Biuletyn EBIB nr 1/2012 (128)
Lidia Derfert-Wolf – Felieton „archiwalny”
Artykuły
Lidia Derfert-Wolf – Archiwizacja Internetu — wprowadzenie i przegląd wybranych inicjatyw
Filip Kłębczyk, Monika Jędralska – Serwis „Archiwum Internetu” na tle ogólnych problemów archiwizacji zasobów
Katarzyna Ślaska, Anna Wasilewska – Archiwizacja Internetu — sytuacja w polskim prawie z punktu widzenia bibliotekarzy
Lilianna Nalewajska – Archiwizowanie stron internetowych w krajach nordyckich
Katarzyna Gmerek – Archiwa internetowe po obu stronach Atlantyku. Internet Archive, Wayback Machine oraz UK Web Archive
Badania, teorie, opinie
Edyta Kołodziejczyk – Strony WWW dwudziestu najlepszych bibliotek uczelni akademickich w kraju w 2011 r. — próba analizy
Ewa Adaszyńska, Małgorzata Kuncewicz – Osoby z dysfunkcją wzroku a cyfrowa przestrzeń informacyjna. Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa dla niewidomych
Małgorzata Jezierska – Badania efektywności bibliotek publicznych i pedagogicznych — projekt SBP
Sprawozdania
Iwona Sójkowska – Sprawozdanie z seminarium Biblioteki cyfrowe — systemy zarządzania, obsługi oraz kryteria oceny
Małgorzata Szymańska – Bądź Latarnikiem! Debata lokalna. Jak skutecznie wprowadzać mieszkańców Szczecina i okolic reprezentujących generację 50+ w świat Internetu?
Anna Marcol – Serwisy społecznościowe, blogi (i nie tylko) w bibliotece szkolnej. Relacja z konferencji
Lidia Derfert-Wolf
Biblioteka Główna Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, EBIB
Lidia Derfert-Wolf
Biblioteka Główna Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy
Archiwizacja Internetu — wprowadzenie i przegląd wybranych inicjatyw
Streszczenie: Artykuł przedstawia początki i stan obecny archiwizacji Internetu na świecie. Opisano najważniejsze inicjatywy, organizacje międzynarodowe oraz przydatne serwisy, publikacje i wykazy linków. Zaprezentowano charakterystyczne cechy archiwów zasobów sieciowych oraz problemy wynikające z ich tworzenia i utrzymania. Przedstawiono cztery projekty zabezpieczania stron WWW, by wskazać praktyki, z jakimi mamy teraz do czynienia.
Słowa kluczowe: archiwizacja Internetu, archiwizacja Web, The Library of Congress Web Archives, PANDORA Australia’s Web Archive, Portuguese Web Archive, Hrvatski arhiv weba
Filip Kłębczyk
Instytut Informatyki Politechniki Śląskiej
Monika Jędralska
Narodowe Archiwum Cyfrowe
Serwis „Archiwum Internetu” na tle ogólnych problemów archiwizacji zasobów sieciowych
Streszczenie: Artykuł stanowi analizę możliwości oraz działań podejmowanych w zakresie archiwizacji i późniejszego udostępniania polskich zasobów internetowych. Istotne dla tego procesu są nie tylko ograniczenia finansowe i techniczne, ale również uregulowania prawne, które w znacznym stopniu wyznaczają ramy, zwłaszcza etapu udostępniania zgromadzonych danych. W artykule dokonano przeglądu zagranicznych doświadczeń w obszarze archiwistyki internetowej oraz technik stosowanych powszechnie w archiwizacji i udostępnianiu tego typu treści. Omówiono również polski projekt „Archiwum Internetu”, prowadzony przez Narodowe Archiwum Cyfrowe – podstawy prawne jego realizacji, stan obecny oraz kierunki rozwoju tego projektu i podobnych.
Słowa kluczowe: archiwizacja Internetu, polskie zasoby internetowe, Archiwum Internetu
Katarzyna Ślaska
Anna Wasilewska
Biblioteka Narodowa
Archiwizacja Internetu — sytuacja w polskim prawie z punktu widzenia bibliotekarzy
Streszczenie: Autorki artykułu przedstawiły możliwości archiwizacji polskich stron internetowych z punktu widzenia bibliotekarzy, uwzględniając przede wszystkim prawne aspekty zagadnienia. Rozważania oparto na obecnie obowiązującej ‘Ustawie o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych’ oraz wybranych interpretacjach prawnych. Autorki przedstawiły również niektóre materiały pokazujące sytuację w innych krajach oraz wspomniały o międzynarodowej organizacji International Internet Preservation Consortium (IIPC).
Słowa kluczowe: archiwizacja Internetu, archiwizacja stron WWW, International Internet Preservation Consortium (IIPC), prawo autorskie, egzemplarz obowiązkowy
Lilianna Nalewajska
Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
Archiwizowanie stron internetowych w krajach nordyckich
Streszczenie: Streszczenie: Kraje nordyckie (Norwegia, Szwecja, Finlandia oraz Dania i Islandia) należą do grupy pionierów w zakresie archiwizowania materiałów z Internetu. Proces gromadzenia materiałów z sieci, wymagający ustaleń dotyczących rozwiązań techniczno-technologicznych, prawnych i organizacyjnych, rozpoczęto w tych krajach pod koniec lat 90. XX w. lub na początku XXI stulecia. Archiwizacją zajmują się głównie biblioteki narodowe, które ponadto współpracują z International Internet Preservation Consortium oraz współtworzą Nordic Web Archive. Sposób funkcjonowania oraz trudności, które pojawiają się w trakcie prac archiwizacyjnych w tych krajach pokazują, jak złożony jest to proces oraz jak perspektywicznego i długoterminowego planowania wymaga.
Słowa kluczowe: archiwizacja Internetu, archiwizacja stron WWW, Web archiving, Web archive
Katarzyna Gmerek
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
Archiwa internetowe po obu stronach Atlantyku. Internet Archive, Wayback Machine oraz UK Web Archive
Streszczenie: Streszczenie: Artykuł przedstawia dwa archiwa stron internetowych, ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, różniące się zasadami gromadzenia i sposobem korzystania. Wayback Machine jest przedsięwzięciem prywatnym, opartym na własnej fundacji, korzystającym ze współpracy woluntariuszy z wielu krajów świata. Gromadzi światowe strony WWW, nie poddając ich selekcji ani cenzurze. UK Web Archive jest dziełem bibliotek brytyjskich, pragnących realizować ideę egzemplarza obowiązkowego brytyjskich stron internetowych (niedziałającego dotychczas oficjalnie z powodu niedopracowanego prawa). Strony są starannie dobierane i poddawane ocenie merytorycznej przez bibliotekarzy według kryterium ważności i przydatności.
Słowa kluczowe: archiwizacja Internetu, archiwizacja stron WWW, archiwa internetowe, Wayback Machine, Internet Archive, UK Web Archive
Edyta Kołodziejczyk
Biblioteka Politechniki Łódzkiej
Strony WWW dwudziestu najlepszych bibliotek uczelni akademickich w kraju w 2011 r. — próba analizy
Streszczenie: Artykuł przedstawia analizę stron internetowych dwudziestu najlepszych bibliotek uczelni akademickich w kraju w 2011 r. Prezentuje elementy informacyjne występujące najczęściej oraz te, na które warto zwrócić uwagę, konstruując nowoczesną witrynę biblioteki szkoły wyższej.
Słowa kluczowe: strony internetowe bibliotek, biblioteki szkół wyższych
Ewa Adaszyńska
Małgorzata Kuncewicz
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Streszczenie: Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego włączyła się w działania uczelni, których celem jest wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych. Mając na uwadze ich potrzeby edukacyjne, utworzyła wydzieloną kolekcję dla osób niewidomych na bazie własnej biblioteki cyfrowej w środowisku dLibra. Artykuł przedstawia podstawy prawne budowania kolekcji specjalnej odnoszące się do osób niepełnosprawnych, zapisów prawa autorskiego i zasad, na których opiera się Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa dla niewidomych. Tworzenie bibliotek dla osób o nierównych szansach dostępu do informacji i wiedzy wynika z coraz większej liczby studentów niepełnosprawnych i ich potrzeb edukacyjnych. Jest też formą przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i cyfrowemu. Oprogramowanie dLibra Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego stosowane w bibliotekach cyfrowych jest szansą wspólnego budowania specjalnych kolekcji przez wszystkie grupy bibliotek cyfrowych zrzeszonych w Federacji Bibliotek Cyfrowych.
Słowa kluczowe: biblioteki cyfrowe dla niewidomych, dLibra, osoby niewidome i słabowidzące
Małgorzata Jezierska
Instytut Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej
Badanie efektywności bibliotek publicznych i pedagogicznych — projekt SBP
Streszczenie: W artykule przedstawiono rezultaty prac Zespołu ds. badania efektywności bibliotek publicznych i pedagogicznych, powołanego przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich w celu realizacji jednego z celów Strategii rozwoju SBP 2010–2012: Inicjowanie opracowania i upowszechniania istniejących standardów w dziedzinie bibliotekarstwa. Zaprezentowano proces tworzenia i testowania krajowych zestawów wskaźników funkcjonalności bibliotek publicznych i pedagogicznych.
Słowa kluczowe: badanie efektywności bibliotek, wskaźniki funkcjonalności bibliotek badania satysfakcji użytkowników bibliotek, biblioteki publiczne, biblioteki pedagogiczne, Polska
Iwona Sójkowska
Redakcja EBIB
Sprawozdanie z seminarium Biblioteki cyfrowe — systemy zarządzania, obsługi oraz kryteria oceny
Słowa kluczowe: biblioteki cyfrowe, usługi informacyjne bibliotek, archiwizacja cyfrowa
Małgorzata Szymańska
Biblioteka Główna Uniwersytetu Szczecińskiego
Słowa kluczowe: wykluczenie cyfrowe, nauczanie korzystania z Internetu, nauczanie dorosłych
Anna Marcol
Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Józefa Lompy w Katowicach
Serwisy społecznościowe, blogi (i nie tylko) w bibliotece szkolnej. Relacja z konferencji
Słowa kluczowe: konferencje bibliotekarskie, serwisy społecznościowe, biblioteki szkolne