Alicja Raczek
Jeleniogórskie Centrum Informacji i Edukacji Regionalnej - Książnica Karkonoska w Jeleniej Górze

Zawłaszczanie - czy to robimy?

"Copyfraud" - pretending you have a copyright even if you don’t^[1]

"Copyfraud" jako zjawisko "przywłaszczania" sobie praw autorskich do utworów, które albo nie były chronione, albo już ochronę utraciły^[2], zostało naukowo opracowane przez Jasona Mazzone, profesora prawa Brooklyn Law School już w roku 2006^[3]. W Polsce sam termin jest jeszcze stosunkowo mało znany, chociaż przypadki nadużyć zapewne wcale nierzadkie. Mamy z nimi do czynienia, kiedy występuje:

• roszczenie praw autorskich w stosunku do materiałów z domeny publicznej,
• narzucanie przez właściciela praw autorskich restrykcji wykraczających poza dozwolone prawem,
• roszczenie praw autorskich ze względu na posiadanie kopii lub archiwaliów,
• roszczenie praw autorskich do utworów z domeny publicznej opublikowanych na nowym/innym nośniku^[4].

Zdaniem Mazzone do przywłaszczenia dochodzi, ponieważ brakuje przepisów kryminalizujących takie działania, a ponadto niewielu specjalistów potrafi udzielić kompetentnej porady prawnej na temat statusu przywłaszczonych materiałów^[5].

W Polsce głośna stała się sprawa „Dzienniczka” św. Faustyny, wg Koalicji Otwartej Edukacji w domenie publicznej, do którego jednak prawa autorskie nadal rości Zgromadzenie Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia^[6].

Przypisy

[1] Wikipedia:Kawiarenka/Ogólne dyskusja/Archiwum/1. W: Wikipedia. [Dostęp 17 lutego 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Kawiarenka/Og%C3%B3lne_dyskusja/Archiwum/1. Tł. z ang.: Przywłaszczenie - udawanie, że masz prawo, nawet, jeśli go nie masz.

[2] b_widla. Podkradanie z domeny publicznej. W: Blog Sekcji Prawa Własności Intelektualnej TBSP UJ. [Dostęp 17 lutego 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://wlasnoscintelektualna.blogspot.com/2009/06/podkradanie-z-domeny-publicznej.html.

[3] MAZZONE, J. Copyfraud. W: Brooklyn Law School, Legal Studies Paper No. 40 New York University Law Review, Vol. 81, p. 1026, 2006 [on-line]. [Dostęp 17 lutego 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=787244.

[4] Copyfraud. W: Wikipedia [on-line]. [Dostęp 17 lutego 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://en.wikipedia.org/wiki/Copyfraud.

[5] Ibidem.

[6] Stanowisko KOED w sprawie "Dzienniczka" siostry Faustyny Kowalskiej [on-line]. W: Koalicja Otwartej Edukacji. [Dostęp 17 lutego 2010]. Dostępny w World Wide Web: http://koed.org.pl/2009/01/stanowisko-koed-w-sprawie-dzienniczka-siostry-faustyny-kowalskiej/.

Zawłaszczanie - czy to robimy? / Alicja Raczek// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 1/2010 (110) luty. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/110/a.php?raczek. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187