W planach jest udostępnienie katalogu biblioteki w sieci Internet. Działalność informacyjna bibliotekiObecnie biblioteka nie posiada wyodrębnionego działu informacji naukowej, jednakże jego uruchomienie przewidujemy wraz z nowym rokiem akademickim. Działalność informacyjna biblioteki polega na:
Inne formy działalności bibliotekiBiblioteka współpracuje przede wszystkim z bibliotekami wyższych szkół niepaństwowych, prowadząc wymianę wybranych publikacji i dubletów, z bibliotekami uczelni państwowych (m.in. z Biblioteką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Biblioteką Główna Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie), z Biblioteką Pedagogiczną w Toruniu i Wojewódzką Biblioteką Publiczną Książnicą Kopernikańską w Toruniu i innymi. Począwszy od 1999 roku, systematycznie uczestniczymy w organizowanych konferencjach bibliotekarzy wyższych szkół niepaństwowych. Bierzemy również udział w szkoleniach, warsztatach oraz innych konferencjach. Współpracujemy z bibliotekami szkół bankowych w Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Chorzowie, podejmując i omawiając wspólnie plany i strategie rozwoju naszych bibliotek, wymieniając doświadczenia, a także ściśle współpracując w zakresie polityki gromadzenia i udostępniania zbiorów. Należymy do Sekcji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych przy SBP. Bibliotekarze bibliotek szkół niepaństwowych postanowili współpracować w zakresie doradztwa w sprawach zarządzania biblioteką, miejsca biblioteki w strukturze uczelni wyższej oraz ujednolicenia działań (http://www.wsb-nlu.edu.pl/isbn/). Prowadzimy praktyki zawodowe dla studentów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Realizujemy projekt Wyższa Szkoła Bankowa w Toruniu jako ośrodek kształcenia języka niemieckiego, zapewniając kursantom podręczniki do nauki języka niemieckiego biznesowego, udostępniając fachową literaturę. Staramy się pozyskiwać dodatkowe fundusze, współpracując z organizacjami, fundacjami. Dla przykładu - dotacja z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej wsparła w sposób szczególny inicjatywę zakupu niemieckojęzycznej literatury oraz 16 nowoczesnych komputerów. Dzięki temu nasza biblioteki poczyniła duży krok w stronę kompleksowej komputeryzacji zbiorów, ich udostępniania i obsługi czytelnika. W ramach umowy z Domem Organizatora TNOiK (Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa) w naszej bibliotece czytelnicy mogą zakupić książki wydawane w tym wydawnictwie. Poza tym w celach informacyjnych książki autorstwa naszych wykładowców wystawiane są w gablocie przed biblioteką. Swoje miejsce w gablocie ma również wystawka podręczników, skryptów i opracowań naukowych z dziedziny ekonomii i finansów, wydawanych przez Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. Czytelnicy o biblioteceNa przełomie lutego i marca 2002 roku w naszej bibliotece wśród czytelników, została przeprowadzona ankieta, która miała odpowiedzieć nam pracownikom na pytanie o wyniki działalności naszej biblioteki, biblioteki zorientowanej na czytelnika, biblioteki współuczestniczącej w procesie dydaktycznym. Ankieta miała zbadać jakość świadczonych usług w opinii klientów biblioteki, fakt zaspokajania ich wyraźnych potrzeb i dzięki temu mieliśmy uzyskać informacje, jak biblioteka jest postrzegana. Studenci pozytywnie wypowiadali się o godzinach pracy biblioteki. Biblioteka WSB jest otwarta we wszystkie dni tygodnia (51 godzin - wypożyczalnia, 60 godzin - czytelnia wraz z pracownią komputerową; w tym 13 godzin pracy biblioteki przypada na sobotę i niedzielę). W ten sposób biblioteka jest dostępna dla całej społeczności akademickiej, niezależnie od realizowanego toku studiów. Bardzo dobrze czytelnicy nasi oceniali atrakcyjność wnętrz biblioteki. Tonacja niebiesko-szara i kontrastowe odcienie żółci nadają czytelni nie tylko przyjaznego charakteru. Można w rozważaniach "z przymrużeniem oka" pójść trochę dalej, stwierdzając, iż przy pomocy symboliki, jaką wyrażają kolory [1] - czytelnia w odcieniu niebieskim kryje w sobie mądrość, prawdę, autorytet i jakość. Ponadto kolor niebieski jest kolorem idealnym dla banków, a my tworzymy bibliotekę szkoły bankowej. Wszystkim użytkownikom czytelni pomaga w koncentracji kolor żółty, który jest też kolorem oznakowań, tak ważnych dla swobodnego i właściwego poruszania się. W ten sposób ubarwione i dobrze wyposażone pomieszczenia biblioteczne oraz przede wszystkim interesujący księgozbiór stanowią "przynętę" na użytkownika naszej biblioteki. Nasi czytelnicy w zdecydowanej większości określali księgozbiór jako bardzo dobry i wystarczający. Pojawiły się jedynie dwie uwagi: "więcej książek z zielonym paskiem" (tzn. tych, które można wypożyczyć) oraz wnioskowano o zmniejszenie kar za przetrzymywanie książek dla studentów trzeciego roku, z racji nałożonego na nich obowiązku napisania pracy licencjackiej (obecnie kara wynosi 0,30 zł za dzień spóźnienia). Ponad połowa ankietowanych osób nie korzysta z innej biblioteki, a zatem najprawdopodobniej księgozbiór dostępny w bibliotece WSB jest dla nich wystarczający i nie odczuwają potrzeby pogłębiania wiedzy w oparciu o materiały dostępne w innych placówkach, albo też jest na tyle urozmaicony i bogaty, że w zupełności satysfakcjonuje czytelników. Z innych bibliotek korzystają głównie studenci III roku. Należy zwrócić uwagę na to, że nawet w wypadku istnienia doskonale zorganizowanej biblioteki wyższej szkoły niepublicznej, gromadzi ona w pierwszej kolejności publikacje wydane od momentu zaistnienia szkoły. Stąd też oczywiste jest zainteresowanie bogatymi księgozbiorami bibliotek naukowych, bowiem najnowsze piśmiennictwo czasami nie zaspokaja potrzeb związanych z pisaniem pracy dyplomowej. I na odwrót: biblioteka WSB może pochwalić się w gronie bibliotek toruńskich właśnie bogatym i najnowszym piśmiennictwem z zakresu ekonomii, bankowości, podatków itd., co zostało zauważone i objawia się licznymi odwiedzinami biblioteki przez osoby pracujące w toruńskich bankach, firmach finansowych czy studentów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, słuchaczy szkół włocławskich, grudziądzkich.[2] O tym, że studenci WSB zdają sobie sprawę, iż posiadają dobrą bibliotekę, świadczą sytuacje, kiedy przyprowadzają do biblioteki kolegów z innych szkół i "umożliwiają" im dotarcie do poszukiwanych materiałów. Ponadto do odwiedzania biblioteki zachęcają wykładowcy, którzy pracują również na uczelniach innych niż WSB i informują o ciekawych zbiorach. Poza tym bardzo mile odbierany jest fakt korzystania z biblioteki przez absolwentów szkoły. Nie podjęto pozytywnej decyzji o możliwości pożyczania książek absolwentom, jednak nas odwiedzają, bo przekonani są, że w bibliotece WSB dostaną to, czego szukają.
Tab. 2. Czytelnictwo w Bibliotece WSB w Toruniu. Na pytanie o ewentualne zmiany, jakie należałoby wprowadzić w bibliotece, pojawiało się szereg przychylnych komentarzy typu: "jest dobrze, więc zmiany są niepotrzebne", "jakość usług w bibliotece jest zadowalająca", "jest OK". Wszystko działa na zasadach rekomendacji - zadowolony z usług użytkownik zachwala innym nasze usługi, naszą bibliotekę i to w ramach darmowej reklamy! Plany na przyszłośćObecnie pracujemy nad ostatecznym kształtem pomieszczenia, które niebawem przekształci się w czytelnię czasopism, a w dalszej perspektywie - nad pozyskaniem nowych pomieszczeń dla biblioteki. Planujemy od nowego roku akademickiego w naszej bibliotece wyodrębnić stanowisko informacji naukowej. Istotnym celem w planach na najbliższy czas jest stworzenie bazy dorobku naukowego pracowników naszej uczelni, rozbudowa stron biblioteki w portalu e-Student, szkolenia biblioteczne w wersji elektronicznej. Ważny jest dla nas plan zakupu kolejnego modułu oprogramowania bibliotecznego PROLIB - OPAC WWW. Ponadto chcemy nawiązać współpracę z katalogiem NUKAT, dzięki której do naszych zbiorów będzie można dotrzeć również poprzez ten narodowy katalog.
Przypisy[1] MUDIE, Peter, COTTAM, Angela. Usługi : zarządzanie i marketing. Warszawa : Wydaw. PWN, 1998, s. 95. [2] Informacje na podstawie zeszytu odwiedzin oraz rozmów bezpośrednich autorki z odwiedzającymi bibliotekę.  | |
| | | |
| |||
| | ||