EBIB 5/2006 (75) - . Studenci IV roku: Propozycja nowego Kodeksu Bibliotekarza
EBIB 
Nr 5/2006 (75), Śladami wrocławskiego bibliotekoznawstwa. Polemika
 Poprzedni artyku Nastpny artyku   

 


Studenci IV roku
Uniwersytet Wrocławski
Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Propozycja nowego Kodeksu Bibliotekarza

Mikołaj Baj, Mirosław Garbacz, Justyna Hołyńska, Joanna Zalech



Etyka rozumiana jest jako teoria powinności moralnych uznawanych i praktykowanych w określonym środowisku społecznym. Kodeks etyki bibliotekarza powinien więc określić zespół zasad przyjętych przez to środowisko jako wyznacznik właściwego postępowania. Oczywiste jest, iż ludzie w swym życiu kierują się różnymi pobudkami, niektóre z nich są nieetyczne i z takimi mamy również do czynienia w pracy bibliotekarza (np. przetrzymywanie książek dla znajomych lub rodziny). Takie zachowania chcemy zwalczać!

Inspiracją do proponowanego przez nas Kodeksu etyki bibliotekarza jest Kodeks stworzony przez zespół pod kierunkiem profesor Barbary Sosińskiej-Kalaty, zatwierdzony 22 lutego 2005 r.[1], który był omawiany w toku naszego kształcenia. Po roku, przysłuchując się wielu komentarzom i dyskusjom na jego temat[2][3][4], studenci IV roku Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego podjęli próbę stworzenia nowego kodeksu, który naszym zdaniem bardziej urzeczywistnia ideę etyki zawodu, w odróżnieniu od dotychczasowej wersji Kodeksu będącego w naszym odczuciu wykazem obowiązków, które wynikają z umowy o pracę (przykład: §VI Bibliotekarze i pracownicy informacji wobec pracodawcy, pkt. 4).

Kodeks został podzielony na sześć części. Ponieważ zgadzamy się, iż podstawową rolą bibliotekarza jest służba społeczeństwu - ten aspekt wysuwamy na początek. Następnie skupiamy się na etycznych zasadach związanych z obsługą użytkownika. Punkt trzeci odnosi się do roli księgozbioru. Kolejne punkty dotyczą relacji bibliotekarz - współpracownicy oraz bibliotekarz - pracodawca, a także niewystępujący w Kodeksie stworzonym przez zespół pod kierunkiem prof. Barbary Sosińskiej-Kalaty dział pracodawca - bibliotekarz, a uznaliśmy go za nie mniej istotny. Konstruując nasz kodeks, pominęliśmy Zasady ogólne i Postanowienia końcowe, dochodząc do wniosku, iż te działy dublują treści zawarte w poszczególnych częściach kodeksu. W ten sposób staje się on bardziej czytelny i funkcjonalny.

Mamy nadzieję, że nasze przemyślenia na temat zatwierdzonego w 2005 r. Kodeksu etyki bibliotekarza oraz zaprezentowanie jego nowej wersji stworzą w środowisku bibliotekarskim klimat sprzyjający dyskusji i refleksji nad powinnościami i zasadami naszego zawodu.

Miłej lektury!



Kodeks bibliotekarza i pracownika informacji naukowej

I. Bibliotekarz wobec kolegów i zawodu

  1. Solidaryzuje się z zespołem, w którym pracuje, dba o wspólne interesy, nie tworzy sztucznych podziałów.
  2. Jest kulturalny, taktowny, dba o estetykę osobistą oraz stanowiska pracy.
  3. Docenia pracę, wysiłek oraz osiągnięcia współpracowników.
  4. Rzetelnie i uczciwie wykonuje swoje obowiązki, dążąc do polepszenia jakości świadczonych usług.
  5. Jest koleżeński i, w miarę swoich kompetencji, pomocny.
  6. Wspiera oraz aktywnie uczestniczy w działalności organizacji i stowarzyszeń zawodowych.
  7. Nie wykorzystuje zajmowanego stanowiska do własnych celów i potrzeb.
  8. Swoją postawą stanowi dobry przykład dla współpracowników, przyczynia się do kształtowania pozytywnego wizerunku współczesnego bibliotekarza.
  9. Dba o estetykę osobistą oraz miejsca pracy.
  10. Oddziela relacje zawodowe od prywatnych.
  11. Pamięta o imieninach oraz jubileuszach koleżanek i kolegów, przypomina o tym miłym akcentem.
  12. Dba o komfort pracy, pali tylko w miejscach do tego przeznaczonych, nie spożywa żadnych używek w miejscu pracy.

II. Bibliotekarz wobec użytkownika

  1. Zapewnia swobodę w samodzielnym korzystaniu z zasobów biblioteki.
  2. W trakcie wykonywania obowiązków okazuje użytkownikowi szacunek oraz cierpliw
    3. ie realizuje jego potrzeby informacyjne.
  3. Realizuje potrzeby informacyjne użytkownika bez względu na okoliczności.
  4. Wszelkiego rodzaju informacje na temat użytkownika zachowuje tylko dla własnej informacji.
  5. Dba o estetykę osobistą, instytucji oraz stanowiska pracy.
  6. Stara się kształtować oraz pielęgnować kulturę czytelniczą dzieci, młodzieży i dorosłych.
  7. Stara się poznać użytkownika, aby pomóc mu w efektywnym dobrze źródeł, właściwie sprecyzować jego potrzeby informacyjne.
  8. Zachowuje zasadę równych szans dla wszystkich grup użytkowników.
  9. Nie dopuszcza do zaistnienia jakichkolwiek przywilejów względem pracowników oraz użytkowników.
  10. Jest otwarty na krytykę oraz propozycje ze strony użytkowników.
  11. Jest bezstronny i sprawiedliwy bez względu na okoliczności.
  12. Respektuje prawo do swobodnego wyrażania myśli i przekonań.
  13. Ma prawo do odmowy udzielenia pomocy w sytuacji, gdy użytkownik nie respektuje regulaminu biblioteki.

III. Bibliotekarz wobec księgozbioru

  1. W doborze księgozbioru jest kompetentny, bezstronny i obiektywny.
  2. Szanuje powierzone sobie zasoby.
  3. Nie dopuszcza do nielegalnego przetwarzania lub kopiowania, dba o poszanowanie praw autorskich.
  4. Przestrzega norm dotyczących przechowywania zbioru (temperatura i wilgotność powietrza; nasłonecznienie itp.)
  5. Stosuje się do zasady niespożywania posiłków w miejscu przechowywania księgozbioru.

IV. Bibliotekarz wobec pracodawcy

  1. Szanuje swojego pracodawcę.
  2. W miarę swych kompetencji rzetelnie wykonuje zlecone zadania.
  3. Rozdziela relacje zawodowe od prywatnych.
  4. Nie dopuszcza do zaistnienia jakichkolwiek sytuacji dwuznacznych.
  5. Uczciwie pokonuje kolejne szczeble kariery zawodowej.

V. Bibliotekarz - pracodawca wobec pracowników

  1. Zapewnia godne wynagrodzenie odpowiadające wykonywanym zadaniom.
  2. Popiera i umożliwia rozwój zawodowy pracowników.
  3. Promuje aktywnych i zaangażowanych pracowników.
  4. Jest bezstronny i uczciwy.
  5. Dba o miłą i przyjazną atmosferę.
  6. Rozdziela relacje zawodowe od prywatnych.
  7. Nie dopuszcza do zaistnienia jakichkolwiek sytuacji dwuznacznych.

VI. Bibliotekarz wobec społeczeństwa

  1. Przyczynia się do rozwoju intelektualnego społeczeństwa.
  2. Nie stawia interesu prywatnego ponad interes publiczny.
  3. Kształtuje w społeczeństwie świadomość znaczenia wiedzy i informacji oraz swobodnego do nich dostępu.


Podsumowując: wszyscy zainteresowani (w tym i my) wiedzą, że praca w bibliotece polega często na powtarzaniu żmudnych, monotonnych czynności i tylko ktoś, kto potrafi je wykonywać z prawdziwym zamiłowaniem, może zasłużyć na miano dobrego pracownika. Ale nie zapominajmy wszakże, iż współczesny bibliotekarz to osoba wykształcona, która za swą sumienną i rzetelną pracę oczekuje szacunku i odpowiedniego wynagrodzenia, bowiem tylko wtedy doceniony pracownik będzie pracownikiem dobrym, szanującym swoją pracę oraz potrzeby informacyjne swoich czytelników i nie sięgając do Kodeksu etyki bibliotekarza, będzie, nawet nieświadomie, przestrzegać wspominanych przez nas zasad. Etyka wszakże nie pozostaje w oderwaniu od potrzeb materialnych człowieka, toteż dobrze opłacanemu pracownikowi nie w głowie będzie naruszanie reguł i poszanowania pracy.



Przypisy

[1] Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. In Elektroniczna BIBlioteka - platforma cyfrowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich [on-line]. Warszawa: Komisja Wydawnictw Elektronicznych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich [dostęp 28 marca 2006]. Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji. Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/sbp/kodeks_etyki.html.

[2] GRABOWSKA, M. Dla kogo kodeks etyki zawodowej? (Korporacja versus stowarzyszenie). In Biuletyn EBIB [on-line]. 2004 nr 8 (59) [dostęp 28 marca 2006]. Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/2004/59/grabowska.php. ISSN 1507-7187.

[3] RADWAŃSKI, A. Zupa z etyki. In Biuletyn EBIB [on-line]. 2004 nr 8 (59) [dostęp 28 marca 2006]. Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/2004/59/radwanski.php. ISSN 1507-7187.

[4] Komentarze i uwagi do projektu Kodeksu Etyki. In Elektroniczna BIBlioteka - platforma cyfrowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich [on-line]. Warszawa: Komisja Wydawnictw Elektronicznych Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich [dostęp 28 marca 2006]. Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/sbp/kodeks_etyki_komentarze.html.

 Początek strony



Propozycja nowego Kodeksu Bibliotekarza : Mikołaj Baj, Mirosław Garbacz, Justyna Hołyńska, Joanna Zalech / Studenci IV roku// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 5/2006 (75) maj. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2006. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2006/75/studenci.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187