EBIB 
Nr 9/2003 (49), Internetowe systemy wymiany i przesyłania informacji. Prawo
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 


Barbara Szczepańska
Biblioteka kancelarii prawniczej Lovells

Uwaga! Szykują się zmiany w prawie


Żyjemy w ciągle zmieniającej się rzeczywistości. Wiele dzieje się w kraju, wiele zmian zapowiada się w prawie. Większość z nas skoncentrowana jest na dużych zmianach, o których pisze i mówi się w mediach i które już trafiły pod obrady Sejmu. Ciągle też powstają zarysy nowych projektów, które znajdują się jeszcze w początkowym stadium opracowania. I właśnie dlatego, że nie są one jeszcze do końca ukształtowane, można próbować na nie wpłynąć. Część z tych projektów może też bezpośrednio lub pośrednio dotyczyć bibliotek. Dlatego warto przyjrzeć się tym pracom i wyszukać to, co w nich najistotniejsze z punktu widzenia bibliotek.

Ustawa o bibliotekach

Najważniejsza dla bibliotek regulacja, ustawa o bibliotekach, która w obecnym kształcie obowiązuje od 6 lat, jest właśnie zmieniana. Projekt zmian opracowuje wspólnie Biblioteka Narodowa, Krajowa Rada Biblioteczna i Ministerstwo Kultury. Pierwotnie projekt zakładał rozszerzenie mecenatu państwa nad działalnością bibliotek i upowszechnieniem czytelnictwa[1]. Z rozmów z przedstawicielstwami Ministerstwa Kultury wynika, że obecny kształt projektu znacznie różni się od pierwotnej wersji. Prace nad ostateczną wersją projektu nadal trwają i nie wydaje się prawdopodobne, żeby skończyły się szybko. Mamy nadzieję udostępnić go Państwu na stronach EBIB tak szybko, jak tylko to będzie możliwe.

Ustawa o drukowaniu cen na książkach

Od pewnego czasu w prasie nie tylko branżowej pojawiają się dyskusje na temat możliwości wprowadzenia w Polsce obowiązku drukowania cen na książkach[2]. Ostatni artykuł na ten temat pojawił się w Polityce[3], w którym wielokrotnie cytowana była Magdalena Ślusarska, wtedy jeszcze dyrektor Departamentu Książki w Ministerstwie Kultury. W Ministerstwie Kultury myśli się o wprowadzeniu ustawy o stałej cenie detalicznej na książki, której wprowadzenie we Francji, według Magdaleny Ślusarskiej, przyczyniło się do rozwoju tamtejszego rynku wydawniczego. Polska ustawa najprawdopodobniej będzie wzorowana właśnie na ustawie francuskiej, zwanej prawem Langa.

Jakie może mieć to konsekwencje dla bibliotek? Okazuje się, że bardzo duże, w zależności od tego, w jaki sposób ustawodawca określi w ustawie zasady stosowania obniżek i bonusów przy zakupach bibliotecznych. Jak wiadomo, ustawowy obowiązek drukowania cen na książkach obowiązuje w wielu krajach Europy Zachodniej. Jednak w każdym z krajów ustawodawca w inny sposób rozwiązał zasady stosowania ustawy względem bibliotek[4].

W Niemczech biblioteki mają prawo do maksymalnie 10% upustu przy kupowaniu książek od wydawców i 5% upustu przy kupowaniu książek w księgarniach. We Francji biblioteki dokonujące zakupów książkowych u księgarzy lub wydawców mają prawo do obniżonych cen, jednak nie został narzucony żaden limit obniżek. Jednak nawet brak sztywnej regulacji dotyczącej bibliotek w prawie francuskim może powodować niekorzystną sytuację dla bibliotek, które przez to są skazane na arbitralne decyzje wydawców i księgarzy (francuscy księgarze w handlu detalicznym lub hurtowym mają prawo do 5%, a wydawcy do 10% obniżki cen, a jak twierdzą niektórzy francuscy bibliotekarze, starają się ograniczyć obniżki dla bibliotek do 5-10%[5] W Hiszpanii biblioteki mają prawo do 15% obniżki cen, a w Portugalii ceny książek kupowanych przez biblioteki mogą zostać obniżone aż do 20%.

Możliwość kupowania przez biblioteki książek z ceną niższą od katalogowej może być uzależniona od tego, w jaki sposób nasz ustawodawca "potraktuje" biblioteki podczas prac nad ustawą o drukowaniu cen na książkach. Dyrektor Ślusarska zapowiada, że przed wprowadzeniem zmian w prawie odbędą się szerokie konsultacje. Najchętniej widziałaby to w formie debaty z przedstawicielami wydawców, księgarzy, hurtowników i czytelników[6]. Mamy nadzieję, że dyskusja będzie prowadzona również z udziałem bibliotekarzy.

Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym

Prezydencki zespół do opracowania projektu ustawy o szkolnictwie wyższym przygotował w połowie 2003 roku projekt prawa o szkolnictwie wyższym. Projekt nie trafił jeszcze pod obrady Sejmu, ale zawiera kilka regulacji ważnych dla bibliotekarzy. Zostały one szczegółowo omówione w artykule Elżbiety Golec-Nycz, opublikowanym również w niniejszym numerze EBIB, dlatego przedstawię tylko jego założenia:

  1. Zaliczenie bibliotekarzy dyplomowanych do grona nauczycieli akademickich.
  2. Likwidacja stosowania przepisów dotyczących pracowników dydaktycznych w stosunku do starszych bibliotekarzy i kustoszy bibliotecznych.
  3. Powstanie stanowiska informatyka dyplomowanego.
  4. Likwidacja zatrudnienia w formie mianowania.

Zmiany w prawie autorskim

W czerwcowym numerze EBIB (2003 r.), poświęconym zagadnieniom prawa autorskiego w Internecie, wiele miejsca poświęciliśmy dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/29/WE z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów prawa autorskiego i praw pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. Jej implementacja w prawie polskim może mieć zasadnicze znaczenie dla działalności bibliotek. W Ministerstwie Kultury trwają właśnie prace nad zmianą ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, dostosowującą prawo polskie do prawa unijnego. Jest niezmiernie ważne, aby bibliotekarze włączyli się w prace nad tą ustawą, ponieważ zgodnie z tym, co powiedział zastępca dyrektora Departamentu Prawno-Legislacyjnego Ministerstwa Kultury, Wojciech Dziamdziora, choć nie ma specjalnej potrzeby wprowadzania nowych rozwiązań w zakresie regulacji dla bibliotek, to nie wyklucza on pewnego ograniczenia praw przysługujących obecnie bibliotekom, w środowisku cyfrowym bowiem możliwości kopiowania są o wiele większe [7].

Ustawa o zamówieniach publicznych

Od 20 października 2003 r. obowiązywać będzie znowelizowana ustawa o zamówieniach publicznych (Dz. U. nr 165, poz. 1591). Omawiana nowela wprowadza wiele zmian, my podkreślimy dwie z nich. Zgodnie z nowelizacją, minimalny próg wartości zamówienia wzrasta dwukrotnie, co oznacza, że przepisy ustawy będzie się stosować do postępowań wartości minimalnej 6 tys. euro. Inną ważną zmianą jest podwyższony próg kwoty wartości zamówienia, którą musiał zaakceptować prezes Urzędu Zamówień Publicznych.. Kwotę tę podwyższono z 20 tys. euro do 30 tys. euro.

Redakcja EBIB będzie przyglądać się wszystkim projektom i na bieżąco informować o stanie prac nad poszczególnymi regulacjami.

 

Przypisy

[1] Strategia Departamentu Książki - 2003 [on-line]. [dostęp 12 października 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mk.gov.pl/.

[2] Komunikat biura Polskiej Izby Książki. Sondaż w sprawie cen detalicznych [on-line]. [dostęp 12 października 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://wirtualnywydawca.pl/forum_pik-29.09.03.2.htm.

[3] STASIAK, Piotr, COELHO, Kilo. Czy drukowanie cen na książkach sprawi, że będą one tańsze? Polityka 2003, nr 36, s. 36.

[4] MULLER, Harald. European Laws on the application of fixed prices for books. IFLA Conference, Berlin 2003.

[5] Tamże.

[6] STASIAK, Piotr, COELHO, Kilo. Czy drukowanie cen..., s. 38.

[7] GONTARZ Andrzej. Prawo ochrony i dostępu. Computerowrld 2003, nr 32, s. 10.

 Początek strony



Uwaga! Szykują się zmiany w prawie / Barbara Szczepańska// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 9/2003 (49) październik. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/49/szczepanska.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187