Nr 1/2006 (71), Zasoby bibliotek - prezentacja, informacja, nowości. Artykuł |
Maria Habrowska
| |||
Zwierzęta przełamujące bariery - historia programu w dużym skrócieOd 1997 r. Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży nr 10 w Warszawie organizuje w ramach edukacji humanitarnej cykliczne spotkania dzieci ze zwierzętami i ich właścicielami, według autorskiego programu : Zwierzęta Przełamujące Bariery. Od 2000 r. biblioteka prowadzi badania ankietowe: Wpływ zwierząt na psychikę dziecka.
Początkowo były to tylko zwykłe spotkania, na których uczestnicy mogli dowiedzieć się o prezentowanych zwierzętach nieco więcej niż z książki, a zarazem poprzez bezpośredni kontakt uczyć się postępowania z nimi i humanitarnego ich traktowania.
W odpowiedzi na reakcje młodego czytelnika do scenariusza programu dołączono lekcje biblioteczne oraz warsztaty i konkursy plastyczne o tematyce ekologicznej, prowadzone przez dyplomowanych plastyków. Zajęcia artystyczne przeprowadzane są po każdym spotkaniu. Ponadto wprowadzono lekcje Bezpieczne postawy ratują życie, podczas których dzieci uczą się odpowiednich zachowań w chwilach zagrożenia, spowodowanych kontaktem z agresywnym zwierzęciem. Na podstawie obserwacji i indywidualnych rozmów z uczestnikami spotkań, pracownicy Biblioteki prowadza ocenę wpływu realizowanych zajęć na zmianę zachowania i sposobu myślenia dzieci. Z kolei poza ramy działalności Biblioteki wyszedł program Dar dysleksji. Stanowi on połączenie zajęć biblioterapeutycznych, logopedycznych i zooterapeutycznych.[1] Stał się on integralną częścią edukacji humanitarnej w okolicznych szkołach i przedszkolach. Od 2004 roku rozpoczęto ścisłą współpracę z Trójmiejską Fundacją DOGTOR – Filia Warszawa[2], która użycza do realizacji programu wyszkolonych czworonogów wraz z wolontariuszami. Od 2002 roku Biblioteka dla Dzieci i Młodzieży tworzy strony internetowe o spotkaniach, które się w niej odbywają: http://www.biblioteka.waw.pl/bd10/fotokr/spotka/zwierz/zwierz.htm
Realizacja programuProgram Zwierzęta Przełamujące Bariery uwzględnia standardy Delta Society[3]. Obecnie realizowane są następujące cykle spotkań:
Jesienne spotkania ze zwierzętami- zarys organizacjiSpotkania były odpowiedzią na dziecięce potrzeby i zainteresowania. Dzieci bardzo chętnie wypożyczały książki popularnonaukowe na temat zwierząt, ich zachowań, warunków hodowli i opieki nad nimi, a także książki beletrystyczne, których bohaterem były zwierzątka: nieporadny miś Paddington, Kubuś Puchatek, wesoły krecik czy wierny pies Lassie. Losy zwierzęcych bohaterów rozśmieszały lub wzruszały młodych czytelników. Dzieci chętnie opowiadały o swoich pupilach, bądź o tym, że bardzo pragną mieć żywe stworzonko. Od chwili gdy w bibliotece pojawiła się przyniesiona przez dziewczynkę, myszka japońska, czytelnicy chętniej zaglądali do nas, pytali o jej zdrowie, sami chcieli ją nakarmić. Organizowanie jesiennych spotkań ze zwierzętami wymaga szeregu zabiegów, mających na celu dobór treści i form odpowiednich do potrzeb i zdolności percepcyjnych dzieci. W planowaniu zajęć bierze się pod uwagę:
Niezbędnym elementem do prawidłowego zaplanowania spotkania jest wcześniejsze zapoznanie osoby, która ma odwiedzić placówkę ze zwierzęciem z warunkami lokalowymi biblioteki. Wspólne ustalenie scenariusza, przedstawienie celu spotkania, krótka charakterystyka odbiorców pozwoli na zminimalizowanie ewentualnych błędów.
Schemat spotkańCzęść pierwsza:
Część druga:
Bezpieczne postawy ratują życie
Wraz z rozpoczęciem spotkań ze zwierzętami biblioteka na zamówienie szkół mieszczących się w jej pobliżu, rozpoczęła prowadzenie lekcji na temat zapobiegania pogryzieniom przez psy. Zainteresowanie tego typu lekcjami jest duże z uwagi na obserwowany w ostatnim czasie wzrost liczby przypadków pogryzień dzieci. Wraz z Filią Fundacji DOGTOR Biblioteka prowadzi pokazy i zajęcia, których celem jest nauczenie dzieci odpowiednich zachowań w chwili zagrożenia ze strony psów w mieście i na wsi. Specjalnie opracowana kolorowanka, dostosowana do wieku dzieci i przeznaczona do rozdawania na tego rodzaju lekcjach, uczy bezpiecznego zachowania w sytuacjach zagrożenia ze strony psa. Zanim weźmiesz - pomyślZajęcia prowadzone są w formie zabawy. Mają one na celu uświadomienie dzieciom, że zwierzę nie jest zabawką, że wymaga podstawowej wiedzy o jego potrzebach oraz stałej troskliwej opieki. Również do tego rodzaju zajęć opracowano kolorowankę odpowiednio dostosowaną do wieku dzieci[4]. Ten element programu realizowany jest w wybranych szkołach na terenie całej Warszawy. Pies PrzyjacielCzy każdy pies może być przyjacielem? Dobrze ułożony, zadbany, traktowany z troską i szacunkiem odwzajemni się właścicielowi dozgonną przyjaźnią. Na taką przyjaźń trzeba jednak zapracować. Jak ciężka jest to praca i jak długa droga, mogą przekonać się dzieci na zajęciach, podczas których psy Fundacji DOGTOR prezentują swoje umiejętności. Również ten element programu realizowany jest w wybranych szkołach na terenie całej Warszawy.
Dar DysleksjiPomysł zajęć zrodził się w 2004 roku podczas poszukiwania w zagranicznych serwisach internetowych wiadomości o dysleksji. Strona amerykańskiej Intermountain Therapy Animals Reading Education Assistance Dogs (ITD R.E.A.D.)[5] stała się nieocenionym źródłem wiedzy. Badania prowadzone przez ITD potwierdziły, że w towarzystwie zwierząt zmniejsza się u dzieci ciśnienie krwi, napięcie mięśniowe. Dziecko zapomina o stresie jaki pojawia się za każdym razem kiedy ma czytać. Możliwość zabawy z psem, czy też rozmowy z przewodnikiem psa, o tekście, poprawia również jakość czytania, analizowania, komunikowania i koncentracji. Wyszkoleni przewodnicy Delta Society Pet Partner Team[6] wraz ze swoimi certyfikowanymi psami uczestniczą w zajęciach ITD. R.E.A.D. organizowanych w bibliotekach, w czasie których dzieci czytają książki.. Cele programu:
Owocem współpracy reedukatora, psychologa, bibliotekarza i szkoleniowca psów z Fundacji DOGTOR, było opracowanie odpowiedniego programu czytania i zabaw edukacyjnych z psem, którego zadaniem jest poprawa umiejętności czytania i pisania dzieci z dysleksją, dysgrafią i dysortografią. Realizacja programu jest możliwa dzięki psom z Fundacji, wolontariuszom po odpowiednim szkoleniu, placówce spełniającej odpowiednie standardy metrażowe, a przede wszystkim dzięki chętnym do rozpoczęcia eksperymentu. Planujemy, że w 2006 roku program Dar dysleksji będzie realizowany między innymi w Przedszkolu Miejskim w Gdyni, w Zespole Szkół Specjalnych w Zabrzu. Program Zwierzęta Przełamujące Bariery ciągle się rozwija, wzbogaca o coraz to nowe elementy. Zwierzęta swoim specyficznym językiem, okazywaniem emocji, uczą nas tego co w dzisiejszych czasach jest bezcenne - umiejętności komunikacji ze wszystkimi. Przypisy[1] Zooterapia [on-line]. Québec: Institut de Zoothérapie du Québec [dostęp 1 listopada 2005] Dostępny w World Wide Web: http://www.institutdezootherapie.qc.ca/. Zooterapia to nauka przyrodniczo-medyczna, której zadaniem jest badanie zastosowania zwierząt w rozwiązywaniu ludzkich problemów (...),w medycynie zaś jest prostą i skuteczną formą przełamywania barier: ludzie chorzy-otoczenie (...), jest uzupełnieniem już istniejących metod w lecznictwie (...), nie zastępuje jednak psychiatrii i psychoterapii. [2] Fundacja DOGTOR-Filia Warszawa [on-line]. Gdynia: Fundacja DOGTOR Fundacja na Rzecz Terapii Kontaktowej z Udziałem Zwierząt [dostęp 1 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.dogtor.iq.pl. [3] Delta Society Standards [on-line].Washington: Delta Society The Human-Animal Health Connection [dostęp 1 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.deltasociety.org. Pierwsze wydanie standardów z 1990 roku zawierało informacje o strukturze administracyjnej programów AAA/AAT , ogólnych zasadach selekcji zwierząt, treningach personalnych, planach rozwojowego leczenia, dokumentacje, metodologię pracy oraz kryteria oceniania postępów. Drugie wydanie z 1996 zostało uzupełnione o słownik terminów zooterapeutycznych oraz liczne rysunki instruktażowe. [4] Pomysł zaczerpnięto z materiałów edukcyjnych RSPCA: ASPCA [on-line]. Horsham, West Sussex : The Royal Society for the Preventionof the Cruelty to Animals [dostęp 1 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.aspca.org/site/PageServer?pagename=adopt_petsaspresents. [5] Intermountain Therapy Animal Reading Education Assistance Dogs ITA R.E.A.D [on-line]. Salt Lake City: Intermountain Therapy Animal [dostęp1 listopada 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.therapyanimals.org/read/ose_03252000.html. Organizacja zrzeszona w Delta Society, prowadząca szeroką działalność w zakresie czytania w towarzystwie psów jako element terapeutyczny. [6] Pet Partner Team Program [on-line] Washington: Delta Society The Human-Animal Health Connection [dostęp 1 listopada 2005]. Dostepny w World Wide Web: http://www.deltasociety.org/TextOnly/VolunteerAboutAbout.htm. Zespół składający się z wyszkolonego zwierzęcia i jego przewodnika działającego z ramienia Delta Society. |
| |||