Nr 7/2008 (98), Seniorzy w bibliotekach - projekty. Artykuł
| | Nr 7/2008 (98), Seniorzy w bibliotekach - projekty. Artykuł |
|
 | | | |
Katarzyna Urbanowicz
| |||
| | ||
| Społeczeństwo informacyjne[1] - termin spotykany w literaturze aż za często. Co znaczy to określenie i jakie ma dla nas konsekwencje, gdy jesteśmy na granicy wykluczenia z takiego społeczeństwa lub już czujemy się poza nim? Okazuje się, że wiele osób, zwłaszcza młodych, nie zdaje sobie sprawy z faktu, że komputeryzacja, która wkracza w każdą sferę życia i jest dla nas czymś oczywistym, dla niektórych staje się koszmarem. Okazuje się bowiem, że złożenie dokumentów w urzędzie, sprawdzenie stanu własnego konta bankowego, wykonanie podstawowych opłat czy wyszukanie książki w bibliotece publicznej staje się wyzwaniem dla osób nieposługujących się klawiaturą komputera. Nowe technologie stają się coraz bardziej powszechne, podobnie jak dostęp do informacji, która okazuje się produktem strategicznym. Coraz mniejsze znaczenie w komunikowaniu się, wymianie informacji (a tym samym wiedzy) ma taki czynnik, jak odległość. Jesteśmy świadkami bardzo szybkiego rozwoju Internetu i telefonii komórkowej, które to zjawiska umożliwiają nam pozyskanie informacji w bardzo krótkim czasie, jej przesłanie i analizę. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że obecnie świat wkroczył w erę, w której najcenniejszym dobrem stała się informacja. Kurs obsługi komputera organizowany w warszawskiej XI Czytelni Naukowej ma jedno przesłanie: pomóc ludziom starszym odnaleźć się w społeczeństwie informacyjnym. Pierwsze zajęcia, nazwane przez prowadzących "Senior on-line", odbyły się w październiku 2006 roku[2]. Kolejne cykle organizowane są do dziś. Spotykają się na nich osoby pracujące zawodowo lub będące na emeryturze, reprezentujące różne zawody i zainteresowania. Uczestników łączy chęć nabycia umiejętności w zakresie obsługi komputera i wykorzystania Internetu. Kurs obejmuje osiem spotkań i podzielony jest na cztery bloki tematyczne: budowa komputera i charakterystyka sytemu operacyjnego Windows, edytor tekstu, przeglądarka internetowa wraz z omówieniem podstawowych zasad poruszania się po zasobach WWW, utworzenie konta pocztowego oraz jego obsługa w wybranym portalu internetowym. Po ukończeniu kursu podstawowego wielu kursantów wyrażało chęć uczestnictwa w kolejnych, bardziej zaawansowanych tematycznie spotkaniach. Wychodząc naprzeciw tym prośbom, postanowiliśmy kontynuować nauczanie w nowej formie e-learningu, czyli nauczania na odległość przez Internet. W styczniu 2008 r. w Czytelni Naukowej odbyło się spotkanie inauguracyjne pierwszej edycji kursu dla seniorów w systemie e-learningu. Kurs na platformie Moodle jest przeznaczony dla wszystkich chętnych, którzy po ukończeniu kursu podstawowego wyrażają chęć dalszego kształcenia się lub dla osób posiadających podstawowe umiejętności w zakresie obsługi komputera, Internetu oraz poczty elektronicznej. Prezentowany na platformie materiał podzielono na sześć jednostek tematycznych, każda jest opracowana według jednolitego schematu i obejmuje:
Uczestnicy kursu spotykają się raz w miesiącu na tzw. konsultacje, istnieje wówczas możliwość zadania dodatkowych pytań do prezentowanego na platformie materiału, omówienia trudniejszych zagadnień czy wspólnego wykonania wybranych ćwiczeń. Jest to także czas na krótkie omówienie kolejnego modułu, z którym uczestnicy kursu powinni się zapoznać w nadchodzącym miesiącu. W każdej chwili kursanci mogą zadać pytanie prowadzącemu kurs na umieszczonym na platformie forum dyskusyjnym lub poprzez e-mail. Seniorzy mogą korzystać z komputerów i Internetu na zasadach określonych w regulaminie korzystania ze stanowisk komputerowych, obowiązujących wszystkich czytelników odwiedzających Czytelnię Naukową. Dlaczego taka forma edukacji? Czyż nie prościej byłoby utworzyć kolejny kurs w tradycyjnej formie wykładu? Po pierwsze, edukacja elektroniczna daje możliwość utrzymania własnego tempa uczenia się (nauczanie asynchroniczne), a poprawnie skonstruowany materiał dydaktyczny pozwala powrócić do trudnego zagadnienia, w celu jego powtórzenia i pełniejszego zrozumienia. Po drugie, korzystając z materiału kursu, należy wykonać szereg operacji: wejść do zasobów sieci WWW, zalogować się na platformie edukacyjnej, odnaleźć moduł, wyszukać informacje w Internecie, by poprawnie wykonać ćwiczenie powtórzeniowe. Po kilku tygodniach pracy wiele operacji kursanci wykonują mechanicznie i mogą przejść do kolejnych problemów, zwiększając stopień trudności. Nabywanie wiedzy poprzez praktykę, jak się okazuje, jest najlepszą formą nauki. Edukacja w społeczeństwie edukacyjnym to nie tylko wykorzystanie systemów informatycznych i multimediów w tradycyjnym nauczaniu, nie tylko nowa metoda, jaką jest e-learning, ale również uświadomienie konieczności nauki przez całe życie (lifelong learning). Szybkie zmiany, które są konsekwencją wdrażania nowych technologii w różnych dziedzinach życia, powodują konieczność uaktualniania zdobytej wiedzy[3]. Mamy nadzieję, że nabyte na kursie umiejętności pozwolą seniorom w pełni korzystać również, a może przede wszystkim, z oferty naszych placówek bibliotecznych. Osoby starsze czują się zagubione we współczesnej bibliotece. Komputeryzacja bibliotek stwarza barierę dostępu do nich ludziom, którzy nie potrafią obsługiwać komputera. Rezygnacja z katalogów kartkowych oraz liczne udogodnienia proponowane przez nasze filie na stronie internetowej oraz w katalogu on-line (sprawdzanie dostępności, elektroniczne zamawianie książek, zgłaszanie propozycji zakupu, przeglądanie zakupionych nowości, recenzji) powodują, że starsi ludzie nie mogą w pełni samodzielnie odnaleźć kupowanych z myślą o nich pozycji książkowych czy filmów. W zbiorach biblioteki coraz częściej mogą wypożyczyć audiobooki czy skorzystać z czasopism w wersji on-line. Bez umiejętności obsługi komputera dla znacznej grupy użytkowników (za)wartość tych zbiorów pozostaje tajemnicą. Z analizy ankiet przeprowadzanych po zakończeniu cyklu spotkań oraz z bezpośrednich rozmów z ich uczestnikami wynika, iż obie formy, tradycyjna i e-learningowa, są bardzo pozytywnie postrzegane przez kursantów i przynoszą wymierne efekty w postaci większej satysfakcji z życia. Dla nas jako pracowników biblioteki jest to jedna z wielu form propagowania i pokazania biblioteki w środowisku lokalnym. PRZYPISY:[1] Społeczeństwo charakteryzujące się przygotowaniem i zdolnością do użytkowania systemów informatycznych, skomputeryzowane i wykorzystujące usługi telekomunikacji do przesyłania i zdalnego przetwarzania informacji (I Kongres Informatyki Polskiej, 1994, [1KIP1994]). [2] O kursie podstawowym prowadzonym w Czytelni Naukowej Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy wspomniała Mirosława Dobrowolska w artykule pt. Działania aktywizujące seniorów, zamieszczonym w Poradniku Bibliotekarza w numerze 1 z 2008 r. [3] PAPIŃSKA-KACPEREK, J. (red.). Społeczeństwo informacyjne. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN S.A., 2008, s. 385. ISBN 9788301154073.  | |
| | | |
| |||
| | ||