| | Nr 1/2007 (82), Historyczne szpargały. Sprawozdanie | |
 | | | |
Aleksandra Mikołajska
| |||
| | ||
| W dniach 19-21 października 2006 roku, w Poznaniu, odbyła się konferencja poświęcona gazetom. Była to pierwsza konferencja w Polsce tak szeroko omawiająca ten problem. Organizacji spotkania podjęły się: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Poznaniu oraz IFLA Section on Newspapers. Obrady toczyły się w trzech językach: polskim, angielskim i niemieckim. Dużym ułatwieniem w zrozumieniu wygłaszanych referatów były materiały z sesji wydane drukiem w językach: angielskim i polskim[1]. Konferencja zgromadziła ponad sto osób. Obok gospodarzy byli obecni również pracownicy bibliotek, wydawcy gazet i studenci bibliotekoznawstwa. Referaty zaprezentowano w sześciu sesjach. W pierwszej - referaty dotyczyły: kształtowania się polskiego nazewnictwa prasowego, problemu gazet, od początku ich powstania do 1939 roku, prasy konspiracyjnej w latach 1939-1945, gazet regionalnych w bibliotekach Białegostoku i gazet w Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie. Szersze spojrzenie na kwestie gazet było możliwe dzięki udziałowi gości zagranicznych, m.in.: przewodniczącego Sekcji Gazet IFLA, dr. Hartmuta Walravensa, kustosza z Biblioteki Narodowej Francji, czy Edmunda Kinga z British Library. Sesję popołudniową rozpoczął referat Edmunda Kinga o British Library. Biblioteka ta posiada największą kolekcję gazet na świecie. Aby pozostały dostępne dla użytkowników, powstał narodowy program nazwany Newsplan, zapoczątkowany w latach 80. XX wieku. Poświęcony jest on mikrofilmowaniu i konserwacji gazet regionalnych. Organizatorami tego projektu są British Library oraz sieć bibliotek lokalnych i regionalnych. Podczas tej sesji poruszono także problem najstarszych gazet pomorskich w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Greiswaldzie, prasy wysiedlonych w Bibliotece w Herne, gazet regionalnych do 1919 roku i gazet polskich okresu międzywojennego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Ostatni referat tego dnia dotyczył kompletności i wykorzystania prasy lokalnej wydanej po 1989 roku, znajdującej się w zbiorach ww. biblioteki. Drugi dzień konferencji rozpoczął dr Hartmut Walravens, który omówił działalność Sekcji Gazet w IFLA. Kolejne referaty dotyczyły praktyki bibliotekarskiej - opracowania gazet, kompletowania i przygotowania do digitalizacji. Ten rodzaj wydawnictwa wymaga wiele wysiłku. Gazety są uciążliwe w opracowaniu ze względu na format, wiele dodatków i mutacji. Często też, jak inne czasopisma, podlegają zmianom bibliograficznym. Generalnie można stwierdzić, że w komputerowych katalogach bibliotek mało jest tytułów gazet i podwieszonych do nich zasobów. Referaty na ten temat przedstawiły panie z Biblioteki Narodowej i Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Wiele bibliotek rozpoczęło prace nad ucyfrowieniem starych gazet. Bez wątpienia, digitalizacja starych gazet stwarza nowe możliwości. Korzysta z nich szeroki krąg czytelników, a pracownicy bibliotek uczestniczą w ciągłym procesie zmieniających się programów. O problemach wynikających z tworzenia bibliotek cyfrowych mówiły panie z bibliotek uniwersyteckich Torunia, Poznania i Wrocławia. Natomiast dr Thomas Huck wygłosił referat na temat digitalizacji archiwum prasowego Hamburskiego Instytutu Gospodarki Światowej, jednego z największych dostępnych archiwów w zakresie nauk ekonomicznych i społecznych w Europie. Z kolei pani Else Delaunay z Biblioteki Narodowej Francji omówiła problem wydawania bibliografii gazet w tradycyjnej postaci. Ostatni dzień konferencji upłynął wokół tematyki zabezpieczenia i konserwacji gazet w XXI wieku. Gazety wydane na kwaśnym papierze są tą częścią zbiorów bibliotecznych, która niszczeje najszybciej. Bardzo dokładnie opisał nam zjawiska związane z ochroną gazet, zagrożeniem pleśniami i bakteriami Przemysław Wojciechowski z Archiwum Państwowego w Poznaniu. Nie zabrakło też referatu o internetowych archiwach polskich dzienników ogólnoinformacyjnych. Autor referatu zastanawiał się, kto przeniesie na elektroniczny nośnik starsze wydania gazet, te sprzed lat 90., wydawcy czy biblioteki. O roli i znaczeniu prasy na rynku, o jej historycznym rozwoju jako masowego medium mówił prof. Jan Kania. Ciąg dalszy tego zagadnienia podjęła Agnieszka Chamera-Nowak w referacie o gazetach przyszłości i polskim rynku prasy po 1989 roku. Prelegentka zwróciła uwagę na takie zjawiska, jak tabloidyzacja - agresywne dziennikarstwo, sprzedaż gazet w Internecie, nowinki elektroniczne - e-papier i cyfrowy atrament. Zastanawiała się też, co czeka prasę i czy gazety przegrają z Internetem. Dwa referaty dotyczyły aspektów prawnych. Zainteresowaniem cieszyło się wystąpienie prawnika, prof. Krzysztofa Lewandowskiego. Poruszył on temat statusu prawnego wydawców i ograniczeń wypływających z prawa autorskiego. Natomiast referat Barbary Szczepańskiej omawiał dystrybucje dzieł w Internecie i prawa autorskie w środowisku cyfrowym. Tematyka konferencji wzbudziła ogromne zainteresowanie. Z 29 programowych wystąpień wygłoszono 28. Poruszono szeroki wachlarz zagadnień związanych z tematyką gazet. W przerwach między sesjami, jak to zwykle bywa, była okazja do dyskusji na temat wygłoszonych referatów. Można było również zapoznać się z materiałami na stanowiskach EBSCO, 3M Poland, Checkpoint Systems i Digital Center w Poznaniu. Każda konferencja sprzyja wyciąganiu wniosków. Z pewnością wiele bibliotek podjęło spontaniczne działania w zakresie rozwiązywania problemów z gazetami. Konieczna jest również orientacja bibliotek w zasobach posiadanych gazet. Ważnym postulatem było również omówienie kwestii prawnych. Choć wydawałoby się, że referaty bogate w swej treści omówiły szeroko tematykę gazet, to jednak pokłosiem konferencji powinny być robocze spotkania tematyczne w małych grupach, np. dotyczące kupna licencji czy spotkania wydawców z bibliotekarzami. Konferencja była okazją do zaprezentowania dotychczasowej pracy, wyników i osiągnięć. Uczestnicy wymienili doświadczenia i poglądy, omawiali sposoby postępowania z gazetami. Myślę, że z tej konferencji pozostało przekonanie o słuszności poruszenia takiego tematu, a niedosyt, jeśli zaistniał, zmobilizuje zapewne niejedną bibliotekę do dalszych działań. Przypisy[1] JAZDON A., CHACHLIKOWSKA A. (red.) Gazety: zasoby, opracowanie, ochrona, digitalizacja, promocja/informacja : materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, Poznań, 19-21 października 2006. Poznań: Biblioteka Uniwersytecka, 2006. ISBN 83-918728-6-6.  | |
| | | |
| |||
| | ||