ebib 
Nr 6/2010 (115), Nowy wymiar zabezpieczania zasobów. Sprawozdanie
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Anna Tonakiewicz
Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej

E-learning jako alternatywna forma szkolenia użytkowników bibliotek




Coraz częściej nowoczesne technologie wykorzystywane są do budowania baz wiedzy umożliwiających prowadzenie różnego rodzaju szkoleń i specjalistycznych kursów on-line. Technologie e-learningowe mogą doskonale wspierać proces dydaktyczny i znaleźć zastosowanie w bibliotekach akademickich. Kolejne spotkanie grupy bibliotek PolBiT (Polskich Bibliotek Technicznych), które odbyło się w dniach 18-19 marca br., w Bibliotece Głównej Politechniki Warszawskiej, poświęcone było tym zagadnieniom.

W programie spotkania, które miało charakter roboczy, przewidziano czas zarówno na wystąpienia w formie prezentacji, krótkich komunikatów, jak również i na dyskusję i oraz wymianę doświadczeń uczestników. Obrady rozpoczęto omówieniem prezentacji przygotowanej przez zespół OIN (A. Tonakiewicz-Kołosowska, I. Socik, M. Sadowska-Hinc) z Politechniki Warszawskiej pt.: "Platformy e-learningowe -- nowe możliwości wzbogacenia oferty dydaktycznej w bibliotece akademickiej". Anna Tonakiewicz-Kołosowska zaprezentowała biblioteczną platformę Moodle, na której systematycznie umieszczane są szkolenia on-line, przeznaczone dla różnych grup użytkowników, na różnym poziomie zaawansowania. Szkolenie "Pierwsze kroki w bibliotece" zostało umieszczone na platformie w październiku 2009 r.oku i stanowiło wsparcie dla szkoleń prowadzonych metodą tradycyjną. Prezentacja zawierała także informacje o zasobie dydaktycznym, ocenę przydatności na podstawie pierwszych raportów statystycznych oraz plany na przyszłość dotyczące rozwoju nowych form szkolenia użytkowników.


Fot. 1, 2. Pierwszy dzień obrad PolBiT 2010.


W kolejnym wystąpieniu Lidia Derfert-Wolf przedstawiła koncepcje i standardy kształcenia użytkowników bibliotek. Autorka w interesujący sposób omówiła standardy w zakresie umiejętności informacyjnych (information literacy, IL), takie jak: Seven Pillars of IL (SCONUL, 1999); ACRL, 2000; CILIP, 2004; UNESCO, 2008, wypracowywane od lat przez różne kraje. Nawiązała także do polskich rozwiązań stosowanych w bibliotekach medycznych od 2006 roku oraz do możliwości włączenia IL do programu nauczania w szkolnictwie wyższym.

Projekt szkolenia on-line w bibliotece akademickiej AGH z "Przysposobienia bibliotecznego" zaprezentowała Anna Gruca z Krakowa. Kurs nie jest obowiązkowy i prezentuje podstawowe treści -- jak korzystać z biblioteki, z katalogów, ze zbiorów, w jaki sposób zamówić książkę. Omawia również charakter zbiorów, usługi i lokalizacje agend bibliotecznych. Kurs został zrealizowany w formie wykładu i prezentacji. Warto podkreślić, że Biblioteka Główna AGH wykorzystała platformę Moodle obowiązującą stosowaną w całej Uczelni, a przygotowane w tej technologii szkolenie jest uzupełnieniem tradycyjnej formy szkolenia użytkowników. Gościem specjalnym pierwszego dnia obrad był prof. dr hab. Bogdan Galwas z Politechniki Warszawskiej, zajmujący się problemami e-learningu, wygłosił on wykład pt.: "Edukacja w przyszłości i przyszłość edukacji". Autor zaprezentował bardzo ciekawe metody kształcenia na dystans w odległych historycznie epokach. Nawiązał również do globalizacji edukacji i tego, co przynosi ona obecnie i co może przynieść w przyszłości.

W kolejnym krótkim wystąpieniu, Błażej Feret z Biblioteki Politechniki Łódzkiej podzielił się spostrzeżeniami nt. projektu stworzenia platformy e-learningowej dla Politechniki Łódzkiej, który to projekt być może przypadnie prawdopodobnie realizowany będzie przy współudziale udziale Biblioteki Głównej, wypracowującej obecnie odpowiednie koncepcje. Przewidziano także czas na wystąpienie sponsora z firmy Akme Archive. Przedstawicielka firmy, Joanna Kukawska, przedstawiła ofertę baz danych (CINDAS, NTRL) dla bibliotek o profilu technicznym. Pierwszy dzień seminarium zakończono wspólną kolacją w restauracji "Pod Samsonem" na Starym Mieście, dzięki hojności sponsorów, firmy Akme Archive oraz Ovid.


Fot. 3, 4. Wspólna kolacja w restauracji "Pod Samsonem".


Drugi dzień obrad rozpoczęto wystąpieniem przedstawicielki firmy Ovid Edyty Burczyk. W dalszej kolejności wystąpiły Marta Stąporek oraz Joanna Radzicka z Politechniki Krakowskiej prezentując kursy biblioteczne oferowane studentom na platformie uczelnianej "Wirtualna Politechnika". Szkolenia, przeznaczone dla studentów I roku, uruchomiono na przełomie października i listopada 2009 roku w formie testowej. Później e-kursy biblioteczne zaproponowano studentom, którzy nie uczestniczyli w tradycyjnym szkoleniu bibliotecznym. W podsumowaniu autorki nawiązały do decyzji podjętej przez dyrektora BG PK w marcu br., zobowiązującej studentów, w kolejnym roku akademickim, do zaliczenia "Przysposobienia bibliotecznego" tylko wyłącznie drogą on-line.

Joanna Dziak z Politechniki Śląskiej przedstawiła e-kurs "Przysposobienie biblioteczne", wprowadzony w październiku 2009 r.oku i umieszczony na uczelnianej platformie edukacyjnejPolitechniki Śląskiej. Razem z kursem została przygotowana ankieta, której celem było uzyskanie oceny wprowadzonego kursu: 66% respondentów to studenci, którzy zrealizowali takie szkolenie po raz pierwszy, 93% respondentów zrealizowało szkolenie na własnym sprzęcie, 93% respondentów przyznało, że kurs on-line ułatwia korzystanie z biblioteki. Wyniki ankiety potwierdziły potrzebę realizacji e-learningu.

tonakiewicz5 (40K)

Fot. 5. Uczestnicy PolBiT 2010.


W kolejnym wystąpieniu Honorata Niemiec i Agnieszka Wolańska z Politechniki Wrocławskiej omówiły elementy e-learningu wykorzystywane w prowadzonym przez BG PWr kursie "Czasopisma elektroniczne". Szczególną uwagę zwrócono na korzyści wynikające z połączenia tradycyjnej formy kształcenia z formami e-learningowymi, takimi jak: interaktywne testy sprawdzające wiedzę, tzw. zeszyt ćwiczeń, kontakt e-mailowy. Na koniec obrad Marzena Marcinek z Politechniki Krakowskiej podzieliła się doświadczeniami zdobytymi podczas prowadzenia zajęć z informacji naukowej dla inżynierów na jednym z wydziałów PK (w ramach przedmiotu fakultatywnego) metodą e-learningową. Przedstawiła bardzo czasochłonne etapy przygotowań, a także sposób prowadzenia zajęć oraz metody sprawdzania zdobytych umiejętności i wiedzy.

Seminarium PolBiT zakończyło się burzliwą dyskusją -- czy e-learning powinien stanowić wsparcie dla dotychczasowych tradycyjnych form kształcenia użytkowników, czy też powinien stać się jedyną metodą szkolenia? Dyskutowano na temat korzyści e-learningu (różne kompetencje użytkowników, różny stopień przygotowania uczestników do zdalnego kształcenia), jak również podkreślano minusy zdalnego kształcenia, do których należą m.in. brak więzi pomiędzy uczestnikami a prowadzącym oraz brak bezpośredniego wpływu osoby prowadzącej na sposób prowadzenia kursu. Powołano się także na przykład jednej z bibliotek, w której zrezygnowano ze szkolenia on-line na rzecz kursu tradycyjnego, po tym, jak zaliczenie tej pierwszej formy spowodowało znaczący spadek zapisów do biblioteki. Podkreślono także, że najlepszą metodą jest nauczanie komplementarne (blended learning), a kursy on-line nie powinny kończyć się zaliczeniem na ocenę.

Seminarium PolBiT 2010 zakończono ustaleniem założeń do dalszej współpracy i wymiany doświadczeń w zakresie:

  • wzajemnego doskonalenia zawodowego w małych grupach roboczych;
  • możliwości testowania kursów on-line na platformach uczelnianych;
  • opracowania ankiety pozwalającej określić formy szkolenia użytkowników w każdej z zainteresowanych uczelni.

Rezultaty ankiety będą mogły posłużyć jako baza do wypracowania standardów szkolenia użytkowników w bibliotekach akademickich. Dla zainteresowanych tematyką podaję stronę, na której znajduje się lista uczestników seminarium, http://www.bg.pw.edu.pl/PolBit/2010/uczestnicy.pdf oraz link do materiałów ze spotkania http://www.bg.pw.edu.pl/PolBit/.

 Początek strony



E-learning jako alternatywna forma szkolenia użytkowników bibliotek / Anna Tonakiewicz// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 6/2010 (115) sierpień/wrzesień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/115/a.php?tonakiewicz. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187