ebib 
Nr 5/2009 (105), Staże zagraniczne bibliotekarzy. Komunikat
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Barbara Główka
Biblioteka Główna Szkoły Głównej Handlowej

Wrażenia z pobytu w Cardiff University - stare i nowe w unijnych bibliotekach




Pracuję w Bibliotece Szkoły Głównej Handlowej (SGH), założonej równolegle z uczelnią jeszcze pod zaborem rosyjskim, liczy już sto lat. Jej obecny budynek został oddany do użytku w 1931 r. Po wojnie był kilkakrotnie przebudowywany w celu jak najlepszego wykorzystania przestrzeni bibliotecznej. Obecnie oprócz katalogu komputerowego Aleph oferuje czytelnikom dostęp do baz danych, a w nich około 30 tysięcy tytułów czasopism zagranicznych. Jako bibliotekarz, mam możliwość konfrontowania swoich doświadczeń z doświadczeniami kolegów z innych krajów, po wejściu Polski do Unii Europejskiej możemy korzystać z praktyk zagranicznych w wybranych przez siebie bibliotekach. Z takiej możliwości skorzystałam dwukrotnie w ostatnim czasie.

Latem 2008 r. byłam na tygodniowym stażu w British Library of Political and Economic Science w Londynie (więcej o tym w nr 98 Biuletynu EBIB)[1], a na początku roku 2009 odwiedziłam inną angielską bibliotekę. W ramach specjalnego programu dla bibliotekarzy z krajów Unii Europejskiej, razem z sześcioma innymi bibliotekarzami odbyłam staż na Uniwersytecie w Cardiff (Individual Work Programme at Cardiff University), gdzie zapoznałam się z działalnością biblioteki głównej Cardiff University Library, a także poszczególnych bibliotek tworzących sieć biblioteczną Uczelni, która ma około 150 lat, jest więc starsza od SGH.

Cały kampus, wszystkie budynki uniwersyteckie, rozrzucone są na dużej przestrzeni w stolicy Walii. Każdy wydział ma swoją bibliotekę. Spotkania naszej międzynarodowej grupy z miejscowymi bibliotekarzami rozpoczęły się w Bibliotece Sztuki i Nauk Społecznych (Art and Social Studies Library) w dniach 2–5 lutego. Pierwszego dnia zapoznawaliśmy się z działalnością informacyjną Biblioteki Uniwersytetu, prezentowaną przez dyrektor Janet Peters i niektórych bibliotekarzy dziedzinowych (którzy posiadają ukończone studia z danej dziedziny wiedzy oraz zawodowe wykształcenie bibliotekarskie)[2], a wśród nich naszą opiekunką w Cardiff, Sonją Haerkoenen bibliotekarzem dziedzinowym w Bibliotece Sztuki i Nauk Społecznych. Zapoznaliśmy się też z ujednoliconym dla całej sieci bibliotek katalogiem Voyager Library Catalogue: http://library.cf.ac.uk.

Jeśli idzie o organizację systemu bibliotecznego, to w ostatnim czasie przeprowadzono tam wiele zmian, takich jak np. scalenie zbiorów specjalnych rozrzuconych po różnych bibliotekach (kolekcji map, rękopisów, mikroform) w jednym ośrodku nazwanym SCOLAR – Special Collections and Archives http://www.cf.ac.uk/insrv/libraries/scolar/index.html. Na przekór wysuwanym niekiedy sugestiom o zmierzchu książki tradycyjnej na rzecz e-publikacji i marginalizowaniu roli biblioteki, Uniwersytet w Cardiff modernizuje sieć swoich bibliotek wydziałowych, a w najbliższych planach ma nawet realizację projektu wzniesienia całkowicie nowego budynku bibliotecznego. Modernizuje się też poszczególne biblioteki, przykładem może być Trevithic Library – biblioteka służąca studentom kierunków technicznych, całkowicie przebudowana i otwarta parę dni przed naszym przyjazdem.

Drugi dzień pobytu poświęcony był budownictwu bibliotecznemu, gościnni gospodarze zorganizowali nam wygodny transport, żebyśmy mogli zwiedzić poszczególne biblioteki. W skład sieci bibliotecznej wchodzą (w kolejności alfabetycznej):

  • Aberconway Library [Biblioteka Ekonomiczna];
  • Archie Cochrane Library [Biblioteka Medyczna im. Archiego Cochrane’a];
  • Architecture Library [Biblioteka Architektury];
  • Arts and Social Studies Library [Biblioteka Sztuki i Studiów Społecznych];
  • Biomedical Sciences Library [Biblioteka Nauk Biomedycznych];
  • Brian Cooke Dental Library [Biblioteka Stomatologiczna im. Briana Cooke’a];
  • Bute Library [Biblioteka Techniczna im. Lorda Bute];
  • Cancer Research Wales Library [Walijska Biblioteka Onkologiczna];
  • European Documentation Centre [Centrum Dokumentacji Europejskiej];
  • Law Library [Biblioteka Prawnicza];
  • Legal Practice Library [Biblioteka Praktyki Prawniczej];
  • Music Library [Biblioteka Muzyczna];
  • Nursing and Healthcare Studies Library [Biblioteka Pielęgniarstwa i Ochrony Zdrowia];
  • School of Nursing and Midwifery Studies Library [Biblioteka Pielęgniarstwa i Położnictwa];
  • SCOLAR (Special Collections and Archives) Information Services [Ośrodek Informacji Kolekcji Specjalnych];
  • Science Library [Biblioteka Nauk Ścisłych];
  • Senghennydd Library [Biblioteka Statystyczna];
  • Sir Herbert Duthie Library [Biblioteka Medyczna im. Sir Herberta Duthie];
  • Trevithick Library [Biblioteka Techniczna];
  • Whitchurch Postgraduate Medical Centre Library [Biblioteka Podyplomowego Centrum Medycznego].

Jak widać, Cardiff University gromadzi zbiory z bardzo wielu dziedzin nauki. Obok humanistyki jest tu kierunek medyczny, gdzie gromadzi się zbiory zapewniające prawidłowy rozwój procesu naukowo-dydaktycznego w tym zakresie (w strukturze są różne biblioteki medyczne, dla których wdraża się specjalny program informacyjno-wyszukiwawczy). Jest także kierunek techniczny – stąd konieczność gromadzenia zbiorów z zakresu projektowania technicznego, inżynierii itp.

Jako osoba związana zawodowo z informacją ekonomiczną ze szczególnym zainteresowaniem zapoznałam się z pracą Aberconway Library obsługującej Cardiff Business School. Nazwa biblioteki pochodzi od nazwy dystryktu Aberconway w hrabstwie Gwynedd w południowo-zachodniej Walii. Podobnie jak Biblioteka SGH, książnica ekonomiczna w Cardiff została całkowicie przebudowana, jednak miało to miejsce w ostatnim czasie. Aberconway Library po remoncie otworzyła swoje podwoje w grudniu 2007 r. W minionym roku, według informacji z okolicznościowej gazetki, dokonano już ponad 57 tys. wypożyczeń. Całość zbiorów udostępnia się tu w trybie wolnego dostępu (free access), ponadto po remoncie księgozbiór przeorganizowano tak, żeby najpoczytniejsza literatura znalazła się bliżej wejścia, a zatem bardziej była dostępna dla czytelnika. Tabliczki pomagające orientować się użytkownikowi w topografii zbiorów zawierają teksty w języku angielskim i walijskim. Biblioteka funkcjonuje przez cały rok bez przerwy wakacyjnej. Użytkownicy biblioteki mogą też wypożyczać i zwracać książki bez pomocy personelu, ponieważ zainstalowane są specjalne samoobsługowe maszyny do wypożyczania, zastępujące bibliotekarzy, co się szczególnie przydaje w wolne od pracy dni i weekendy. Z takimi samymi urządzeniami zetknęłam się w British Library of Political and Economic Science w Londynie.

Podczas obu wizyt przyszło mi zetknąć się także z zasobami repozytorium instytucjonalnego, którego nie posiada SGH. Repozytorium jest przedsięwzięciem, w którym w pełni wykorzystuje się możliwości open access[3]. Zawartość zbioru w Cardiff pomnażają zarówno pracownicy zespołu obsługującego, jak i sami autorzy – pracownicy naukowi. Bibliotekarze często sięgają do stron WWW poszczególnych dydaktyków, żeby odszukać ich najnowsze prace. Praktykowane jest też zasięganie informacji na temat nowości w macierzystych komórkach uczelni. Chociaż Szkoła Główna Handlowa nie posiada jeszcze repozytorium, to w bibliotece istnieje „Bibliografia Publikacji Pracowników Naukowo-Dydaktycznych SGH”, która mogłaby w przyszłości stać się zalążkiem repozytorium. Możliwe jest bowiem rozszerzenie opisu bibliograficznego o pełne teksty dokumentów i prezentowanie ich online.

Wizyta polskich bibliotekarzy w Cardiff
Wizyta polskich bibliotekarzy w Cardiff.

Ostatni dzień szkolenia spędziliśmy w jednym z najlepiej zorganizowanych w Europie ośrodków informacji o Unii Europejskiej. Nasz gospodarz, profesor Ian Thompson, szef European Documentation Centre, oprowadzał nas po instytucji i podejmował lunchem, na który złożyły się walijskie smakołyki. Działalność Centrum Dokumentacji Europejskiej przy Uniwersytecie w Cardiff mogłabym porównać z działalnością Centrum w mojej bibliotece. Oba te centra są wszak częścią tej samej ogólnoeuropejskiej sieci informacyjnej Europe Direct. Centrum Dokumentacji Europejskiej w Bibliotece SGH otwarło swoje podwoje 11 kwietnia 2005 r., jednak powstało o wiele wcześniej, bo w 1971 r. przy Instytucie Polityki Handlu Zagranicznego i Studiów Europejskich SGH (jeszcze pod starą nazwą – Instytut PHZ i SE Szkoły Głównej Planowania i Statystyki), a od czterech lat znajduje siedzibę w budynku biblioteki. Centrum jest depozytariuszem wydawnictw Wspólnot Europejskich.

Cieszę się bardzo, iż udało mi się w ciągu jednego roku poznać dwie angielskie biblioteki i porównać je z rodzimą instytucją. Poznałam nowych ludzi, był czas na wymianę doświadczeń zawodowych, doszłam także do wniosku, że żyję w „otwartej Europie”.

Przypisy

[1] Szkolenie w Londynie – kalendarium / Barbara Główka// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 7/2008 (98) październik. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2007. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2008/98/a.php?glowka

[2] HUDZIK, K. Bibliotekarz dziedzinowy – doświadczenia niemieckie a polskie możliwości ich adaptacji. Biuletyn EBIB [on-line]. 2000, nr 10 (18) [Dostęp 23.03.2009]. Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/arc/e018-07.html

[3] Open access. W: Wikipedia [on-line]. [Dostęp 05.08.2008]. Dostępny w World Wide Web: http://en.wikipedia.org/wiki/Open_access

 Początek strony



Wrażenia z pobytu w Cardiff University - stare i nowe w unijnych bibliotekach / Barbara Główka// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 5/2009 (105) czerwiec/lipiec. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/105/a.php?glowka. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187