Jindřich Pilař
Eva Marvanová
Instytut Bibliotekoznawstwa,
Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej

Czeski Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej

Czeski Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej http://knihovnam.nkp.cz (w języku czeskim) rozwinął się z prostej strony w formacie HTML. Składał się początkowo z kilku zaledwie dokumentów, charakteryzujących działalność zawodową instytucji znanej dziś jako Instytut Bibliotekoznawstwa Czeskiej Biblioteki Narodowej oraz z kilku odnośników do ważnych stron związanych z bibliotekoznawstwem. Od tego czasu znacznie wzrosła liczba prezentowanych dokumentów i odnośników, co spowodowało konieczność stworzenia struktury umożliwiającej ich efektywne wykorzystanie. We współpracy z czeską firmą IT, w oparciu o php i edytor HTML Dreamweaver, opracowano bardzo prosty system publikacji umożliwiający zarówno organizację zasobów, jak i sprawną nawigację.

Zawartość Portalu jest efektem pracy zespołowej; wszyscy pracownicy Instytutu Bibliotekoznawstwa mają obowiązek dokumentowania w portalu swojej pracy oraz poszukiwania i umieszczania odnośników do interesujących, profesjonalnych zasobów z ich dziedziny. Pracę koordynuje redaktor odpowiedzialny za treści prezentowane w portalu, a redaktor techniczny odpowiada za redakcję i kodowanie dokumentów w html oraz ich korektę językową.

Rys. 1. Główna strona WWW czeskiego Portalu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej http://knihovnam.nkp.cz^[1]

Głównym zadaniem Czeskiego Portalu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej jest umożliwienie dostępu do czeskich i zagranicznych zasobów biblioteczno-informacyjnych, publikowanych zarówno w elektronicznej, jak i tradycyjnej formie, a udostępnianych w sieci WWW lub za pośrednictwem bibliotecznych systemów dostarczania dokumentów. Portal służy także jako miejsce publikacji dorobku naukowego Instytutu Bibliotekoznawstwa Czeskiej Biblioteki Narodowej. Docelową grupę użytkowników portalu stanowią pracownicy i studenci bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, bibliotekarze wszelkiego typu bibliotek, nauczyciele i inni zainteresowani prezentowaną problematyką.

Portal jest podzielony na dziesięć sekcji – grup tematycznych, w których zamieszczono foldery dokumentów oraz linki do odpowiednich zasobów. Użytkownik może przeglądać zawartość portalu wchodząc w wybrane linki, otwierając wybrane dokumenty lub kolejne szczegółowe menu. Może także przeszukiwać portal za pomocą zainstalowanej w portalu wyszukiwarki w języku czeskim albo wyszukiwarki Google (wyszukiwanie w języku angielskim: zob. okienko do przeszukiwania w prawym górnym rogu strony WWW). Czeska i angielska wersja portalu nieznacznie się różnią. W czeskiej wersji większy nacisk położono na zaspokajanie zapotrzebowania na informację czeskich użytkowników.

Angielska wersja portalu składa się z następujących grup tematycznych:

• Bazy z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej – linki do narodowych baz bibliotecznych dostępnych w Internecie (KKL – literatura o tematyce bibliotekarskiej, KTD – czeska terminologia stosowana w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej, KSL – czesko-angielski i angielsko-czeski słownik terminologiczny, KZK – słownik skrótów stosowanych w bibliotekoznawstwie i informacji naukowej, ADR – teleadresowa baza czeskich bibliotek, CNB – czeska bibliografia narodowa, ANL – artykuły z czeskich czasopism, AUT – kartoteka haseł wzorcowych Czeskiej Biblioteki Narodowej),
• Wypożyczanie międzybiblioteczne, połączone katalogi, portale, biblioteki cyfrowe – linki do katalogów czeskich bibliotek i systemów usług międzybibliotecznych (system wypożyczeń międzybibliotecznych dla bibliotek i instytucji zagranicznych, połączony katalog Republiki Czeskiej, inne połączone katalogi w Czechach, interfejs umożliwiający wspólne przeszukiwanie czeskich i zagranicznych zasobów informacji, czasopisma elektroniczne, czeskie portale biblioteczno-informacyjne, biblioteka parlamentu Republiki Czeskiej, projekty i systemy (np. Memoria, Kramerius), archiwa czeskich zasobów internetowych),
• Projekty koncepcyjne, pozyskiwanie funduszy itp. – linki do strategicznych czeskich dokumentów i innych materiałów dotyczących bibliotekarstwa (np. Koncepcja rozwoju bibliotek czeskich w latach 2004-2010, finansowanie rozwoju i współpracy bibliotek, współpraca międzynarodowa, badania),
• Prawodawstwo – informacje o najważniejszych uregulowaniach prawnych dotyczących bibliotek oraz o prawie autorskim,
• Biblioteki w Czechach, organizacja bibliotek, dane statystyczne – informacje o bibliotece narodowej, bibliotekach regionalnych, publicznych specjalnych itd., historia bibliotek, wybrane wskaźniki statystyczne dla różnego typu bibliotek,
• Biblioteki i wydawcy – informacje dla wydawców (np. międzynarodowe systemy ISBN, ISMN, ISNN, przepisy o egzemplarzu obowiązkowym książek, czasopism i innych publikacji, adresy czeskich wydawców, baza książek i muzykaliów zgłoszonych do krajowych rejestrów ISBN i ISMN, zapowiedzi wydawnicze),
• Stowarzyszenia bibliotekarskie, korporacje i konsorcja, konkursy i nagrody, wspieranie czytelnictwa i czytelników – stowarzyszenia, konsorcja i partnerzy czeskich bibliotek,
• Zawód bibliotekarza, edukacja, szkolenia dla bibliotek – informacje o szkołach i kształceniu czeskich bibliotekarzy oraz o konferencjach, warsztatach, szkoleniach i innych wydarzeniach dotyczących bibliotek,
• Instytut Bibliotekoznawstwa – informacje o strukturze, organizacji instytutu odpowiadającego za edycję omawianego portalu, uzupełnione o dane kontaktowe oraz linki do innych działów Czeskiej Biblioteki Narodowej odpowiedzialnych za informacje dotyczące bibliotek i szkolenie bibliotekarzy
• Informacje fachowe – linki do innych serwerów i baz danych na temat bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (np. dotyczących budowy bibliotek, katalogowania i retrokonwersji, digitalizacji, czasopism fachowych, wspierania czytelnictwa, konkursów itd.).

W lewej i prawej części strony znajdują się kolumny umożliwiające nawigację po innych zasobach. I tak, z lewej strony znajduje się link do aktualnego dokumentu opisującego biblioteki Republiki Czeskiej oraz zagadnienia bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Można go pobrać w formacie PDF. W czeskiej wersji językowej portalu w miejscu wspomnianego dokumentu znajdują się linki do bieżących informacji związanych z zagadnieniami bibliotecznymi.

Również wygląd prawej kolumny zależy od wersji językowej. W wersji angielskiej znajdują się w niej ikony logowania do Czeskiej Biblioteki Narodowej i portalu czeskich bibliotek publicznych, okienko lokalnej wyszukiwarki Google, odnośniki do wybranych projektów międzynarodowych, w których uczestniczy Instytut Bibliotekoznawstwa. W czeskiej wersji językowej prawa kolumna omawianej strony WWW zawiera link do czeskiej metawyszukiwarki zasobów z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej KIV oraz ikonę RSS. Metawyszukiwarka KIV – brama do zasobów biblioteczno-informacyjnych – umożliwia równoległe przeszukiwanie czeskich i zagranicznych specjalistycznych baz danych i stron WWW. Przedsięwzięcie znajduje się obecnie we wstępnej fazie realizacji i nie oferuje jeszcze anglojęzycznego interfejsu. Planuje się jego uruchomienie w niedalekiej przyszłości. Wyszukiwarka w języku angielskim jest dostępna w czeskiej wersji Portalu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej pod adresem http://kiv.jib.cz.

Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na stronie Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej i dostęp do Biblioteki Europejskiej

Stron WWW Biblioteki Narodowej w wersji angielskiej oferuje dostęp do Portalu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej.

Rys. 2. Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na stronie Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej http://www.nkp.cz/_en/^[2]

Odwiedzający stronę Biblioteki Narodowej i Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji naukowej w języku czeskim, mają dostęp do uproszczonego formularza wyszukiwania w Bibliotece Europejskiej http://knihovnam.nkp.cz/sekce.php3?page=02_Odb/EvropskaKnihovna.htm^[3].

Oferuje ona darmowe przeszukiwanie informacji o zbiorach 47 bibliotek narodowych w Europie. Przeszukiwane zasoby obejmują materiały w postaci cyfrowej i tradycyjnej – książki, czasopisma, nagrania audio i inne. Wyszukane materiały są udostępniane za darmo, a niektóre odpłatnie. Portal Biblioteki Europejskiej jest przeznaczony dla użytkowników szukających wiarygodnego źródła informacji o europejskich zasobach, zwłaszcza zasobach elektronicznych. Biblioteka Europejska opiera się na konsorcjum 23 bibliotek narodowych, ponoszących odpowiedzialność za rozwój portalu. Jest ona jedynym w swoim rodzaju, cennym źródłem informacji o zasobach bibliotek w Europie.

Przypisy:

[1] Czeski Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej [on-line]. [dostęp 15 listopada 2007]. Dostępny w World Wide Web: http://knihovnam.nkp.cz.

[2] Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej na stronie Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej [on-line]. [dostęp 15 listopada 2007]. Dostępny w World Wide Web: http://www.nkp.cz/_en/.

[3] Biblioteka Europejska [on-line]. [dostęp 15 listopada 2007]. Dostępny w World Wide Web: http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html.

Tłumaczenie: Marzena Marcinek

Czeski Portal Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej / Jindřich Pilař, Eva Marvanová// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 9/2007 (90) listopad. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/90/a.php?pilar_marvanova. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187