EBIB 5/2000 (13) - K. Fronk : Projekty badawcze finansowane ze środków własnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu
ebib 
Nr 5/2000 (13), Granty dla bibliotek. Artykuł
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Krystyna Fronk
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
Pracownik Administracji

Projekty badawcze finansowane ze środków własnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu




Źródła finansowania

Podstawowym i w zasadzie jedynym źródłem finansowania wewnętrznych projektów badawczych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) jest fundusz badań własnych. Oczywiście, przedsięwzięcia te można by finansować również z dochodów własnych Uczelni, ale tego - jak dotąd - się nie praktykuje.

Fundusz na badania własne pochodzi z działu budżetowego pt. "Nauka" i jest przyznawany UAM od roku 1991 - zawsze za pośrednictwem Komitetu Badań Naukowych (KBN), podobnie jak dotacja na działalność statutową. Dotacja na działalność statutową jest jednak kierowana bezpośrednio do jednostek objętych kategoryzacją, a więc przede wszystkim do wydziałów. Decyzje o sposobie wydatkowania tych środków podejmują dziekani w porozumieniu z radami wydziałów, bądź dyrektorzy innych jednostek otrzymujących dotację. Fundusz na badania własne jest natomiast adresowany do Rektora i w związku z tym pozostaje najważniejszym źródłem finansowania inicjatyw badawczych o zasięgu ogólnouczelnianym, które są wyłącznym przedmiotem niniejszego referatu.

Badania własne UAM w latach 1991-1999

Dynamikę przyznawania UAM dotacji na badania własne odzwierciedla poniższe zestawienie:

Rok Kwota dotacji w zł Dynamika wzrostu rok 1991= 100% Dynamika wzrostu w zł rok poprzedni =100%
1999 1.190.000 100,0 -- 
1992 1.051.500 88,4 88,4
1993 1.008.600 84,8 95,9
1994 1.686.000 141,7 167,2
1995 2.159.100 181,4 128,1
1996 2.918.000 245,2 135,1
1997 3.500.000 294,1 119,9
1998 4.200.000 352,9 120,0
1999 5.880.000 494,1 140,0

Z powyższych danych wynika, że od roku 1996 można mówić o wzroście dotacji na badania własne w liczbach bezwzględnych, przy zachowaniu w skali rocznej dotacji z roku poprzedniego, powiększonej o wskaźnik inflacji.

Sytuacja ta pozwoliła na wyodrębnienie z funduszu na badania własne rezerwy będącej w dyspozycji Rektora UAM - przeznaczonej na realizację dodatkowych tematów badawczych, nie uwzględnionych w dotychczasowych planach badawczych wydziałów.

Rodzaje projektów badawczych finansowanych ze środków UAM

W Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza są realizowane następujące rodzaje uczelnianych i międzyuczelnianych projektów badawczych finansowanych z rezerwy Rektora:

  1. Projekty interdyscyplinarne,
  2. Projekty międzyuczelniane:
    • UAM - Akademia Medyczna w Poznaniu;
    • UAM - Akademia Rolnicza w Poznaniu;
    • UAM - Akademia Ekonomiczna w Poznaniu,
  3. Projekty badawcze, nie zakwalifikowane do finansowania w XVII edycji konkursu Komitetu Badań Naukowych na granty indywidualne - styczeń 99.

1. Projekty interdyscyplinarne

Pierwsza edycja konkursu na projekty badawcze o charakterze interdyscyplinarnym została ogłoszona przez Rektora UAM w dniu 22 stycznia 1997 roku. Celem konkursu było stworzenie platformy wspólnych, trwających od 1 do 1,5 roku badań naukowych, wykraczających poza tradycyjny podział na dyscypliny naukowe lub jednostki organizacyjne. Równolegle z problematyką badawczą oceniany był integracyjny charakter przedsięwzięć. Do konkursu zgłoszono 31 projektów, z których do realizacji, po zaopiniowaniu przez Rektorską Komisję ds. Badań Naukowych - Rektor zakwalifikował 10. Pierwszą edycję projektów interdyscyplinarnych zakończono w roku 1998.

W dniu 14 lipca 1998 Rektor ogłosił kolejną, drugą już edycję tego typu konkursu, do której zgłoszono 16 projektów. Warunki uczestnictwa były podobne jak w pierwszej edycji. Zakwalifikowano sześć grantów. Zakończenie tej edycji projektów nastąpi prawdopodobnie w kwietniu br., na warunkach określonych przez Rektora, którymi są prezentacja wyników na specjalnym seminarium i publikacja.

2. Projekty międzyuczelniane

Poza próbą integracji procesów badawczych w skali Uczelni, jaką stanowiło uruchomienie projektów o charakterze interdyscyplinarnym, Rektor UAM, w porozumieniu z Rektorami trzech poznańskich szkół wyższych zainicjował podjęcie przez zespoły naukowe tych jednostek wspólnej, dwustronnej tematyki badawczej. 11 kwietnia 1997 roku. Rektorzy UAM i Akademii Medycznej w Poznaniu ogłosili pierwszą edycję konkursu na wspólne projekty badawcze. Do konkursu zgłoszono 31 wniosków. Komisja złożona z przedstawicieli obu Uczelni wyłoniła 6 najciekawszych, które zakwalifikowano do finansowania.

Drugą edycję konkursu na projekty badawcze UAM - AM uruchomiono 28 września 1999 roku. Nadesłano wówczas 19 wniosków, które kierownicy tematów badawczych prezentowali na specjalnej sesji wyjazdowej w Domu Pracy Twórczej w Ciążeniu, będącym filią Biblioteki Uniwersyteckiej UAM. Rektorzy obu Uczelni rozstrzygnęli konkurs, kwalifikując do finansowania 16 projektów.

Konkurs na projekty realizowane w ramach współpracy naszego Uniwersytetu z Akademią Rolniczą w Poznaniu ogłoszono po raz pierwszy 22 sierpnia 1997 roku. Nadesłano wówczas 20 wniosków, z których zatwierdzono siedem. Drugi, konkurs na projekty UAM - AR został zainicjowany 12 kwietnia 1999 r. Zgłoszono nań 16 projektów, a zakwalifikowano osiem.

Współpraca badaczy z UAM i Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, w zakresie wspólnych projektów badawczych miała nieco skromniejszy charakter, tym niemniej w pierwszej edycji konkursu 22 kwietnia 1997 roku. zakwalifikowano jedyny zgłoszony wniosek, a do drugiej edycji rozpoczętej 15 października 1999 roku. zgłoszono już 11 wniosków, z których pięć otrzymało akceptację obu Rektorów.

Podsumowując kwestie projektów międzyuczelnianych pragnę podkreślić bardzo pozytywną reakcję środowiska naukowego naszych Uczelni na tę inicjatywę Rektorów. Wynikiem każdego tematu badawczego i w tym przypadku była publikacja naukowa. Rozliczenia finansowe były dokonywane w UAM, przy partycypacji finansowej obydwu jednostek - najczęściej w równych proporcjach. Nie wyrażano zgody na wypłatę honorariów autorskich i zakup aparatury badawczej. Czas trwania projektów obejmował najczęściej okres jednego roku, czasem wydłużony do 1,5 roku.

3. Projekty badawcze nie zakwalifikowane w XVII edycji konkursu KBN w styczniu 1999 roku.

Władze naszej Uczelni uznały, że projekty badawcze wysłane do Komitetu Badań Naukowych stanowią możliwie najlepiej opracowany, gotowy materiał, który może być przedmiotem wsparcia finansowego UAM, zwłaszcza w przypadku uzyskania stosunkowo wysokich ocen KBN. Zatem projekty badawcze, które zajęły dobre notowania rankingowe, a mimo to nie zostały zakwalifikowane przez KBN do finansowania w XVII konkursie, zostały zgodnie z decyzją Rektora z dnia 25 sierpnia 1999 roku poddane ponownej weryfikacji, w wyniku której spośród 45 wniosków nie zakwalifikowanych do finansowania przez KBN, dotację z rektorskich środków na badania własne (przeksięgowanych w roku 1999 do środków statutowych) otrzymało 13 projektów badawczych. Rektor w pełni podtrzymał, w odniesieniu do tych projektów, kryteria KBN, zwłaszcza w zakresie terminów i wysokości kosztów.

WNIOSKI

Pracownicy naszej Biblioteki Uniwersyteckiej, jak dotąd, nie korzystali z żadnej z wyżej wymienionych form współpracy finansowanej ze środków rektorskich. Ten stan rzeczy należałoby zmienić zwłaszcza, że Biblioteka z racji pełnionej funkcji jest jednostką interdyscyplinarną, a jej współpraca z innymi jednostkami UAM jest sprawą oczywistą.

Nic również, nie stoi na przeszkodzie by zainicjować wspólne problemy badawcze, czy organizacyjne na poziomie pozauniwersyteckim poprzez integrujące programy dwu czy wielostronne bibliotek uczelni poznańskich.


Pierwotny adres: www.oss.wroc.pl/biuletyn/ebib13/fronk.html
Adres w archiwum: ebib.oss.wroc.pl/arc/e013-07.html

 Początek strony



Projekty badawcze finansowane ze środków własnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu / Krystyna Fronk // W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. Bożena Bednarek-Michalska - Nr 5/2000 (13) maj. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. KWE, 2001. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2001/13/fronk.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187