ebib 
Nr 6/2008 (97), Alternatywnie o Open Access . Artykuł sponsorowany - Nature
 poprzedni artykuł następny artykuł   

 


Nature Publishing Group i wolny dostęp do zasobów elektronicznych (Open Access) - artykuł sponsorowany




Wydawnictwo Nature Publishing Group (NPG) zaangażowane jest w rozwój nauki, ewolucję naukowej działalności wydawniczej oraz jak najlepsze wykorzystywanie nowych technologii i modeli biznesu w celu wspierania i finansowania tych działań. Niektóre z najnowszych przedsięwzięć NPG, tj. bezpłatne usługi Nature Precedings i Nature Network, pomagają naukowcom w komunikowaniu i dzieleniu się swoimi pracami na szeroką skalę. Wolny dostęp do wyników badań recenzowanych przez innych użytkowników, poprzez autoarchiwizację (self-archiving) lub publikację w czasopismach typu open access, również odgrywa dużą rolę w komunikacji naukowej.

NPG od dłuższego czasu wspiera autoarchiwizację, czyli model "właściwego kierunku" do wolnego dostępu do zasobów. W 2002 r. NPG przestało wymagać przenoszenia praw autorskich w przypadku oryginalnych prac naukowych i rozpoczęło używanie wyłącznych licencji na publikację. Od 2005 r., kiedy to amerykański Krajowy Instytut Zdrowia (NIH) jako pierwszy poprosił autorów o dobrowolne umieszczanie prac w archiwum PubMed Central, NPG aktywnie zachęca autorów do autoarchiwizacji. Polityka NPG dotycząca autoarchiwizacji zachęca autorów artykułów naukowych do autoarchiwizacji ostatecznych wersji swoich prac w PubMed Central lub w innym archiwum organizacji finansującej, repozytoriach ich instytucji oraz, jeżeli tego sobie życzą, do umieszczania artykułów na swoich stronach internetowych. We wszystkich przypadkach praca może być publicznie udostępniona po sześciu miesiącach od publikacji.

W lipcu 2008 r. NPG rozpoczęło pierwszą fazę swojej usługi umieszczania prac w archiwum (Manuscript Deposition Service). Bezpłatna usługa umożliwi autorom realizowanie mandatów organizacji finansującej i mandatów instytucjonalnych na dostęp publiczny. NPG dąży do dostarczania swoim autorom doskonałych usług na każdym etapie publikacji ich prac, a wykonywanie tych działań w imieniu autorów jest dodatkową usługą polityki autoarchiwizacji wydawnictwa NPG.

Wstępnie usługa Manuscript Deposition Service będzie dostępna dla autorów publikujących oryginalne prace badawcze w tygodniku Nature i czasopismach z serii Nature research. Wydawnictwo NPG ma nadzieję, że usługa ta wkrótce będzie dostępna dla wielu z jego czasopism należących do stowarzyszeń i czasopism akademickich.

Za pomocą usługi Manuscript Deposition ostateczne wersje prac autorów będą umieszczane w PubMed Central (PMC) i UK PubMed Central (UKPMC). Usługa będzie dostępna dla autorów, których sponsorzy mają umowę z PMC lub UKPMC na zarządzanie pracami otrzymanymi od wydawców. Autorzy będą mogli wybrać tę usługę jako część procesu składania prac on-line. Po zaakceptowaniu pracy, NPG zarchiwizuje ostateczną wersję tekstu pracy autora oraz ustali datę publicznego udostępnienia pracy na sześć miesięcy od publikacji. Po sześciu miesiącach od publikacji, artykuł będzie ogólnie dostępny spełniając zasady dostępu open access i dostępu publicznego wszystkich biorących udział w przedsięwzięciu sponsorów, co umożliwi łatwe i bezpłatne zastosowanie się naukowców do wymogów. Usługa będzie bezpłatna zarówno dla autorów, jak i sponsorów.

NPG ma nadzieję, że usługa ta będzie w przyszłości dostępna również dla innych archiwów i repozytoriów, co umożliwi większej liczbie autorów stosowanie się do mandatów instytucji i sponsorów. Będą tu zaliczane również repozytoria instytucjonalne. NPG z dumą przyznaje, że jest pierwszym komercyjnym wydawcą czasopism prenumerowanych, który ogłosił swoje zaangażowanie w umieszczanie prac w repozytoriach instytucjonalnych i w chwili obecnej znajduje się na początkowym etapie tworzenia repozytoriów instytucjonalnych dla tego projektu.

Wydawnictwo NPG było również aktywne w przypadku "idealnego" modelu open access, czyli wolnego dostępu do czasopism. Nature Publishing Group zdaje sobie sprawę z wartości czasopism typu open access i wierzy, że dla wielu czasopism może to okazać się odpowiednim i trwałym modelem biznesu.

Wydawnictwo dumne jest z własnego czasopisma open access, "Molecular Systems Biology", które publikowane jest wraz z European Molecular Biology Organization (EMBO). Wskaźnik cytowań (Impact Factor) wynoszący 9,954 lokuje "Molecular Systems Biology" w pierwszych 10% najlepszych czasopism na temat biochemii i biologii molekularnej (16/263) według Raportu Cytowań Czasopism z 2007 r. (Journal Citation Report, Thomson Reuters, 2008). Czasopismo jest w pełni dostępne w postaci open access i jest częściowo finansowane z opłat autorskich. Czasopismo "Molecular Systems Biology", po raz pierwszy wydane w 2005 r., osiąga lepsze wyniki niż jego konkurenci, zarówno czasopisma prenumerowane, jak i czasopisma open access.

Hybrydowe czasopisma NPG działają na zasadzie modelu dostępu poprzez prenumeratę, ale oferują również opcję open access, gdzie autorzy mogą zapłacić za "przetwarzanie" artykułu, co spowoduje, że artykuł będzie ogólnie dostępny zaraz po publikacji. Czasopisma "EMBO Journal", "EMBO Reports" i the "British Journal of Pharmacology" są dobrze odbierane przez czytelników i autorów i obecnie są czasopismami głównie samofinansującymi się.

Wydawnictwo NPG jest sceptyczne wobec opinii, że wąsko wyspecjalizowane czasopisma mogą być stale finansowane z opłat autorskich bez dodatkowych funduszy ze źródeł zewnętrznych lub dochodów uzyskanych z czasopism o szerszym zasięgu. Z tego względu, NPG uważa, że model pobierania opłat autorskich nie jest w tej chwili odpowiedni dla czasopism z serii Nature.

NPG dąży do jak najszerszego rozpowszechniania wysokiej jakości informacji, które publikuje. W 2008 r. NPG ogłosiło, że zawartość jego 65 czasopism będzie dostępna bezpłatnie w 20 krajach rozwijających się poprzez międzynarodową sieć International Network for the Availability of Scientific Publications (INASP). Porozumienie to stanowi dopełnienie stosunków zawartych z organizacjami HINARI, AGORA i OARE w celu umożliwienia 100 rozwijającym się krajom dostępu do informacji publikowanych przez wydawnictwo.

NPG kontynuuje swoją pracę wraz ze społecznościami naukowymi nad programami dostępu, autoarchiwizacją, czasopismami open access i bezpłatnymi usługami, jak Nature Network i Nature Precedings, oraz nad licencją instytucjonalną NPG i ofertami prenumeraty. Wszystkie te aspekty przyczyniają się do tworzenia misji NPG, która ma na celu zapewnienie jak najszybszego publicznego rozpowszechniania wyników badań naukowych na całym świecie.

 Początek strony



Nature Publishing Group i wolny dostęp do zasobów elektronicznych (Open Access) - artykuł sponsorowany / // W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska - Nr 6/2008 (97) sierpień/wrzesień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2010. - Tryb dostępu: http://www.ebib.info/2010/97/a.php?nature. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187