Rozszerzony zbiorowy zarząd prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (extended collective licensing, ECL) to instytucja prawna, która, w największym skrócie, poszerza krąg uprawnionych reprezentowanych przez organizację zbiorowego zarządzania (OZZ). Umowy zawierane przez OZZ, objętą systemem ECL, obejmują nie tylko członków OZZ i osoby, które wyraźnie powierzyły swoje prawa OZZ, ale także – z mocy prawa – wszystkich innych uprawnionych z danego rodzaju. Więcej na temat ECL można przeczytać w ”Podręczniku prawa autorskiego dla bibliotekarzy EIFL”.

Rozszerzony zbiorowy zarząd wykorzystuje się m.in. do udostępniania przez biblioteki utworów niedostępnych w handlu (np. na Słowacji, w Wielkiej Brytanii), w szwedzkiej Bibliotece Narodowej w zakresie transgranicznego dostępu do zasobów audiowizualnych. Najbardziej znanym projektem wykorzystującym rozszerzony zbiorowy zarząd jest norweska Bokhylla (wzór umowy pomiędzy OZZ a biblioteką).

W Polsce, w ramach Forum Prawa Autorskiego prowadzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rozpoczęto niedawno publiczną dyskusję nad wprowadzeniem ECL. Wszyscy możemy zapoznać się z materiałem wyjściowym do dyskusji. Ponadto warto zapoznać się ze stanowiskiem organizacji bibliotekarskich przesłanym do MKiDZN. Elementem stanowiska organizacji bibliotekarskich jest analiza dotycząca możliwości wyjścia (opt out) twórców z umowy zawartej przez OZZ z zainteresowanym podmiotem, np. biblioteką. Więcej informacji na temat tej analizy można przeczytać na blogu Centrum Cyfrowego.

W dniach 16-17 marca odbyła się konferencję nt. Rozszerzonego Zbiorowego Licencjonowania, podczas której prezentowane były możliwości stosowania rozszerzonych zbiorowych licencji,  m.in. dla udostępniania utworów niedostępnych w obrocie handlowym, czy działalności instytucji kultury (bibliotek, archiwów, muzeów).

O możliwości zastosowania rozszerzonego zbiorowego zarządu pisze także prof. Lucie Gibault w artykule Cultural Heritage Online? Settle It in the Country of Origin of the Work. Zachęcamy  do lektury.

B. Szczepańska