EBIB 2/1999 (2) - A. Osiewalska, A. Potempa: Uwagi o przewodnikach Internetowych dla użytkowników informacji elektronicznej. Na podstawie własnych doświadczeń z pracy nad przewodnikiem Ekonomia on-line
ebib 
Nr 2/1999 (2), Internet w bibliotekach. Artykuł
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Anna Osiewalska
Aureliusz Potempa
Biblioteka Główna Akademii Ekonomicznej w Krakowie

Uwagi o przewodnikach Internetowych dla użytkowników informacji elektronicznej. Na podstawie własnych doświadczeń z pracy nad przewodnikiem Ekonomia on-line




Czy nam się to podoba czy nie, Internet staje się pomału konkurencją dla bibliotek, miejscem, gdzie można przeczytać gazetę, sprawdzić coś w encyklopedii czy słowniku, ściągnąć potrzebne dane statystyczne, artykuły naukowe, obejrzeć strony domowe pracowników nauki z bibliografią opublikowanych przez nich prac itp., itd. Rosnąca w niesamowitym tempie ilość stron www wydawnictw, organizacji naukowych, bibliotek, banków danych, słowników, encyklopedii, ludzi nauki itp. stanowi trudny do ogarnięcia gąszcz informacji. Indywidualne poszukiwania czytelnika stają się w tej sytuacji czasochłonne, dlatego warto je wspomóc fachowo przygotowanymi przewodnikami specjalistycznymi. Strony takie oczywiście już istnieją. Inspiracją dla nas stał się przewodnik wydany przez Bibliotekę Medyczną Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. [1] Jak dotąd przewodnik ten ukazał się jedynie w formie drukowanej i być może dlatego równolegle powstał przewodnik Internetowy wydawnictwa "Medycyna Praktyczna". [2]

Uznając Internet za alternatywne, ale czasem wyłączne źródło informacji naukowej (tak jak w przypadku stron pracowników nauki z pełną bibliografią ich opublikowanych prac), postanowiliśmy spróbować sił i utworzyć przy stronie naszej Biblioteki własną, poświęconą sieciowym źródłom informacji związanym z naukami ekonomicznymi przede wszystkim w Polsce. Na łamach EBIBu chcemy podzielić się uwagami natury ogólnej, jakie nasuwają nam się podczas tej pracy. Samo zakończenie prac nad przewodnikiem i jego pojawienie się w sieci przy stronie domowej Biblioteki Głównej AE w Krakowie ogłosimy w EBIBie w osobnym komunikacie.

Pracę nad naszym informatorem rozpoczęliśmy od uważnej lektury przewodników zachodnich. Były to:
- RFE (Resources for Economists on the Internet) [3]
- WebEc (World Wide Web Resources in Economics) [4]

Strony te znajdują się w zasobach WWW Virtual Library: Economics.[5] Przedstawiają one fantastyczny świat nauki, która nie zna innych granic, jak tylko tę pomiędzy światem wysoko rozwiniętym a całą resztą, do której wciąż niestety należymy. Okazało się, że nasza obecność na tych stronach jest symboliczna i to na zasadzie zupełnego przypadku. Przykładem jest tu baza EDIRC (Economic Departments, Institutes and Research Centers in the World). [6] W ogólnej liczbie 3200 ekonomicznych wydziałów, instytutów i centrów badawczych, znalazło się 19 instytucji z Polski (dla porównania 190 z Anglii, 215 z Niemiec).

Polskim odpowiednikiem tego zasobu jest baza OPI (Ośrodka Przetwarzania Informacji). [7] Jednakże OPI rzadko podaje adresy URL opisywanych jednostek badawczych. Zdecydowaliśmy się więc na stworzenie własnego banku adresów placówek naukowych z dziedziny ekonomii oraz stron pracowników tychże instytucji posiadających stopień dra habilitowanego. Problemem okazały także się polskie czasopisma fachowe z zakresu nauk ekonomicznych. Nader często okazuje się, że czasopisma wysokiej rangi nie posiadają swojej witryny w internecie. Otwartą kwestią pozostaje jak wprowadzić je do przewodnika. Znakomitym przykładem jest tu "Przegląd Statystyczny" (organ Komitetu Statystyki i Ekonometrii PAN). Pismo to nie ma jeszcze własnej strony, nie znaleźliśmy go w bazie czasopism stworzonej przez Bibliotekę Narodową. Jedyne informacje w sieci Internet o tym ważnym piśmie podaje Ruch.

Ostatnią kwestią, na którą chcemy zwrócić uwagę są tzw. Working Papers, czyli serie wydawnicze różnych instytucji naukowych, w których publikują ludzie nauki. Podziw budzi gigantyczna, licząca 60 tys. opisów oraz tekstów on-line, bibliografia "Zeszytów Naukowych" niemal wszystkich placówek badawczych świata. Mowa o bazie IDEAS (Internet Documents in Economics Access Service). [8] Nauka polska nie jest w tej bazie reprezentowana. Poza tym sama baza jest trudno osiągalna dla polskiego użytkownika sieci (niezwykle długi czas połączenia). Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom polskich naukowców należałoby postarać się o lokalną replikę takiej bazy (mirror) - tak jak to zrobili na przykład Rosjanie.[9] Trzeba też pomyśleć o tym, aby w przyszłości znaleźli się z niej uczeni polscy. Wyjaśnijmy, że publikacje seryjne z dziedziny nauk ekonomicznych są bibliografowane np. w bazie ZESZYTY NAUKOWE tworzonej przez pracowników Biblioteki Głównej Akademii Ekonomicznej w Krakowie, którą tu reprezentujemy. Baza [10] liczy blisko 5 tys. opisów bibliograficznych wyłącznie w języku polskim, poza systemem klasyfikacyjnym JEL (Journal of Economic Literature), który dominuje w zachodnich bazach. Biblioteka przymierza się do reorganizacji zgromadzonego materiału. Ani jednak nasza, ani żadna inna biblioteka nie jest przygotowania do udostępniania on-line pełnych tekstów, co staje się powoli standardem na Zachodzie.

Opisane odmienności między zasobami Internetowymi nauki polskiej i zachodniej spowodują, że zakres naszego przewodnika będzie prawdopodobnie skromną reprezentacją rodzimej nauki. Mamy nadzieję, że stopniowo ten zasób będzie się powiększał. Liczymy na to, że nasza strona zaistnieje w środowisku naukowym ekonomistów i przyczyni się w jakimś stopniu do przyspieszenia procesu integracji z nauką zachodnią, a przynajmniej ułatwi dostęp do informacji naukowej i samej nauki w Polsce. Zachęcamy też bibliotekarzy do podobnej inicjatywy w zakresie innych dziedzin nauki. Zdajemy sobie jednak sprawę, że będzie to trudne. Nasze biblioteki nie są organizacyjnie przygotowane do takiej działalności. Nie ma stanowiska równorzędnego do "Internet librarian", jakie zostało stworzone dla osób opracowujących zasoby Internetowe w przewodnikach zachodnich. My (jak dotąd jesteśmy w dwójkę) zdecydowaliśmy się na pracę po godzinach. Oznacza to oczywiście zwiększenie ilości pracy przy nie najwyższej gratyfikacji pieniężnej. Wciąż nie wiadomo, jak biblioteka rozwiąże problem przyszłej aktualizacji przewodnika. Po prostu nie wyobrażamy sobie stałego, dodatkowego i przy tym wcale niemałego obciążenia. Podjęliśmy się jednak tego zadania wierząc, że problemy organizacyjne z czasem zostaną rozwiązane, zaś dalsza zwłoka może oznaczać, że pracę tę wykonają inni, co mogłoby obniżyć prestiż biblioteki. Obserwujemy bowiem zainteresowanie środowiska naukowego tego typu informacją. Może z czasem nasze własne, bibliotekarskie środowisko pomyśli o wirtualnej bibliotece i włączając naszą cegiełkę do ogólnej budowli mądrze uporządkuje sprawy organizacyjne?



Przypisy

[1] Medycyna online. Przewodnik po najważniejszych stronach internetu. Pod red. Anny Urygi i Aleksandry Zygadło-Hutnik. Kraków: Biblioteka Medyczna Collegium Medicum UJ, 1998. - 123 s.

[2] http://medprakt.pl/hipokrates

[3] http://wueconb.wustl.edu/EconFAQ/EconFAQ.html

[4] http://www.helsinki.fi/WebEc/ lub http://netec.wustl.edu/WebEc.html

[5] http://www.hkkk.fi/EconVLib.html/

[6] http://ideas.uqam.ca/EDIRC/index.html

[7] http://www.opi.org.pl/

[8] http://ideas.uqam.ca/

[9] http://www.ieie.nsc.ru/rfe/EconFAQ/EconFAQ.html

[10] http://kangur.ae.krakow.pl/bazygate.html




Pierwotny adres: http://www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib02/osiewal.html
Adres w archiwum: ebib.oss.wroc.pl/arc/e002-04.html

 Początek strony



Uwagi o przewodnikach Internetowych dla użytkowników informacji elektronicznej. Na podstawie własnych doświadczeń z pracy nad przewodnikiem Ekonomia on-line / Anna Osiewalska, Aureliusz Potempa// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Szymon Matuszewski - Nr 2/1999 (2) maj. - Czasopismo elektroniczne. - [Wrocław] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1999. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/1999/2/osiewalska_potempa.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187