Ingrid Töteberg, Biblioteka elektroniczna Digitale Bibliothek (DigiBib)

III konferencja - Internet w bibliotekach. Zasoby elektroniczne: podaż i popyt

Poprzedni - Spis treści - Następny

            

Ingrid Töteberg

Biblioteka elektroniczna Digitale Bibliothek (DigiBib)

Biblioteka elektroniczna Digitale Bibliotek (http://www.digibib.net) oferuje ujednolicony dostęp do różnego rodzaju informacji i usług bibliotecznych. Za pomocą jednej kwerendy użytkownik może przeszukać ponad 200 katalogów, licencjonowanych baz danych, serwerów, na których przechowywane są skrypty uczelniane, i wyszukiwarek internetowych, bez konieczności wychodzenia z dobrze sobie znanego interfejsu graficznego portalu. Ponadto system automatycznie sprawdza różne możliwości dostępu do każdego dokumentu. Za pomocą tylko jednego kliknięcia można stwierdzić, czy istnieje dostęp do elektronicznej wersji pełnotekstowej, czy drukowany egzemplarz znajduje się na miejscu w bibliotece oraz czy i na jakich warunkach można dokonać zakupu w księgarni internetowej. Jeśli w zasobach miejscowej biblioteki nie ma poszukiwanej pozycji, użytkownik może skorzystać z wypożyczenia międzybibliotecznego on-line, zatem w każdym przypadku można dokonać zamówienia za pośrednictwem portalu.

Opracowywanie, administrowanie i konfigurowanie centralnych modułów software’owych i hardware’owych Digitale Bibliotek odbywa się w HBZ – centrum usługowo-rozwojowym bibliotek uniwersyteckich (Hochschulbibliothekszentrum des Landes NRW) w Kolonii. Wszystkie prace wykonywane są zatem w jednym miejscu, co pozwala na znaczne oszczędności i na uzyskanie efektu synergii. Chociaż system zainstalowany jest centralnie, to z punktu widzenia użytkownika prezentuje się on jak aplikacja lokalna, ponieważ wszystkie interfejsy graficzne zostały dopasowane do wizerunku (corporate design) danej biblioteki.

Przykład strony zaprojektowanej w oparciu o tekst – Biblioteka Uniwersytecka w Dortmundzie:

Przykład strony zaprojektowanej w oparciu o grafikę – Biblioteka Nadrenii w Koblencji:

Wybór baz danych generowany jest dynamicznie i odzwierciedla każdorazowo ofertę bezpłatnych i licencjonowanych banków danych. Zatem użytkownik zawsze widzi tylko to, z czego faktycznie może korzystać.

Kolejną zaletą Digitale Bibliotek są interfejsy do rozmaitych lokalnych systemów funkcjonujących w bibliotekach. Oprócz interfejsu do prowadzenia kwerendy przez protokół Z39.50 należy tu wymienić przede wszystkim interfejsy oparte na protokołach SLNP i HTTP do uwierzytelniania, księgowania opłat, prowadzenia wypożyczeń i wypożyczeń międzybibliotecznych.

W ramach opracowywania wersji Release 5 przerobiono całe oprogramowanie i dostosowano je do standardów międzynarodowych. Wprowadzono na przykład uniwersalną koncepcję wewnętrznego przechowywania danych i wymiany danych, bazującą w całości na strukturach XML. Ponadto system skonstruowano w oparciu o architekturę modułową, tzn. wszystkie specyficzne funkcje portalu są w nim implementowane jako usługi niezależne poprzez niezależny od platformy standaryzowany interfejs CORBA. Dzięki temu rozbudowywanie systemu poprzez dodawanie w przyszłości nowych usług stanie się znacznie prostsze.

Ważnym aspektem nowej architektury jest zmiana obowiązującej dotąd filozofii „od portalu do usługi“. Oprócz tradycyjnych funkcji system ten po raz pierwszy oferuje także serwisy sieciowe, umożliwiające pełną integrację usług z zewnętrznymi aplikacjami. Możliwe jest na przykład instalacja systemu metawyszukiwania na uczelnianych platformach e-learning. Dzięki architekturze modułowej nadal można sytuować wejścia do portalu w dowolnym miejscu. Przykładem jest uruchamianie przeszukiwania pod kątem dostępności danej pozycji z zewnętrznych aplikacji baz danych poprzez interfejs OpenURL.

Personalizacja

Dostęp do biblioteki elektronicznej może dokonywać się anonimowo (gość) lub poprzez uwierzytelnienie (po zalogowaniu). Zaletą uwierzytelnienia jest nie tylko dostęp do licencjonowanych ofert danej biblioteki, lecz także możliwość korzystania z usług spersonalizowanych. Zalogowany użytkownik może tworzyć własne profile baz danych, jak również zapamiętywać ważne dla niego hasła i wyniki przeszukiwania oraz zarządzać nimi. Ponadto istnieje też możliwość zlecenia systemowi automatycznego prowadzenia kwerendy w regularnych odstępach czasu (Suchabo).

Jeśli w bazach danych pojawią się jakieś nowe wyniki, zostaną one automatycznie przesłane użytkownikowi za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Ustawienia lokalne

Istotną cechą DigiBib jest możliwość indywidualnego kształtowania przez biblioteki ich własnych ustawień lokalnych:

  • Dostosowanie wyglądu strony do corporate design biblioteki (logo, kolorystyka, krój pisma itp.).
  • Wyszukiwanie proste:
    • ustalenie baz danych i katalogów, które będą zawsze przeszukiwane w tle.
  • Wyszukiwanie zaawansowane:
    • wybór bezpłatnych katalogów i baz danych,
    • wybór licencjonowanych baz danych,
    • zaprojektowanie interfejsu graficznego do metawyszukiwania (własny podział na grupy z tytułami, własne nazewnictwo baz danych),
    • tworzenie profili baz danych (interfejsy graficzne do metawyszukiwania dla poszczególnych dziedzin lub typów dokumentów).
  • Kwerenda dostępności poszukiwanych pozycji – ustalenie baz danych i katalogów, które mają być przeszukiwane (z reguły własny OPAC, odpowiedni katalog zintegrowany i in.).
  • Dalsze zasoby elektroniczne mogą być udostępniane przez ten sam interfejs graficzny:
    • zbiór odsyłaczy dostosowany do lokalnej specyfiki – DigiLink,
    • Elektroniczna Biblioteka Czasopism EZB – ogólnie dostępna lub lokalna.
  • Integracja usługi wypożyczeń międzybibliotecznych on-line i usługi dostarczania dokumentów.

Technika

Digitale Bibliotek bazuje na oprogramowaniu portalu IPS Library 5, uzupełnionym przez cały szereg własnych opracowań HBZ (np. serwer do uwierzytelniania, DigiLink, OpenURL-gateway, moduł zamówień międzybibliotecznych itp.). System pracuje w HBZ pod Solaris 2.9 na trzech serwerach Sun Fire V440, przed którymi umieszczone jest narzędzie do równoważenia obciążeń w sieci (load balancer). Dla aplikacji wypożyczeń międzybibliotecznych (centralny serwer wypożyczeń międzybibliotecznych i system dostarczania dokumentów Medea3) zostały zastosowane dwa dodatkowe serwery Sun, z których każdy wyposażony jest w instancję bazy Oracle.

Publikacja wydana przez HBZ – Hochschulbibliothekszentrum des Landes NRW
Jülicher Str. 6 – 50674 Köln, http://www.hbz-nrw.de.
Kontakt w związku z DigiBib:
kwestie ogólne: Ingrid Töteberg, Tel. 0221-40075/160, e-mail: toeteberg@hbz-nrw.de,
kwestie techniczne: dr Peter Kostädt, Tel. 0221-40075/227, e-mail: kostaedt@hbz-nrw.de.

               

Poprzedni - Spis treści - Następny

(C) 2006 EBIB

    Biblioteka elektroniczna Digitale Bibliothek (DigiBib) / Ingrid Töteberg // W:III konferencja: Internet w bibliotekach. Zasoby elektroniczne: podaż i popyt. Wrocław,   12-14 grudnia 2005 roku. - [Wrocław] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, K[omisja] W[ydawnictw] E[lektronicznych], Redakcja "Elektronicznej Biblioteki", 2006. - (EBIB Materiały konferencyjne nr 12). - ISBN 83-921757-3-5. - Tryb dostępu : http://www.ebib.info/publikacje/matkonf/iwb3/artykul.php?i