Nr 5/2000 (14), Elektroniczne dokumenty. Felieton
| | Nr 5/2000 (14), Elektroniczne dokumenty. Felieton |
|
 | | | |
Urszula Puszkiewicz
| |||
| | ||
| Szanowni Państwo, anonsując czerwcowy numer EBIB 6(14), który w całości poświęcono problematyce dokumentów elektronicznych, chciałabym jednak kilka słów wstępnych poświęcić innemu tematowi, mianowicie podzielić się wrażeniami z podróży do Warszawy na Powiśle, do nowej siedziby Biblioteki Uniwersyteckiej. Pragnę zachęcić wszystkich, którzy jeszcze nie mieli okazji zobaczyć tej wspaniałej i nowoczesnej biblioteki na miarę XXI wieku, do jej odwiedzenia. Dzięki uprzejmości dyrekcji BUW, a zwłaszcza Pani Ewy Kobierskiej-Maciuszko, odpowiedzialnej za wdrożenie technologii bibliotecznej w nowym gmachu, razem z moimi koleżankami z Biblioteki Głównej Uniwersytetu w Białymstoku, mogłam niejako "od kuchni" obejrzeć i zapoznać się z przyjętymi rozwiązaniami technicznymi i organizacyjnymi biblioteki, która zaczęła funkcjonować w nowym budynku od początku 2000 roku. Nowa biblioteka zrobiła na mnie oszałamiające wrażenie, nie tylko ze względu na rozmach inwestycji, architekturę budynku, estetykę i nowoczesne wyposażenie wnętrz lecz, całkowicie podporządkowaną idei biblioteki otwartej - formę udostępniania zbiorów w tzw. wolnym dostępie, stworzeniem jak najdogodniejszych warunków do pracy indywidualnej i zespołowej użytkownikom, którzy swobodnie i bez ograniczeń przestrzennych, mogą poruszać po kilkudziesięciu tysiącach metrów kwadratowych zapełnionych zbiorami, komputerami, fotelami, stanowiskami pracy rozsianymi wśród regałów książek. Na atmosferę miejsca niebagatelny wpływ mają rozwiązania architektoniczne projektu Marka Budzyńskiego i Zbigniewa Badowskiego, a wśród nich przeszklony dach, który przepuszcza snopy dziennego światła do części centralnej wnętrza budynku, ogromnej i wysokiej na trzy poziomy kondygnacyjne sali katalogowej - serca biblioteki. Natężenie naturalnego światła w budynku uzależnione jest od warunków atmosferycznych na zewnątrz. Centralne wnętrze rozświetlają promienie słoneczne w dni pogodne, a w pochmurne - rozproszone światło sprzyja większej koncentracji. Wykończenie podłogi jednolitą wykładziną dywanową, tłumi szum rozmów czytelników, którzy otrzymali dodatkowe przywileje wnoszenia własnych materiałów i książek, a nawet zakręcanych napojów. Każdy może znaleźć sobie wygodny kącik do pracy na poszczególnych kondygnacjach, przylegających do części centralnej, kadrze naukowej przygotowano specjalne "separatki" na najwyższym piętrze, z których można obserwować ruch w Czytelni Ogólnej, zlokalizowanej piętro niżej, i głębiej - za przeszkloną ścianą - salę katalogów. Na uwagę zasługuje fakt, że całe okablowanie części użytkowej gmachu zostało umieszczone w podłodze. Wymagało to dokładnego zaplanowania rozmieszczenia urządzeń elektrycznych i komputerowych. W podłodze znajdują się zamaskowane schowki z paletami gniazd do podłączania różnych urządzeń. Czytelnicy mają do dyspozycji wiele mikrokomputerów i niejedno ksero na karty magnetyczne. Pracownicy biblioteczni rozsiani w całym budynku porozumiewają się ze sobą przy pomocy telefonów komórkowych. System zabezpieczeń zbiorów i pomieszczeń, wykorzystujący kody magnetyczne i bramki elektroniczne, uzupełnia ochrona, telewizja przemysłowa i zaawansowany system przeciwpożarowy, utrzymywany przez służby zewnętrzne. Dbałość o użytkowników i funkcjonalność biblioteki widoczna była na każdym kroku. Regały i punkty oświetleniowe, w zależności od miejsca przeznaczenia, wyróżniały się przemyślaną konstrukcją i rozmieszczeniem - inne rozwiązania przyjęto w części z wolnym dostępem, inne w magazynie zamkniętym, inne wreszcie w Czytelni Ogólnej i Czytelni Czasopism Bieżących. Wszędzie zainstalowano regały metalowe. W strefie wolnego dostępu regały stacjonarne, o konstrukcji ażurowej, połączono z systemem oświetleniowym, reagującym na ruch między rzędami, stąd też punkty oświetleniowe automatycznie włączają światło w odpowiednim ciągu wtedy, gdy do środka wejdzie człowiek. Po kilkunastu sekundach bezruchu światła wyłączają się. W Czytelni Ogólnej, regały na których umieszczono wydawnictwa informacyjne o treści ogólnej i dzieła z zakresu bibliotekoznawstwa, mają zaledwie ponad metr wysokości. Przykryte są metalowym blatem, na którym użytkownicy mogą położyć notatniki i dokonywać zapisków, bez konieczności krążenia z książkami do stanowisk pracy. W Czytelni Czasopism Bieżących zainstalowane regały zamiast blatów górnych, mają otwierane do góry blaty frontowe, na których umieszcza się bieżący numer czasopisma, a numery archiwalne lokuje się na półce. Regały jezdne (kompaktowe) zainstalowano wyłącznie w magazynie zamkniętym, uwzględniając potrzeby do przechowywania wydawnictw o nietypowych formatach. Zbiory w wolnym dostępie (wydawnictwa od roku 1980 r.) ułożono według klasyfikacji dziedzinowej Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie (KBK). Podział główny obejmuje osiem szerokich dziedzin, które zlokalizowano następująco:
W strefie wolnego dostępu znajdują się książki, które można wypożyczać na zewnątrz i te, które udostępnia się tylko na miejscu. Wprowadzono dwukolorowy - kolory czerwony i niebieski - system oznakowania zbiorów w postaci nalepek przyklejanych w dolnej części grzbietu książki, zawierających również symbol klasyfikacji KBK. Kolor czerwony informuje, iż egzemplarz udostępnia się jedynie na miejscu. Pracownie działów - miałam przyjemność obejrzeć m.in. Gabinet Dokumentów Życia Społecznego, Oddział Opracowania Wydawnictw Ciągłych - zaprojektowano jako prostokątne ciągi pomieszczeń, które z reguły dzielą się na trzy, połączone ze sobą części, tworzące jedną organizacyjną całość: pokój kierownika, salę operacyjną ze stanowiskami do pracy i zaplecze magazynowe. Każde z tych pomieszczeń ma oddzielne wejścia oraz przejścia wewnętrzne. Stanowiska do pracy zostały zaprojektowane w kształcie litery L, co stanowi wygodne rozwiązanie w organizacji warsztatu pracy. BUW otwarty jest dla wszystkich chętnych, obsługuje nie tylko środowisko naukowo-akademickie. Ze zbiorów biblioteki na miejscu mogą korzystać użytkownicy nie posiadający karty bibliotecznej, także goście zamiejscowi i zagraniczni. Jest to poważne centrum kulturalno-naukowe w naszym kraju, z którego możemy być dumni, a my bibliotekarze możemy czerpać wzorce dla upowszechnienia wolnego dostępu we własnych ośrodkach. Wirtualnie nowy BUW można zwiedzić poprzez stronę internetową biblioteki pod adresem http://www.buw.uw.edu.pl/, gdzie zamieszczono m.in. dokładne informacje na temat korzystania ze zbiorów w wolnym dostępie i kilka zdjęć budynku i jego wnętrz. Szkoda tylko, że prezentowane zdjęcia pochodzą z okresu, kiedy pomieszczenia nie były jeszcze zagospodarowane i nie oddają w pełni obrazu instytucji tętniącej życiem. Urszula Puszkiewicz Białystok, dn. 01.06.2000 r. Pierwotny adres: www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib14/feliet14.html  | |
| | | |
| |||
| | ||