ebib 
Nr 3/2009 (103), Architektura i wystrój wnętrz w bibliotekach. Sprawozdanie
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Renata Wilgosiewicz-Skutecka
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu

Seminarium polskiej grupy CERL


W dniach 14–15 stycznia 2009 r. w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie odbyło się seminarium polskiej grupy CERL (Consortium of European Research Libraries). Konsorcjum jest organizacją międzynarodową skupiającą europejskie biblioteki posiadające zbiory historyczne, rękopisy i stare druki. W skład grupy polskiej wchodzi siedem bibliotek naukowych: Biblioteka Narodowa, która jest liderem, Biblioteka Jagiellońska, Biblioteki Uniwersyteckie we Wrocławiu, Warszawie i Poznaniu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich oraz Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk. Organizatorami spotkania były Biblioteka Narodowa i Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie.

Seminarium miało charakter otwarty, do udziału zaproszone zostały również inne biblioteki gromadzące stare druki. Organizatorom zależało na zaprezentowaniu jak najszerszej grupie zainteresowanych narzędzi, które CERL udostępnia swoim członkom (bazę HPB – Heritage of Printed Books, portal i tezaurus CERL). W spotkaniu uczestniczyło ponad 50 osób – spoza polskiej grupy CERL zaproszenie przyjęły: Biblioteka Kórnicka, Książnica Cieszyńska, Książnica Pomorska w Szczecinie, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu i Biblioteka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Seminarium towarzyszyła interesująca wystawa cymeliów ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

Pierwszego dnia głos oddano przedstawicielom CERL. David Shaw, sekretarz konsorcjum, przedstawił działalność stowarzyszenia, jego misję i członków. Podkreślił, że głównym celem jest nie tylko zarejestrowanie całej europejskiej spuścizny wydawniczej, ale również zwiększenie efektywności badań historyczno-bibliograficznych i zapewnienie badaczom wsparcia w projektach związanych z historią książki. Marian Lefferts, dyrektor wykonawczy konsorcjum, mówiła o zasobach elektronicznych CERL i planach związanych z dalszym ich rozwojem. Zaprezentowała bazę HPB[1] – jest to baza dostępna on-line zawierająca ok. 2,8 mln rekordów starych druków (do ok. 1830 r., granica czasowa przyjęta dla starych druków w Europie Zachodniej). Zaprezentowany został również CERL Thesaurus będący katalogiem haseł wzorcowych osobowych i korporatywnych, z dodatkowym indeksem haseł drukarzy i miejsc druku. W prezentacjach, przedstawianych w języku angielskim i tłumaczonych symultanicznie dla uczestników spotkania, goście z Anglii i Holandii prezentowali również portal CERL zapewniający zintegrowany dostęp do baz rękopisów i starych druków oraz linki do zasobów zewnętrznych zawierających między innymi informacje o sygnetach drukarskich, znakach wodnych, proweniencjach. Przedstawiając plany na przyszłość, przedstawiciele konsorcjum podkreślali, że strona internetowa CERL jest wciąż w fazie rozbudowy, jest otwarta na nowe inicjatywy i ma ambicję stać się źródłem jak najpełniejszej informacji z zakresu historii książki. David Shaw ze szczególnym zapałem prezentował prowadzone badania proweniencyjne, będące jego osobistą pasją. W przyszłości CERL zamierza uzupełniać opisy katalogowe starych druków również o informacje o dawnych właścicielach.

Drugi dzień zarezerwowany został na prezentację prac prowadzonych w polskich bibliotekach. Organizatorom zależało na pokazaniu przedstawicielom CERL różnych aspektów prowadzonych działań, stąd duża różnorodność tematyczna wystąpień – od badań regionalnych, poprzez opracowanie starych druków, badania proweniencyjne po prezentację starych druków w bibliotece cyfrowej. Weronika Karlak z Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu przedstawiła problematykę badań regionalnych, omawiając ciekawy wybór druków śląskich XVI-XVIII w. Renata Wilgosiewicz-Skutecka z Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu zainteresowała uczestników seminarium historią pozyskania i opracowania zbioru druków masońskich (jednego z największych w Europie) przechowywanych obecnie w BU w Poznaniu. Marianna Czapnik z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie zaproponowała prześledzenie drogi „od kartoteki do bazy”, prezentując metodykę zapisu danych proweniencyjnych w bazie proweniencji tworzonej w systemie ISIS w Gabinecie Starych Druków w BUW. Ostatnie wystąpienie przygotowane przez Joannę Potęgę i Marię Bryndę z Biblioteki Narodowej poświęcone było starym drukom w Bibliotece Cyfrowej Polona. Kierownik Zakładu Starych Druków BN Maria Brynda podkreśliła, że nie jest to jeszcze reprezentatywna grupa druków (na tym etapie prac nie starano się pokazać najstarszych, najważniejszych czy najcenniejszych druków BN), ale zebrane doświadczenia pozwolą na dopracowanie sposobu ich cyfrowej prezentacji i ułatwienie przeszukiwania objętościowo dużych woluminów (rozwiązanie problemu nieliczbowanych kart, przeszukiwanie według sygnowania składek, docieranie do rycin lub szczególnie ważnych fragmentów tekstu).

Przed zakończeniem seminarium był jeszcze czas na pytania i dyskusje. Zgromadzonych zainteresowała między innymi możliwość przesyłania do bazy HPB własnych rekordów bibliograficznych i szczegółowe procedury z tym związane. Padały też pytania o różne kategorie członkostwa (członkostwo pełne, grupowe, klastry), system opłat za uczestnictwo w pracach konsorcjum i możliwość korzystania z zasobów elektronicznych CERL. Podkreślono, że pozytywnym efektem powstania polskiej grupy CERL jest możliwość spotykania się przedstawicieli bibliotek gromadzących stare druki, dyskutowania planów i pojawiających się problemów. Jednym z nich jest z pewnością poruszone zagadnienie badań proweniencyjnych, prowadzonych niezależnie przez każdą bibliotekę. Informacje o dawnych właścicielach druków (jako informacje lokalne) nie mogą być obecnie przesyłane do bazy NUKAT. Jednak zarówno poruszone kwestie, jak i sama dyskusja o dalszej współpracy z konsorcjum (po roku 2010) muszą poczekać do kolejnego spotkania polskiej grupy CERL.

Przypisy

[1] HPB - dawna nazwa bazy: Hand Press Book została zmieniona na ostatnim spotkaniu członków CERL w listopadzie 2008 r. w Paryżu, na obowiązującą obecnie: Heritage of Printed Book.

 Początek strony



Seminarium polskiej grupy CERL / Renata Wilgosiewicz-Skutecka// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 3/2009 (103) kwiecień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/103/a.php?wilgosiewicz. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187