| | Nr 9/2006 (79), Od Misia do Cogito - czasopisma dla dzieci i młodzieży. Artykuł | |
 | | | |
Iwona Podlasińska
| |||
| | ||
| W dzisiejszych czasach dzieci i młodzież znajdują się pod ogromnym wpływem środków przekazu. Wpływ kultury masowej sprawia, że większość z nich ubiera się, mówi, słucha i je praktycznie to samo. Szeroki kontakt ze światowymi doświadczeniami i produktami kształtuje ich wartości, zachowania oraz sposób pojmowania własnej osoby. Największy wpływ na taki stan rzeczy ma telewizja i Internet. Niemałe znaczenie w kształtowaniu się postaw życiowych młodego pokolenia mają również czasopisma. Tych przeznaczonych dla dzieci i młodzieży na rynku polskim ukazuje się bardzo dużo. Niestety większość z nich pod pozorem nowoczesności, europejskości proponuje młodym bezideowy świat pseudo-wartości. Niszczone są tradycyjne, sprawdzone już wzorce życia rodzinnego, w których dziecko pozostaje dzieckiem, a rodzic rodzicem. Dlatego szczególna rola w przedstawianiu i promowaniu zupełnie innego świata wartości przypadła katolickim czasopismom dla dzieci i młodzieży. Redaktorzy tych czasopism poprzez słowo, obraz, dźwięk (dołączona płyta CD) starają się kształtować pozytywne postawy społeczne u młodych czytelników, pomagając im zaspokajać potrzebę poznawania świata, jak również wyrażanie swoich uczuć: zachwytu, ciekawości i entuzjazmu. U młodszych dokonuje się to przez zabawę, u starszych w postaci dyskusji, wymiany poglądów, twórczości artystycznej. Przykładem kształtowania postaw najmłodszych mogą być propozycje zawarte w czasopismach Jaś wydawanym przez Wydawnictwo AZ w Krakowie i Promyczek Jutrzenki wydawanym przez Fundację Signum Magnum w Rybniku. Jaś: tygodnik dla najmłodszych to pismo przeznaczone dla dzieci w wieku przedszkolnym. Zawiera krótkie opowiadania dotyczące przyrody, rodziny, świąt kościelnych. Oprócz tego mały czytelnik znajdzie tu zagadki, rebusy i konkursy (np. Poznaj Polskę w pełnej trasie, podróżując po niej z Jasiem). W piśmie tym znajdują się też strony do wspólnego rodzinnego czytania, np. mama słowa, a dziecko obrazki. Rodzice, opiekunowie znajdują wiele propozycji zabaw ze swoimi dziećmi, w domu i w plenerze. Każdy numer zawiera również płytę CD z piosenkami i opowiadaniami. Kolejne pismo to Promyczek Jutrzenki: katolicki miesięcznik dla najmłodszych. Adresat i zawartość podobna, jak w Jasiu dodatkowo posiada strony do wycięcia i złożenia, np. świątecznej dekoracji. Czasopismo to stanowi wspaniałą pomoc dla rodziców, dziadków, wychowawców, katechetów, którzy chcą przybliżać najmłodszym otaczający świat przez pryzmat Pisma Świętego. 
Dla dzieci w wieku 7-13 lat wydawnictwa katolickie przygotowały najbogatszą ofertę czasopism. Większość z nich to miesięczniki. Wymienię kilka tytułów: Mały Rycerzyk Niepokalanej redagowany przez Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie. Mały Przewodnik Katolicki wydany przez Drukarnię i Księgarnię św. Wojciecha w Poznaniu, Mały Gość Niedzielny - wydawnictwo Kurii Metropolitarnej w Katowicach, Promyk Jutrzenki - wydawany pod patronatem Franciszkańskiej Prowincji pw. Wniebowzięcia N.M.P. w Katowicach Panewnikach, Dominik: tygodnik dla dzieci wydawany w Krakowie przez Wydawnictwo A.Z., Promyczek Dobra wydawany przez Wydawnictwo Promyczek Dobra oraz Anioł Stróż, najstarszy bo założony w 1911 r., wznowiony w 2000, wydawany przez Wydawnictwo Sióstr Loretanek w Warszawie. Każde z tych pism ma swój niepowtarzalny charakter, lecz można też wyróżnić ich cechy wspólne. Pierwsz z nich jest chęć przybliżenia dzieciom nauki płynącej z Pisma Świętego. Wszystkie czasopisma, w charakterystyczny dla siebie sposób, wyjaśniają pojęcia i postawy biblijne, np. w Aniele Stróżu brat Tadeusz Ruciński proponuje ?Przyłożyć ucho do Ewangelii?, Promyczek Dobra i Promyk Jutrzenki wyjaśnia ?Niedzielne Ewangelie?, a Dominik proponuje zastanowić się nad ?Myślą Ewangeliczną?. We wszystkich tych pismach można przeczytać ciekawe opowiadania, które kierują uwagę czytelnika i słuchacza na potrzeby drugiego człowieka, uczą wrażliwości i motywują do podjęcia pracy nad sobą, aby w konsekwencji stawać się coraz lepszym. Inny blok zagadnień to artykuły o otaczającej nas przyrodzie, tej bliższej - rodzimej i tej dalszej - egzotycznej. Są one napisane w taki sposób, że nie tylko przybliżają życie roślin i zwierząt, ale także uczą szacunku do nich. Inny cykl opowiadań w wielu tych pismach pokazuje chrześcijański model życia rodzinnego czy szkolnego. Przez pryzmat konkretnych zdarzeń czytelnik uczy się, jak powinny wyglądać relacje pomiędzy członkami społeczności rodzinnej lub klasowej (np. ?A co tam u Janielskich?? - Anioł Stróż). Niektóre z pism zawierają artykuły dotyczące ważnych wydarzeń z historii Polski opowiedziane w formie gawędy (np. ?Matusowe opowieści? - Anioł Stróż), w innych pojawiają się wywiady z ciekawymi ludźmi (sportowcami, prezenterami telewizyjnymi, piosenkarzami itp.), którzy swoje życie zawierzyli Panu Bogu. Ponieważ dzieci lubią rozwiązywać krzyżówki, rebusy, łamigłówki, quizy, zagadki, nie mogło więc ich zabraknąć. Wszystkie te formy są tak pomyślane, że dzieci bawiąc, uczą się. Do wielu z tych pism dołączone są również plakaty ze zdjęciami zwierząt czy wizerunkami sportowców, którymi młodzi czytelnicy mogą ozdobić swoją przestrzeń. Ponieważ od wielu już lat znane jest uzdrawiające działanie śmiechu, dlatego wiele z tych pism zamieszcza żarty, żarciki, anegdoty (np. w Małym Gościu Niedzielnym stworzono specjalną rubrykę Centrum Zdrowia Małego Smutasa). Spośród wymienionych tytułów, moim zdaniem, na największa uwagę zasługują Anioł Stróż i Promyk Jutrzenki. Ciekawym pomysłem redaktorów tych pism jest stworzenie postaci przewodnich Anioła Stróża i Promyka (postać z promykiem we włosach) występujących w różnych rolach, będących przyjacielskimi przewodnikami po świecie, ukazujących wzorce zachowań prowadzące do Boga. Do Anioła Stróża dołączony jest kwartalnik dla rodziców i wychowawców Sygnały Troski. Zawiera on artykuły dotyczące wychowania dzieci, w których specjaliści pokazują, jak należy radzić sobie z zagrożeniami współczesnego życia, jak budować relacje pełne miłości (wcześniej dodatek ten nosił tytuł Cień Anioła i dołączony był do każdego numeru pisma). Kolejna grupę stanowią czasopisma dla młodzieży. Wymienię kilka tytułów: Nasza Droga: dwutygodnik młodzieży katolickiej wydawany przez Stowarzyszenie Nasza Przyszłość z Krakowa, Miłujcie się: dwumiesięcznik społecznej krucjaty miłości wydawany przez Wydawnictwo Agape w Poznaniu (ukazuje się również w języku angielskim, rosyjskim, słowackim, węgierskim, rumuńskim), Czekam?: pismo Młodzieżowego Ruchu Rycerstwa Niepokalanej wydawane przez Stowarzyszenie Rycerstwa Niepokalanej w Niepokalanowie. Na łamach tych pism młodzi ludzie mogą odnaleźć artykuły poruszające następujące tematy: wolność człowieka, dojrzała miłość, odpowiedzialny seks, chrześcijańska muzyka, film, moda, podróże, nowości komputerowe itp. Jak widzimy, tematyka tych pism jest bardzo zróżnicowana, bo w założenia wydawców krąg odbiorców ma być bardzo szeroki. Zagadnienia te przedstawione są z perspektywy młodego człowieka, czasami urozmaicone dowcipnymi rysunkami i ciekawymi fotografiami, przeplatane humorem. Czasopisma te przybliżają też w swoich artykułach prawdy wiary, sylwetki świętych i błogosławionych oraz naukę Kościoła, np. podając przepisy na doskonałość (Czekam). Zachęcają również do wytrwałej pracy nad sobą, dążenia do świętości, aby w ten sposób ?budować Cywilizację Miłości?, o której mówił Jan Paweł II, zachęcając młodych słowami: Wymagajcie od siebie, nawet gdyby inni od was nie wymagali. Wiele z nich, oprócz artykułów, zawiera nadsyłane przez czytelników świadectwa, w których dzielą się oni z innymi swoimi problemami, upadkami i zwycięstwami nad sobą oraz doświadczeniami wiary w codziennym życiu. Opisane powyżej czasopisma skierowane są do szerokiego kręgu odbiorców. Kolejną grupę stanowią katolickie czasopisma skierowane do konkretnego odbiorcy. Przykładem może tu być ogólnopolski miesięcznik dla ministrantów KnC: Króluj nam Chryste wydawany przez Drukarnię i Księgarnię Św. Wojciecha w Poznaniu oraz Czuwajmy wydawane przez Radę Krajową Harcerskich Kręgów Kleryckich ZHR. Pierwszy z wymienionych tytułów skierowany jest do szerszego kręgu odbiorców, a mianowicie wszystkich ministrantów w Polsce, drugi dotyczy i porusza problemy wąskiego grona Harcerskich Kręgów Kleryckich. Oba natomiast starają się formować swoich adresatów i relacjonować najważniejsze wydarzenia z tych środowisk. Kolejnym tytułem skierowanym do konkretnego odbiorcy jest Magazyn Muzyczny RUaH wydawany przez Wydawnictwo Paganini s.c. Małgorzata i Weronika Kotarba w Krakowie. Jest to magazyn adresowany głównie do młodzieży, która interesuje się muzyką chrześcijańską. Redaktorzy pisma śledzą wydarzenia sceny chrześcijańskiej i starają się rzetelnie o nich informować. Dlatego można tu znaleźć wywiady z twórcami i wykonawcami muzyki chrześcijańskiej, informacje o nowych płytach zespołów chrześcijańskich np. 2Tm2,3 i New Day itp. Twórcy pisma próbują odnotowywać również najważniejsze wydarzenia, które mają miejsce w Kościele katolickim, jak np. rocznica śmierci Jana Pawła II czy wizyta Benedykta XVI, opisując pojawiające się przy tych okazjach liczne inicjatywy muzyczne. Niektóre czasopisma katolickie dla dzieci i młodzieży posiada swoją stronę internetową (np. www.dominik.krakow.pl, www.urwisy.pl, www.czekam.franciszkanie.pl, www.milujciesie.org.pl) oraz dodatki w postaci płyt CD (Jaś, Dominik, Anioł Stróż). Choć tak różne, wszystkie mają wspólny cel: Redaktorzy tych czasopism starają się realizować przesłanie Jana Pawła II - nieocenionego wychowawcy dzieci i młodzieży, które wypowiedział w Orędziu na XXXVIII Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu:  | |
| | | |
| |||
| | ||