EBIB 6/1999 (6) - Z. Zakrzewski: Felieton prowadzącego
ebib 
Nr 6/1999 (6), Bazy biblioteczne. Felieton
  następny artykuł   

 


Zbigniew Zakrzewski
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Oddział Opracowania Rzeczowego Zbiorów

Felieton prowadzącego




Zapraszając do lektury kolejnego, szóstego już wydania Biuletynu, chciałbym na wstępie uczynić parę uwag natury terminologicznej, które wiążą się z poruszaną w nim tematyką.

Pod koniec lat 60-tych w amerykańskich bibliotekach zaczęły pojawiać się komputery a wraz z nimi katalogi komputerowe. To co tradycyjnie było zapisem na karcie katalogowej obecnie przybrało formę odpowiednio zapisanej informacji, tworzącej rekord w komputerowej bazie danych. Zbiór takich rekordów bibliograficznych, odzwierciedlających zasoby danej biblioteki, przyjęło się określać terminem baza katalogowa, a zbiór rekordów bibliograficznych wybranego, najczęściej pod względem tematycznym, piśmiennictwa nosi nazwę bazy bibliograficznej. W praktyce, formaty rekordów baz bibliograficznych różnią się od formatów rekordów baz katalogowych, które w przeciwieństwie do tych pierwszych charakteryzują się dużym stopniem unifikacji. W bazach katalogowych stosuje się różne odmiany formatu opisu bibliograficznego MARC (Machine-Readable Cataloging), wśród których format USMARC jest najbardziej rozpowszechniony. Często w polskiej terminologii bazy katalogowe i bibliograficzne, a więc należące do kategorii metainformacji, nazywane są bazami bibliotecznymi. Niekiedy do baz bibliotecznych zalicza się również bazy typu faktograficznego zawierające informację w postaci źródłowej.

Pierwotnie z racji zainteresowania tematyką opracowania przedmiotowego chciałem zbadać stan polskich baz bibliotecznych ze szczególnym uwzględnieniem opracowania przedmiotowego. Sądziłem, że wobec sytuacji znacznego rozproszenia informacji bibliograficznej celowe jest opracowanie syntetycznej informacji na ten temat. Niestety, muszę przyznać, że nie udało mi się tego dokonać z uwagi na brak czasu. W związku z tym rzeczywistym tematem tego numeru będą rozważania nad pewnymi aspektami tworzenia baz bibliotecznych w Polsce.

Z punktu widzenia sprawnego funkcjonowania biblioteki nie sposób przecenić kwestii posiadania odpowiednio dużej bazy rekordów bibliograficznych. Odbywająca się w dniach 31.08-1.09.1999 w Gańsku konferencja INFOBAZY '99 była w dużej części poświęcona bazom bibliotecznym. Można było się zapoznać z postępem prac nad katalogowaniem zbiorów w wybranych, w większości przypadków, VTLS-owych bibliotekach. Według relacji stopień zaawansowania wahał się w granicach 5% - 50%. Chociaż, jak podawano, w niektórych bibliotekach liczba wypożyczeń, odbywających się za pośrednictwem komputera dochodzi do 70%. Zarysowała się również tendencja do tworzenia baz dziedzinowych przez niektóre biblioteki i, co należy podkreślić, udostępnianie ich za posrednictwem internetu innym użytkownikom. Liczni mówcy wyrażali wolę współpracy przy katalogowaniu, jednak stopień kooperacji pomiędzy bibliotekami, stosującymi różne systemy, nie wydaje się być znaczący. Referat, przedstawiający ideę NUKat, pozostawił więcej znaków zapytania niż wyjaśnił, być może z uwagi na ograniczony czas. Podany został planowany termin rozpoczęcia jego działalności: druga połowa 2000 roku. Jakkolwiek potoczą się losy współkatologowania, jednego można być pewnym: o powodzeniu zadecyduje praca katalogerów. Warto więc wszystko dobrze przemyśleć, mając na uwadze fakt, że o sukcesie decyduje praca zespołowa. Będąc jednym z owych potencjalnych katalogerów, a jednocześnie osobą mającą doświadczenie w katalogowaniu, szczególnie przedmiotowym, przedstawiam w artykułach mojego autorstwa poglądy, które mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia problemu. Jeżeli zatem chcemy postępować racjonalnie, to zgodnie z dobrą szkołą powinniśmy najpierw poznać zagadnienie, potem ocenić zgromadzone informacje i dopiero działać.

Zaprezentowane przeze mnie poglądy mogą wydać się dyskusyjne. Starałem się uczynić to w miarę obiektywnie. Jako osoba ściśle związana z praktyką chciałem przekazać część swoich doświadczeń. Jest to szczególnie istotne w dziedzinie wdrażania technologii informacyjnych gdzie za nie do końca przemyślane decyzje często przychodzi zapłacić zbyt wysoką cenę. Mam nadzieję, że swoimi tekstami wprowadzę pewne urozmaicenie na łamy Biuletynu.

Z racji własnych zainteresowań koncentrowałem się na problematyce baz katalogowych. Natomiast dobrym przykładem bazy bibliograficznej jest Baza danych o zawartości polskich czasopism technicznych. Na konferencji INFOBAZY '99 prezentowany był referat, a w Biuletynie polecam przeczytanie artykułu, którego współautorem jest Szymon Matuszewski - szef EBIB-u. Ponadto znajdziecie Państwo artykuły na temat: baz danych w sieci lokalnej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, systemu katalogowania zabytków kultury materialnej MIDAS oraz relację "naszego człowieka" z konferencji INFOBAZY '99.

Zapraszam do lektury.

Redaktor prowadzący numeru październikowego 1999


Pierwotny adres: http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib06/felieton06.html
Adres w archiwum: ebib.oss.wroc.pl/arc/e006-01.html

 Początek strony



Felieton prowadzącego / Zbigniew Zakrzewski// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. Bożena Bednarek-Michalska - Nr 6/1999 (6) październik. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. KWE, 2001. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2001/6/felieton6.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187