Alex Byrne
Przewodniczący
IFLA

Promocja globalnych wspólnot informacyjnych
Oświadczenie IFLA przygotowane na Światowy Szczyt Społeczeństwa Informacyjnego w Tunisie

Szanowna Pani Przewodnicząca, Szanowni Państwo,

Dziękuję za umożliwienie mi wypowiedzenia się w imieniu społeczeństwa obywatelskiego na temat problemu finansowania. Wyrażam opinię Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich (IFLA), jej stowarzyszeń członkowskich oraz bibliotek na całym świecie, a także Scientific Information Working Group i Education Working Group.

Wypowiadam się jednak nie tylko w imieniu bibliotek i ośrodków informacji, ale także dwóch i pół miliarda osób, które korzystają z ich usług, członków społeczeństwa obywatelskiego. Przez wzgląd na nich zwracamy się do rządów państw oraz do społeczności globalnej z prośbą o znalezienie sposobów zapewnienia niezbędnych środków dla programu działań, w poczuciu pilnej potrzeby i we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Ludzie na całym świecie potrzebują zdecydowanych działań właśnie teraz, nie za dziesięć lat, ponieważ dziecko rozpoczynające naukę w szkole dzisiaj za dziesięć lat najprawdopodobniej już ją ukończy. W świecie cierpiącym z powodu HIV/AIDS, rozmaitych konfliktów, klęsk żywiołowych, dyskryminacji płciowej oraz innych postaci odrzucenia potrzebne są nam natychmiastowe i świadome działania, jeśli mamy promować prawdziwie spójne i przynoszące wszystkim korzyści globalne społeczeństwo informacyjne.

Biblioteki, archiwa i ośrodki informacji zapewniają członkom społeczności dostęp do Internetu oraz wsparcie w rozwijaniu umiejętności niezbędnych do efektywnego korzystania z sieci. Instytucje te nie tylko dbają o nasze dziedzictwo kulturowe, ale także o materiały niezmiernie istotne dla skutecznego rządzenia i nieustannego rozwoju gospodarczego. Poprzez takie działania umacniają społeczności i narody, a także pomagają niwelować niepożądane różnice pomiędzy nimi.

IFLA opowiada się za globalnym społeczeństwem informacyjnym, w którym wszyscy ludzie będą mogli swobodnie wyszukiwać i przekazywać informacje. Minimalne wymagania konieczne do realizacji tego celu to powszechnie dostępne łącza o odpowiedniej przepustowości, nowoczesne i pozostające w finansowym zasięgu technologie ICT, nieograniczony dostęp do wielojęzycznych programów rozwijających umiejętności zarówno docierania do już istniejących informacji, jak i rozpowszechniania własnych, w myśl poszanowania fundamentalnego prawa człowieka do nieograniczonego dostępu do informacji oraz do jej upowszechniania.

Wymaga to nakładów ze strony rządów, międzynarodowych agencji i środowiska biznesu oraz wykorzystania całej dostępnej infrastruktury i środków na współtworzenie społeczeństwa obywatelskiego. Rozsądna inwestycja w światową sieć bibliotek i ośrodków informacji spowodowałaby, że w oparciu o już istniejącą bazę możliwe byłoby:

• stworzenie rozbudowanej sieci punktów dostępu do Internetu, z których każdy byłby wspierany fachowym doradztwem i szkoleniami,
• oferowanie adekwatnej informacji w odpowiednich formatach i językach,
• udzielanie pomocy w rozwijaniu umiejętności i możliwości,
• wspieranie ochrony zdrowia i edukacji,
• przyczynianie się do poprawy pozycji kobiet,
• zapewnianie rozmaitych możliwości dzieciom i wszystkim zainteresowanym korzyściami płynącymi z nieustannego kształcenia się,
• wspieranie innowacyjności i rozwoju gospodarczego,
• ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego i jego różnorodności,
• umacnianie wzajemnego szacunku i zrozumienia pomiędzy ludźmi.

Przedstawiamy trzy propozycje nowych zapisów.

Po pierwsze, proponujemy dodanie nowego paragrafu dotyczącego finansowania po paragrafie 24 części wykonawczej dokumentu końcowego:
Inwestowanie powinno odbywać się we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, z uwzględnieniem środowisk szeregowych oraz społeczeństwa obywatelskiego, a żeby wytworzyć trwałe mechanizmy umożliwiające jak najszybszą realizację zamierzonych celów, inwestycje powinny bazować na już istniejącej infrastrukturze.

Po drugie, w dziale Poprawki i unowocześnienia istniejących mechanizmów finansowania należałoby dodać następujący paragraf:
Stoimy na stanowisku, że nowatorskie mechanizmy finansowania, które powinny sprzyjać niwelowaniu przepaści w dostępie do nowoczesnych technologii i do informacji [digital divide], mogą opierać się na obniżeniu kosztów dostępu do zasobów informacji i oprogramowania oraz na spowodowaniu, że zasoby te będą dla wszystkich swobodnie dostępne. Takie innowacyjne zabiegi powinny obejmować:

1. wspieranie wdrażania inicjatyw open access w takich dziedzinach, jak informacja naukowa, technologiczna, kulturalna i związana z edukacją,
2. podnoszenie świadomości istnienia i możliwości wykorzystania oprogramowania darmowego, oprogramowania typu open source oraz taniego "własnościowego" sprzętu [propriety shareware].

Szczególnie zależy nam także na dodatkowym zapisie w paragrafie 6 dotyczącym osiągania założonych celów. Proponujemy dodanie następującego sformułowania:
Zwiększenie możliwości trwałego dostępu do zasobów wiedzy poprzez usprawnienie łączności i inwestowanie w już istniejącą infrastrukturę, z uwzględnieniem globalnej sieci bibliotek, archiwów oraz ośrodków informacji.

Na zakończenie pragniemy zaprosić Państwa na naszą konferencję organizowaną w Egipcie, w Bibliotece Aleksandryjskiej w Aleksandrii w dniach 10-11 listopada 2005 r., podczas której zaprezentujemy, w jaki sposób biblioteki i ośrodki informacji realizują ideę globalnego społeczeństwa informacyjnego.

IFLA - Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń i Instytucji Bibliotekarskich, pragnie podziękować Pani Przewodniczącej i Delegatom za możliwość zabrania głosu, jednocześnie chce przypomnieć Delegatom o pilnej potrzebie zaangażowania środków finansowych oraz zasobów ludzkich na całym świecie w celu zbudowania prawdziwie globalnego społeczeństwa informacyjnego.

Tłumaczenie: Joanna Grześkowiak

Promocja globalnych wspólnot informacyjnych / Alex Byrne// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 9/2005 (70) listopad. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2005. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2005/70/byrne2.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187