Nr 2/2002 (31), Jakość w bibliotekarstwie cz. II. Konfrontacje praktyczne. Artykuł
| |
Nr 2/2002 (31), Jakość w bibliotekarstwie cz. II. Konfrontacje praktyczne. Artykuł |
|
 |
|
|
|
Bożena Bednarek-Michalska
|
|||
|
|
||
|
JAKOŚĆ SERWISU INFORMACYJNEGO - definicjeJeśli mówimy o jakości serwisu informacyjnego (information quality service), to musimy sobie uświadomić, że mamy na myśli zarówno jakość udostępnianej informacji (danych), jak i jakość usług związanych z przekazywaniem tych danych do klienta. Informacja - w niniejszej pracy rozumiana będzie jako zbiór danych (liczb, faktów, pojęć) przekazywanych do odbiorcy w celu dalszego ich przetwarzania i budowania wiedzy. Jakość - ogół właściwości obiektu wiążących się z jego zdolnością do zaspokojenia potrzeb stwierdzonych i oczekiwanych. Z uwagi na fakt, że potrzeby mogą się zmieniać, dlatego ważny jest stały przegląd wymagań jakościowych. Istotne jest, aby wymagania te w pełni odzwierciedlały potrzeby klienta. Jakość często utożsamia się ze przydatnością użytkową, funkcjonalnością, zadowoleniem klienta czy też zgodnością ze standardami i wymaganiami ogólnie przyjętymi. Usługa - jest to wynik bezpośredniego współdziałania dostawcy i klienta oraz wewnętrznej działalności dostawcy, w celu zaspokojenia potrzeb klienta. Usługi można realizować przy pomocy personelu lub sprzętu. W wypadku usługi informacyjnej mamy do czynienia z wyrobem niematerialnym, intelektualnym, który jest tworzony i dostarczany określonemu z góry klientowi.[1] Zatem, mówiąc o usłudze informacyjnej i jej jakości, mamy na myśli współdziałanie twórcy lub dostawcy informacji z klientem, do którego tę informację się kieruje oraz jakość udostępnianych danych. Co więcej w wypadku serwisu internetowego możemy określić, że usługę tę realizujemy przy pomocy nowych technicznych narzędzi i rozwiązań technologicznych służących do przekazywania danych oraz całego zespołu ludzi organizującego i zarządzającego informacją. Chcąc dokonać oceny kilku serwisów informacyjnych należy w sposób usystematyzowany sprawdzić, na ile serwisy takie spełniają wymagania użytkowników i podlegają standardom, stosując jednolite kryteria i wskaźniki ocen. OCENA JAKOŚCI INFORMACJIW nowoczesnym zarządzaniu informacją podkreśla się, że ocenianie jakości serwisów informacyjnych jest bardzo trudne, gdyż kryteria oceny mogą być zmienne, a istota "informacji" (mam na myśli mnogość i nieścisłość definicji) i czynnik ludzki trudne do określenia w każdym jednorazowym przypadku. To co dla jednego ma wartość informacyjną, dla innego może być niepotrzebnym elementem powodującym szum informacyjny. Jeśli zatem chcemy, jako bibliotekarze, zajmować się selekcją i oceną informacji, musimy pamiętać o tym, jak istotne są obiektywne kryteria oceny i umiejętność ich stosowania przy gromadzeniu materiału zgodnie z potrzebami klienta. Dlaczego bibliotekarze powinni oceniać jakość informacji, jaka pojawia się w sieci?
2. Dlatego, że informacji jest coraz więcej i jej ocena oraz selekcja jest niezbędna. 3. Dlatego, że trzeba dokonywać wyboru przy tworzeniu własnych zasobów elektronicznych. 4. Dlatego, że użytkownik biblioteki domaga się informacji na zadany temat i na określonym poziomie. 5. Dlatego, że klienci bibliotek nie mają czasu na samodzielne gromadzenie i przetwarzanie informacji. 6. Dlatego, że przyszłość bibliotek będzie związana z informacją i nowymi technologiami. Oceny jakości informacji sieciowej dokonuje się podobnie jak tej, która przekazywana jest w tradycyjnej formie. Zwłaszcza, jeśli bierzemy pod uwagę ocenę treści. Różnice leżą w formie przekazu tych treści, a forma przede wszystkim wynika ze stosowania hipertekstowego systemu WWW udostępniania informacji. Wpływa ona też znacząco na jakość informacji. Zastosowanie nowoczesnych technologii informacyjnych zmieniło całkowicie dostępność informacji, jej aktualizację, walory estetyczne i możliwości przetwarzania. I to głównie będzie przedmiotem zainteresowania tej pracy - badanie stron WWW. Gdyby zastosować podział na dwa główne kryteria oceny: treści i formy, to ocena treści będzie taka jak dawniej, natomiast formę przekazywania informacji mamy zupełnie nową i dlatego wymaga ona innego - nowego podejścia. METODY I KRYTERIA OCENY JAKOŚCI STRON WWWDo niedawna, kiedy mówiliśmy o Internecie i możliwościach jakie daje sieć przy przesyłaniu informacji, bardzo często ekscytowaliśmy się szybkością przepływu dokumentów, ilością danych, różnorodnością formatów, możliwościami grafiki, narzędziami wyszukiwawczymi, natomiast mniej było w nas refleksji na temat jakości tych danych, jakie sieć nam oferuje. Teraz po kilku latach, postrzegając problem związany z nadmiarem informacji, zaczynamy częściej analizować tę jakość. Pojawia się coraz więcej literatury na ten temat, która omawia szczegółowo kryteria oceny informacji, np.: Information Quality WWW Virtual Library, The Internet Guide to Construction of Quality Online Resources, http://www.ciolek.com/WWWVL-InfoQuality.html T. Matthew Ciołek, Irena M. Goltz. Zarówno metody stosowane przy ocenie stron jak i kryteria oceny są bardzo różnorodne w zależności od tego, przez kogo, dla kogo i na jakim poziomie ocena ma być dokonana. Pamiętać musimy przy tym, że istnieją standardy dotyczące przekazu informacji w sieci, co nam pozwala na ich podstawie wyznaczać kryteria oceny. Przedstawione poniżej metody i kryteria zaproponowane zostały przez bibliotekarzy i dla bibliotekarzy instytucji akademickich. Metody oceny stron internetowych proponowane przez Helge Clausen:
• Metoda statystyczna - analizująca typ i ilość informacji (liczenie odnośników). • Metoda jakościowo-heurystyczna - kiedy ocenia się wybraną grupę cech formalnych czy treściowych. Ostatnia z tych metod związana jest często z oceną ekspercką. Główne kryteria oceny wg Helge Clausen zastosowane przy użyciu metody jakościowo-heurystycznej:
2. Jakość informacji (instytucja sprawcza, aktualizacja, poprawność, ilość informacji), 3. Linki i nawigacja ( adnotacje, ilość odsyłaczy, łatwość wertowania) 4. Wrażenie estetyczne (kolory, czcionki, format), 5. Miscellanea (pomoc, użytkownik), 6. Ogólne (oryginalność, przyjazność serwisu). Główne kryteria oceny wg Alistair Smith:
2. Zawartość treści (obiektywizm, instytucja sprawcza, aktualizacja, oryginalność, linki, pisownia). 3. Grafika i multimedia (audio, wideo, kolory, grafika). 4. Cel utworzenia serwisu (określony, jasny). 5. Użytkownik (użyteczność i przyjazność). 6. Recenzje (czy strony oceniono i jak). 7. Technika (efektywność, sprzęt, wyszukiwarki, organizacja serwisu, interaktywność, szybkość ładowania, stosowanie rozwiązań standardowych). 8. Cena (płatny czy bezpłatny serwis). Kryteria w obu przypadkach określono różnie, elementy oceny jednak, jakie przy tej okazji zacytowały badaczki, są podobne do siebie. To samo dotyczy innych propozycji, jakie można znaleźć w Internecie, zwłaszcza na stronie dotyczącej tego zagadnienia www.vlib.org. Wymienione natomiast poniżej, a opracowane i zalecane przeze mnie są wybrane z wielu dodatkowych dostępnych w Internecie materiałów i skompilowane dla potrzeb bibliotekarzy polskich. KRYTERIA OCENY STRON WWWPrzy ocenie jakości serwisu informacyjnego ważne jest opracowanie i uzgodnienie elementów istotnych, jakie trzeba przeanalizować, żeby ocena miała sens i służyła nie tylko odbiorcom, ale i twórcom usług. Bibliotekarz bowiem może wg niżej wymienionych kryteriów dokonywać oceny serwisów, które zamierza wykorzystywać w swojej pracy, natomiast inny bibliotekarz - twórca bibliotecznego serwisu - może wziąć je pod uwagę w momencie tworzenia własnych zasobów informacyjnych lub podnoszenia jakości już istniejących. Wybór kryteriów został bowiem dokonany na podstawie opracowanych standardów przyjętych dla tworzenia stron WWW.
Nie ma reguł, jeśli chodzi o wagę i liczbę stosowanych kryteriów podczas
oceny, wybór należy do oceniającego i powinien być dokonany w zależności
od bieżących potrzeb i powodów, dla których dany serwis się ocenia.
Misja serwisu
• Jaka jest strategia działania i czy jest realizowana? • Czy określono użytkownika docelowego, jeśli nie, sam musisz ocenić, czy ty nim jesteś? Autorstwo, instytucja sprawcza
• rodzaj instytucji (poważna, niepoważna):
- edukacyjne: edu, uni, (www.bu.uni.torun.pl); - non-profit: org (batory.org.pl); - komercyjne: com (aol.com, geocities.com, poland.com).
http://www.oss.wroc.pl/; • pamiętaj, że właściciel, wydawca, redaktor, webmaster to nie zawsze są cztery różne osoby; • istnienie COPYRIGHT to dowód na bardzo poważne traktowanie swojego dzieła.
• czy na stronie są działy: O nas, O sobie, Biografia, Biogram, Filozofia, Kontakt, Webmaster, Misja - informacje o instytucji, poglądy autora czy cele działania instytucji; • czy podano e-mail, adres pocztowy, NIP, REGON instytucji; • jeśli nie znasz instytucji, sprawdź informatory, prasę, encyklopedie; • anonimowa strona, (jeśli nie ma informacji na stronie, możesz dowiedzieć się wielu rzeczy obcinając kolejno adres URL od ( / ) do następnego ( / ), aż dojdziesz do instytucji, która odpowiada za serwer i wyjaśnia, komu udostępnia strony i dlaczego, rozpoznasz jaka jest natura tej instytucji), anonimowość dyskwalifikuje strony.
• dowiedz się jaka jest opinia środowiska o człowieku; • zbadaj jego wykształcenie, publikacje, reputację, miejsce pracy. Aktualizacja
• obejrzyj aktualności, news (daty ostatnich tekstów); • sprawdź Page Info, Page Source, Plik/Właściwości (w przeglądarkach da się odczytać informację o stronie i datach modyfikacji). • Czy potwierdzasz adekwatność dat do zawartości treści, czy nie jest to informacja "zakurzona" w stosunku do treści:
• brak aktualizacji dyskwalifikuje strony. Kompletność zasobów
• przypadkowość nagromadzonych danych obniża wartość stron; • nadmiar danych powoduje dezinformację; • niedobór powoduje niezadowolenie.
• analiza i selekcja danych; • stosowane kryteria ilościowe. Cytowanie danych i kopiowanie
• sprawdź autentyczność danych (copyright).
• brak informacji o cytacie czy błędny opis świadczy o złej jakości informacji.
• porównaj autentyczność kopii ze źródłem; • czy są przestrzegane prawa autorskie? Kopiujący powinien zacytować zgodę właściciela. Wiarygodność
• wyjaśnianie, porady; • promowanie czegoś lub kogoś; • sprzedawanie towarów; • odkrywanie tajemnic; • wygłaszanie własnych poglądów; • zwabianie klientów... itp.
• zdobytych nagrodach i ich prestiżu; • recenzjach stron www w czasopismach fachowych, np. Internet, WWWMagazyn, Chip; • odnośnikach w katalogach (tworzonych przez bibliotekarzy), informatorach; • popularności i cytowaniach stron - bądź ostrożny, nie zawsze liczba cytowań ma związek z jakością.
• znajdź i zanalizuj źródła pokrewne (zawierające podobne informacje). Obiektywizm treści
• jacy są reklamodawcy i rodzaj reklam: nachalna, agresywna, jednostronna; • jaka jest liczba sponsorów, reklamodawców, donatorów i czy są równorzędni; • Czy jest obiektywny komentarz do innych stron? • Czy zachowano równowagę między jednym punktem widzenia a innym? • Jak wygląda prezentacja różnych punktów widzenia? Jakie jest nastawienie oceniającego czyli Ciebie (stronniczość, prywatne upodobania):
• naginanie ocen do własnych poglądów i oczekiwań. Design i struktura stron
• Czy zachowana jest równowaga między formą a treścią:
• patetyzm a żart.
• dezinformacja (nadmiar tekstu).
• referencje artystyczne; • standardowe, automatyczne rozwiązania i grafika (szablony).
• jasność i logiczność układu (chronologiczny, geograficzny, logiczny); • formułowanie nagłówków działów i adnotacje przy nich, • identyfikacja podstron (nagłówki i stopki). • Czy dostrzegasz uwypuklenie elementów istotnych (adres, pilny komunikat)?
• projektowanie ramek. Edycja i poprawność gramatyczna tekstu
• czy zastosowano zasady poprawnej edycji tekstu: akapity, szpaltowanie, czcionki, marginesy i inne; • czy jest światło w tekście; • jak rozmieszczono obrazki, wykresy, fotografie w dokumencie.
Technika
• Jaka jest wertowalność i nawigacja:
• jaka jest długość stron - zbyt długie są uciążliwe; • czy elementy nawigacyjne znajdują się na każdej stronie (klawisze, belka nawigacyjna w stopce lub nagłówku); • czy nawigacja jest prosta (łatwy powrót z głębokich poziomów); • wyszukiwarka ułatwia przeglądanie zasobów.
• czy zaplanowano oszczędność drukowania (alternatywne formaty wydruku).
• formularze ocen czy opinii na stronie; • formularz kwerend; • ankiety. • Czy są liczniki, statystyka? • Czy zastosowano standardy software'u (bezkolizyjny dostęp do stron z różnych przeglądarek np. starych wersji)? • Czy są lustra stron (mirrors)? • Czy stosuje się najnowsze rozwiązania technologiczne do przekazywania informacji i poszerzania oferty (bazy danych, wyszukiwarki, programy pocztowe i inne)? Użyteczność i przyjazność
• Czy dostrzegasz logikę i klarowność stron? • Jak oceniasz urodę stron? • Czy jest POMOC, HELP:
• tworzy międzynarodowy charakter stron.
• uprzejmość, niezawodność; • szybkość przepływu komunikatów; • jakość formularzy i ankiet; • poziom i język komunikowania. Koszty
• Co jest ważniejsze, czasem koszty idą w parze z jakością serwisu? • Czy płatny dostęp niesie za sobą specjalne, oryginalne usługi? • Czy są promocje, ulgi dla konkretnych grup użytkowników? Powyższe kryteria oceny mogą być modyfikowane, selekcjonowane i zmieniane, bowiem w świecie nowoczesnych technologii informacyjnych standardy ulegają zmianie w miarę rozwoju stosowanych technik. Najważniejsze z nich jednak, to takie jak: autorstwo, aktualizacja, technika, wiarygodność, kompletność, design i poprawność. Powinny być one zawsze brane pod uwagę. JAKOŚĆ USŁUGGdybyśmy chcieli - jako twórcy serwisów bibliotecznych - poza oceną samych stron WWW i informacji na nich zamieszczonych pomyśleć także o dodatkowej ocenie jakości usług informacyjnych, jakie dostarcza serwis (np. produkowanie oprogramowania dla bibliotek, drukowanie materiałów konferencyjnych, opracowywanie stron WWW, prowadzenie forum dyskusyjnego, obsługa kont pocztowych i innych), to powinniśmy zastosować szereg kryteriów dodatkowych związanych bezpośrednio z usługami i wychodzeniem naprzeciw oczekiwaniom klienta. Zwykle jakość naszych usług oceniają klienci, więc ocena ta musiałyby być zrobiona przez nich. Naszym zadaniem byłoby opracowanie kryteriów, które następnie należałoby zebrać i opublikować w formie ankiety. Choć usługi, jak zaznaczyłam na początku, mierzy się trudno, to jednak są elementy, które można zakwalifikować do mierzenia. Im większe "utechnicznienie" usługi, tym łatwiejszy proces oceniania, ale czynnik ludzki jest postrzegany jako przyjaźniejszy i ważniejszy, a tu oceny są bardzo trudne. Podam jedynie zestaw takich uniwersalnych kryteriów:
• informowanie o usłudze (precyzja i prostota); • kompetencje i uprzejmość personelu; • zaufanie i rzetelność (wiarygodność pracownika); • odpowiedzialność; • bezpieczeństwo realizacji usługi (eliminacja ryzyka); • infrastruktura materiałowa usługi (materiały, narzędzia, sprzęt); • fachowość. WYBRANE PORTALE I SERWISY BIBLIOTECZNEPrzegląd międzynarodowych portali i serwisów informacyjnych opracowywanych dla i skierowanych do bibliotekarzy pokazuje, jak są one różnorodne i mimo, iż zakładają zwykle jednorodnego odbiorcę - bibliotekarza czy pracownika informacji - to jednak cele stawiane przed każdym z takich serwisów są nieco inne. W wypadku, gdy autorzy serwisów wyjaśniają motywy, dla których powstał ich serwis i nakreślają jego misję, bardzo łatwo jest skategoryzować taką usługę i uporządkować tak, żeby w pracy bibliotekarza była przydatna. Jeśli jednak takich wyjaśnień nie ma, to wówczas pojawia się problem analizy samodzielnej, która zajmuje dużo czasu i czasem kończy się stwierdzeniem, że jednak usługa ta nie jest użyteczna. Jak się okazuje z badań (Clyde) najlepsze są te strony, które dokładnie definiują użytkownika i jasno przedstawiają cel tworzenia stron (MISJA SERWISU) oraz realizują skrupulatnie założoną strategię. Zbiór zasobów bibliotekarskich w sieci jest spory i często nie daje się łatwo porządkować, ponieważ usługi i informacje zawarte w serwisach zazębiają się i mieszają. Stąd występujące problemy terminologiczne. Nie bardzo wiadomo, co należy nazwać serwisem bibliotekarskim, co portalem, vortalem czy biblioteką wirtualną. Portale ogólne dla bibliotekarzy
ALA http://www.ala.org/
Praca dla bibliotekarzy
ALA http://www.ala.org/education/
Zasoby informacyjne dla bibliotekarzy
BUBL Information Service - http://bubl.ac.uk/
Aktualności dla bibliotekarzy
Information Today http://www.infotoday.com/
Listy bibliotek
Australian libraries gateway http://www.nla.gov.au/libraries/
Biblioteki w portalach
Google http://directory.google.com/Top/Reference/Libraries/
Powyższe serwisy bibliotekarskie - wyszukane w Internecie - poddane zostały wstępnej selekcji w zakresie ich przydatności w praktyce zawodowej bibliotekarzy. Z dokonanych poszukiwań wynika, że najciekawsze zasoby znajdują się w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Niemczech. Są one tworzone przez pracowników instytucji i organizacji bibliotekarskich oraz firm komercyjnych.
Library Link, UK
|
| Kryteria | Library
Link, UK | Library HQ.com, US | Internet
Library for Librarians, US | ALA, US | NordInfo,
Finlandia | BSZ,
Niemcy | EBIB,
Polska |
| 1. URL | Com | Com | Com | Org | Org | Edu | Org |
| 2. Autorstwo | +2 | +2 | +2 | +2 | +2 | +2 | +2 |
| 3. Misja | +1 | -1 | +1 | +2 | +1 | +1 | +2 |
| 4. Aktualizacja | +1 | +1 | -1 | +2 | +1 | +2 | +1 |
| 5. Wiarygodność | +1 | +1 | +1 | +2 | +1 | +2 | +1 |
| 6. Kompletność | +1 | +1 | +1 | +1 | 0 | +2 | 0 |
| 7. Obiektywizm | 0 | +2 | +1 | +2 | +2 | +1 | +2 |
| 8. Cytowanie | +1 | +1 | +2 | +2 | +1 | +1 | +1 |
| 9. Edycja | +2 | +2 | +1 | +1 | +1 | +2 | 0 |
| 10. Design | +2 | +2 | +1 | +1 | +1 | +1 | -1 |
| 11. Technika | +2 | +2 | +2 | +2 | +1 | +2 | -1 |
| 12. Użyteczność | +1 | +1 | +2 | +1 | +1 | +2 | +1 |
| 13. Koszty | -1 | -1 | +2 | +2 | +2 | +2 | +2 |
| Suma punktów | 13 | 13 | 15 | 20 | 14 | 20 | 10 |
| Ocena | 1 | 1 | 1,15 | 1,53 | 1,07 | 1,53 | 0,76 |
Ocena powyższa jest oceną indywidualną i subiektywną, jaką musi być każda ocena ekspercka, kiedy ma się do czynienia z tak trudnymi do mierzenia kryteriami.
Jeżeli chodzi o jakość polskich usług informacyjnych tworzonych w Internecie przez różnego typu instytucje, to jest ona bardzo zróżnicowana i nie zawsze zgodna z rangą instytucji, która je realizuje. W wytwarzaniu informacji elektronicznej panuje ciągle jeszcze wielka swoboda, granicząca z amatorszczyzną. Sądzę, że wiąże się to z brakiem pieniędzy i wykształcenia w zakresie publikowania elektronicznego i zarządzania informacją. Serwisy informacyjne tworzą często ludzie, którzy zdobywają wiedzę samodzielnie, w sposób przypadkowy, odwzorowując gotowe schematy, czasem wspierają się literaturą lub tylko obserwacją. Dobrych szkół uczących wytwarzania, oceniania, zarządzania informacją jest w kraju "jak na lekarstwo". Oczywiście nie mam tu na myśli tak poważnych instytucji jak: Polska Agencja Prasowa czy Polska Agencja Informacyjna, które fachowo realizują swoje zadania, ale wystarczy przeanalizować niektóre strony rządowe, by dojść do wniosku, że daleko nam jeszcze do zrozumienia, jak ważna jest jakość przekazywania informacji w Internecie i z jakim lekceważeniem do niej podchodzimy.
Powodem bylejakości serwisów jest także to, że edytorstwo elektroniczne to dziedzina młoda, tworząca się na naszych oczach i wydaje nam się, że wszyscy jesteśmy lub możemy być twórcami informacji. Możliwości techniczne i łatwa ich dostępność sprawiają wrażenie, że wszystko jest banalnie łatwe i proste. Panuje przekonanie, że stworzenie serwisu informacyjnego w Internecie nie wymaga wielkiej filozofii, skoro może go tworzyć nawet uczeń gimnazjum. Nie ma jednak nic mylnego, niż taka wiara, ponieważ źle wytworzona informacja może przynieść bardzo wiele szkód i to nie tylko edukacyjnych, ale i wymiernych finansowych, czy w wypadku informacji medycznej także natury zdrowotnej.
No i wreszcie najważniejszym powodem nie przestrzegania standardów jakości przy tworzeniu serwisów informacyjnych jest nieznajomość literatury fachowej, która jest dostępna w sieci, ale dotarcie do niej wymaga wysiłku.
Polska nie jest krajem odizolowanym od rozwiązań międzynarodowych
w zakresie tworzenia zasobów informacyjnych, dlatego jest nadzieja, że
sytuacja
obecna ulegnie powoli zmianom, okazuje się bowiem, że przez parę ostatnich
lat w świecie opracowano szereg standardów w tej dziedzinie, które mogą
być realizowane: Conventions, Guidelines & Standards for Internet
Resources
http://www.ciolek.com/WWWVLPages/QltyPages/QltyConventions.html.
Standardy te dotyczą Internetu, organizacji informacji i wiedzy, ich edycji elektronicznej, zastosowań technologicznych oraz ich jakości. Bibliotekarze nie tylko powinni brać udział w tworzeniu tych standardów, ale także z nich korzystać przy tworzeniu własnych zasobów. Biblioteki są bowiem częścią całego systemu kształcenia, w którym przetworzona w wiedzę informacja gra rolę nadrzędną. I jest to system otwarty, nieograniczony, dający możliwości wyjścia z zaścianka i prowincjonalności. Jak ważna jest w świecie informacja, możemy się przekonać śledząc pieniądze, jakie płyną z budżetów poszczególnych krajów i organizacji na budowanie otwartego społeczeństwa informacyjnego na wszystkich kontynentach.
Chcąc stosować standardy trzeba ponosić koszty i to zarówno te związane z zatrudnianiem wysokokwalifikowanej kadry, jak i stosowaniem najnowszych technologii, a to w Polsce jest trudne do zrealizowania, choć możliwe. Dużą szansą dla Polski jest wejście do struktur Unii Europejskiej i wykorzystanie wszystkich możliwości, jakie ta integracja stwarza - możliwości intelektualnych (know-how), finansowych i technologicznych.
Bibliotekarskie serwisy informacyjne powinny być tworzone ze szczególną pieczołowitością, ponieważ będą wykorzystywane zarówno przez specjalistów od informacji jak i szerokich kręgów odbiorców korzystających z dobrodziejstw permanentnej edukacji. Niniejsza praca, dająca przegląd rozwiązań międzynarodowych, może przydać się tym, dla których jakość informacji jest sprawą ważną i godną przestrzegania.
[1] Definicje jakości i usługi pochodzą z Polskiej Normy, PN-ISO 8402, lipiec 1996.
1. Balas Janet: "Virtual support for the virtual librarian, Computers
in
Libraries", 1998 vol. 18 nr 2, s. 40-3.
2. Batorowska Hanna, Czubała Barbara: Wybrane zagadnienia nauki o
informacji i technologii informacyjnej, Kraków 1996.
3. Breeding Marshall: LibraryHQ debuts as a portal for librarians.
"Information Today" 2000 vol. 17 nr 3, s. 16.
4. Ciołek, T. M. Goltz, M. I. Information Quality [on-line].[Dostęp
lipiec/wrzesień 2001]. Dostępny
w World Wide Web:
http://www.ciolek.com/WWWVL-InfoQuality.html.
5. Clausen Helge: User-oriented evaluation of library and
information
centre Web sites, "New Library World" 1999, vol. 100 nr 1146,
s. 5-10.
6. Clausen Helge: Evaluation of library Web sites. The Danish
case.
"The
Electronic Library" 1999 vol. 17 nr 2, s. 83-7.
7. Clyde, L. A.:The Library as information provider: the
homepage.
"The
Electronic Library" 1996 vol. 14 nr 6, s. 549-58.
8. Curran Charles: What do librarians and information scientists
do?
"American Libraries" 2001 vol. 32 nr 1, s. 56-9.
9. Froehlich Thomas, J.: Kryteria oceny systemów wyszukiwawczych w
Internecie. "Zagadnienia Informacji Naukowej" 2000 nr 3, s. 3-20.
10. Głowacka Ewa: Funkcja informacyjna internetowych stron WWW
bibliotek
na przykładzie polskich bibliotek uniwersteckich. "Przegląd
Biblioteczny" 2000 nr 4, s. 291-301.
11. Harris, Robert Evaluating Internet Research
Sources[on-line] Southern
California College 1997 [dostęp lipiec 2001]. Dostęp w World Wide Web:
http://www.sccu.edu/faculty/R_Harris/evalu8it.htm,
12. How to evaluate Web Pages, Library in University of California,
Berkeley US [online].[Dostęp lipiec 2001]. Dostęp w World Wide Web:
http://www.lib.berkeley.edu/teachingLib/Guides/Internet/EvalQuestions.htm,
13. Keenana Stella, Johnston Colin: Concise dictionary of library
and
information science. London 2000.
14. Łańcucki J. Jakość usług "Problemy Jakości" 1997 nr 8.
15. Machalska-Garbacz Anna: Problem jakości usług bibliotecznych i
informacyjnych w światowym piśmiennictwie bibliotekarskim. "Przegląd
Biblioteczny" 2000 nr 4, s. 281-9.
16. Mizrachi Y. The knowledge smiths. Librarianship as craftship
of
knowledge. "New Library World" 1998 vol. 99 nr 1143, s. 176-84.
17. Nahotko, Marek Jakość usług bibliotecznych jako elementu usług
edukacyjnych [on-line]. Międzynarodowa konferencja Zarządzanie
przez jakość w
bibliotece akademickiej Bydgoszcz - Gniew, 10-13 września 2000 r.
[dostęp 2 stycznia 2001]. Dostęp w World Wide Web:
http://ebib.oss.wroc.pl/matkonf/atr/nahotko.html
18. Pfaffenberger Bryan: Słownik terminów komputerowych.
Warszawa 1999.
19. PN-ISO 8402: 1996 Zarządzanie jakością i zapewnienie jakości.
Terminologia.
20. PN ISO 9004-2: 1994 Zarządzanie jakością i elementy systemu
jakości.
Wytyczne dotyczące usług.
21. Rosenthal Marilyn: WebWatch. "Library Journal" 1999,
November
1.
22. Rothermich, Patricia Evaluating Web Sources. Otterbein
College's
Courtright Memorial Library, US, [dostęp lipiec 2001]. Dostęp w World
Wide Web:
http://www.otterbein.edu/learning/libpages/subeval.htm#,
data dostępu lipiec
2001.
23. Smith, Alastair G. Testing the Surf: Criteria for Evaluating
Internet
Information Resources. In The Public-Access Computer Systems Review
[on-line] 1997 vol. 8 nr 3 [dostęp lipiec 2001]. Dostęp w World Wide Web:
http://www.vuw.ac.nz/~agsmith/evaln/
data dostępu lipiec 2001.
Toruń sierpień 2001
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
||