100 × propaganda – sympozjum w Gdańsku

Akademia Sztuk Pięknych i PAN Biblioteka Gdańska organizują 23 listopada 2018 sympozjum pt. 100 × propaganda.Tematyka sympozjum skierowana jest do wszystkich badaczy oraz projektantów zajmujących się propagandą z perspektywy lingwistycznej, kulturoznawczej, historycznej, artystycznej i socjologicznej. Wydarzeniu towarzyszyć będzie wystawa prezentowana w przestrzeni auli ASP w Gdańsku, ukazująca propagandę w plakacie na przestrzeni 100 lat.

Oprócz prac z Pracowni Dokumentów Życia Społecznego PAN Biblioteki Gdańskiej, na wystawie zostaną udostępnione współczesne prace studentów i dydaktyków z wybranych pracowni Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Prezentowane prace obejmą plakaty z okresu I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej, dwudziestolecia międzywojennego, II wojny światowej, PRL oraz współczesności. Sympozjum pod tym samym tytułem, zsynchronizowane będzie z finisażem wystawy.

Słowo propaganda pojawiło się w języku w pierwszej połowie XVII w. Papież Grzegorz XV powołał Congregatio de Propaganda Fide – Kongregację Propagandy Wiary. Do XX wieku słowo „propaganda” miało dość neutralny wydźwięk i było rzadko używane. Neutralność zatraciło całkowicie wraz z pierwszą wojną światową. Na potrzeby machiny wojennej zatrudniono sztaby ludzi, których zadaniem było tworzyć teksty i obrazy ukierunkowujące nastroje i emocje społeczne zgodnie z wolą rządów. Przy pomocy słów – mówiono – wygrywa się wojnę i sprzedaje mydło, skłania się ludzi do czynu albo powstrzymuje się ich od działania. Jedynie koszty – głosił specjalista od reklamy w latach 20. – ograniczają dostawę opinii publicznej na dowolne miejsce i na dowolny temat. Po kolejnej wojnie w krajach demokratycznych unikano słowa „propaganda”, które zaczęto kojarzyć z krajami totalitarnymi – ZSRR i Niemcami nazistowskimi.

W latach 80. amerykańska krytyk sztuki Lucy Lipprad proponowała „odczarować” słowo propaganda i stworzyć jak­ sama napisała „good propaganda” – such a good propaganda could be what art should be – a provocation, a new way of seeing and thinking about what goes on around us. Hasło dobrej propagandy nie zostało szerzej podchwycone, a pytanie, czy propaganda w szczególności polityczna może być w ogóle dobra, pozostaje aktualne. To jak i wiele innych pytań proponują zadać sobie organizatorzy. Organizatorzy czekają na abstrakty do końca maja 2018.

Punktem wyjścia referatów mogą być następujące problemy:

  • jeśli celem propagandy jest przekonanie kogoś do czegoś, jak to się odbywa?
  • jakie środki językowe i wizualne wykorzystuje propaganda?
  • formy przekazu – tekst, obraz, rytuał, architektura, dźwięk
  • zadania propagandy – zaspokajanie potrzeb społeczeństwa, kontrola czy redukcja zachowań dewiacyjnych

Rada Programowa sympozjum: prof. dr hab. Grażyna Borkowska; dr Zofia Tylewska-Ostrowska; prof. Sławomir Witkowski; dr hab. Grzegorz Protasiuk

Komitet organizacyjny sympozjum: Aneta Kwiatkowska; dr Anna Walczak; Emilia Wernicka; Wanda Pętlicka

Kuratorzy wystawy: dr Adam Świerżewski; Aneta Kwiatkowska; Emilia Wernicka

kontakt: adam.swierzewski@asp.gda.pl; a.kwiatkowska@bgpan.gda.pl; emilia.wernicka@asp.gda.pl