| | Nr 4/2007 (85), Technika i innowacje dla bibliotek. Sprawozdanie | |
 | | | |
Zuzanna Zakrzewska
| |||
| | ||
| 17 kwietnia br. w Warszawie Centrum Promocji Informatyki zorganizowało po raz drugi seminarium z cyklu Infobroker (sprawozdanie z I seminarium opublikowano w numerze październikowym Biuletynu EBIB z 2006 r.)[1]. Spotkanie moderował dr Henryk Hollender, Dyrektor Biblioteki Głównej Politechniki Lubelskiej, a odbyło się ono w auli Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN. Seminarium zgromadziło wielu bibliotekarzy oraz specjalistów informacji zajmujących się na co dzień szeroko pojętą informacją, jak również sposobami jej udostępniania i przechowywania. Pierwszy wykład wygłosił Wojciech Erdmann, założyciel agencji infobrokerskiej Vivento Infobrokers. Jest to jedna z niewielu tego typu firm w Polsce założona przez absolwentów kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa. Prelegent streścił, czym charakteryzuje się zawód infobrokera oraz usługi infobrokerskie, jakiego typu zlecenia otrzymuje i realizuje agencja (tworzenie baz danych, informacje o firmach, towarach, produktach, klientach, statystyki, raporty branżowe i tematyczne), do czego mogą być one wykorzystywane oraz jak wygląda w praktyce posługiwanie się darmowymi (tylko ok. 30%) i komercyjnymi (ok. 70%) źródłami informacji. Prezentacja objęła również zalet i wady płatnych (m.in. wysoka jakość i wiarygodność, ale i koszty) i darmowych zasobów informacyjnych (np. łatwość dostępu, ale i trudność selekcji). Podkreślono, jak ważny jest marketing, public relations i dbałość o klienta w działaniach firmy infobrokerskiej, gdzie umiejętności te znajdują swoje odzwierciedlenie w kształtowaniu renomy firmy, a każdy klient i zlecenie traktowane jest indywidualnie. W podsumowaniu dr Henryk Hollender również nawiązał do tego ważnego aspektu, jakim jest wizerunek i umiejętność sprzedaży własnych usług. Kolejny był wykład moderatora na temat wyszukiwania informacji specjalistycznej w bazach danych, czyli piśmiennictwa z określonej dziedziny wiedzy lub twórczości. Wyszukiwanie rozumiane jako połączenie intuicji z użyciem odpowiednich algorytmów. Ważne jest zadawanie dobrze skonstruowanych pytań (podkreślono także, iż często udaje się znaleźć odpowiedź na źle zbudowane pytanie), znajomość terminologii i rzeczy, posługiwanie się słownikami oferowanymi przez bazy, zaglądanie do bibliografii załącznikowej dobrych (przydatnych) publikacji (wg autora żaden bibliotekarz nie przeprowadzi lepiej poszukiwania dziedzinowego niż specjalista cytujący specjalistę), wykorzystywanie terminów powiązanych. Trudno opanować pojawiające się coraz liczniej i coraz nowsze bazy danych. Jako jedną z lepszych dr Henryk Hollender uważa bazę SCOPUS, która choć nie jest doskonała, nie zawiera wszystkich dziedzin i dość sceptycznie została przyjęta na zachodzie, jest uniwersalna i ma wszelkie zalety bazy dziedzinowej. W dalszej części Bogdan Miś przedstawił referat Język złożonych zapytań w standardowych wyszukiwarkach. Wykład objął podstawy logiki – tzw. klasycznego rachunku zadań (alternatywa, koniunkcja, negacja) jako ważnego elementu praktycznego wyszukiwania informacji. Następnie autor przeszedł do metod wyszukiwawczych w największej bazie danych stron internetowych – Google (ponad 22 mld. zindeksowanych stron). Metody te związane były z opcjami podstawowego i zaawansowanego szukania oferowanego przez Google, jak i innymi typami zapytań, np. operatory: link:, cache:, related:, define:, intitle:. Zaprezentowano ponadto usługi specjalne omawianej wyszukiwarki, coraz bardziej popularne, jak Google Maps, Google Books (dane bibliograficzne, fragmenty lub całość książek), Google Scholar (zasób naukowy), Google Catalogs (katalogi sprzedaży wysyłkowej), Google Groups (grupy dyskusyjne), Google News, Google University Search (uczelnie USA), Google Definitions (słowniki i encyklopedie). Referat omawiał również w podobnym zakresie naszą rodzimą wyszukiwarkę Szukacz (www.szukacz.pl). Po przerwie Lidia Derfert-Wolf z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy zaprezentowała metody odkrywania niewidzialnych zasobów w Internecie (deep web, invisible web). Są to: zawartość baz danych (nieindeksowane przez konwencjonalne roboty wyszukiwarek – publikacje naukowe, zasoby biblioteczne, artykuły z gazet i czasopism), strony i pliki nietekstowe, w innych formatach niż HTML (np. elementy tekstowe prezentacji utworzonych we Flash), strony, do których nie prowadzą odsyłacze z innych witryn, strony wyłączone z indeksacji przez twórców (np. komercyjne), strony i pliki tworzone dynamicznie lub w czasie rzeczywistym[2]. Poza wyżej wymienionymi autorka wspomina o zasobach ogólnie dostępnych, ale nieodnajdywalnych podczas standardowego wyszukiwania, jak strony utracone w wyniku źle zadanego pytania, poza pierwszą 50. wyników wyszukiwania. Jest też wiele sposobów na przeszukiwanie tych niewidzialnych zasobów m.in. poprzez zastosowanie specjalnych usług wyszukiwarek (Find in NUKAT w Google Scholar), współpracę z twórcami baz danych, stosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych przez twórców stron, tworzenie specjalistycznych wyszukiwarek (OAIster www.oaister.org, GoshMe www.goshme.com) i katalogów tematycznych czy najbardziej podstawowe – szkolenie użytkowników sieci. Wykład Ocena jakości informacji elektronicznej. Pułapki sieci Bożeny Bednarek-Michalskiej omawiał problem wiarygodności danych wyszukanych w Internecie, w którym informacje mogą zawierać przypadkowe lub świadome przekłamania i błędy lub jest ich po prostu zbyt wiele. Równie ważny wg autorki w dobie masowość informacji jest obiektywizm treści, aktualizacja, kompletność, relewantność, bezpieczeństwo technologiczne. Do metod oceny jakości informacji zalicza się metody techniczne (m.in. Alexa, IE Inspektor, programy antyplagiatowe), analityczne (ekspercka) i statystyczne (np. liczniki stron). Przedstawiciele firmy Aleph Polska (system Aleph – jeden z produktów firmy Ex Libris) – Maciej Dziubecki i Radosława Dziubecka – zaprezentowali narzędzia do wyszukiwania informacji w Internecie. Jest to nowe oprogramowanie firmy Ex Libris wspierające pracę bibliotek, m.in.: MetaLib (portal zapewniający dostęp do zasobów informacji naukowej w zróżnicowanym środowisku baz danych, czasopism elektronicznych oraz katalogów bibliotecznych), SFX (system umożliwiający tworzenie powiązań między różnego rodzaju zbiorami informacji) oraz najnowszy Primo – system skupiający w jednym miejscu dostęp do wielu aplikacji (drukowanych i elektronicznych)[3]. Maciej Dziubecki mówił również o sposobach pracy użytkowników w wyszukiwarkach oraz prezentacji wyników. SearchSolver – multiwyszukiwarka dla wymagających? to kolejny referat wygłoszony przez Bogdana Czubaka z firmy A.B.E. Marketing, współpracującej m.in. z Ovid Wolters Kluwer – liderem w tworzeniu elektronicznych baz danych i czasopism. Multiwyszukiwarka upraszcza proces przeszukiwania zasobów we wszystkich rodzajach źródeł informacji, na wszelkich platformach. Drugie wystąpienie Lidii Derfert-Wolf dotyczyło wirtualnych usług informacyjnych i odpowiadało na pytania: co to są za usługi, jakie są ich rodzaje i jak biblioteki współpracują ze sobą na tym polu? Autorka zaliczyła do owych usług te realizowane elektronicznie, bez osobistych kontaktów – zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi drogą elektroniczną (czat – web contact center, e-mail, komunikatory internetowe, wideokonferencji, co-browsing). Wg Lidii Derfert-Wolf za najlepsze rozwiązanie uważa się do tej pory oprogramowanie typu web contact center – darmowe, komercyjne i te tworzone specjalnie na potrzeby bibliotek. Oprogramowane takie ma wiele zalet, m.in.: bazuje na technologii chat, archiwizuje pytania i odpowiedzi, tworząc w ten sposób bazę wiedzy, automatyzuje podstawowe czynności, pozwala na wspólną strategię wyszukiwania, wspólne przeglądanie wyników, współpracują w nim biblioteki z całego świata. Przykładem takiej współpracy w zakresie udzielania informacji są: Enquire (Anglia), AskNow! (Australia, Nowa Zelandia, Singapur), Ask a Librarian (Floryda, USA), BiblioteksVagten (Dania). Seminarium zakończył Edwin Bandyk, dziennikarz, publicysta tygodnika Polityka. W prezentacji Informacja, inteligencja, intuicja nawiązywał wielokrotnie do książki O wojnie stratega wojskowego Carla von Clausewitza, przyrównując niepewność w działaniach wojennych do asymetrii informacyjnej. Przytoczył definicje informacji, różnie rozumianej w różnych dziedzinach wiedzy, zahaczył o zagadnienia sztucznej inteligencji i sieci semantycznych. Obecnie użytkownik w sieci funkcjonuje w wielu tożsamościach, światach, wymiarach i informacja poszukiwana przez niego i dla niego musi mieć znamiona subiektywizmu. W dyskusji po tym wystąpieniu próbowano odpowiedzieć na pytania o granice świata realnego i wirtualnego, przywołując dla przykładu historię pieniądza jako elementu wirtualnego („umownego”) w realnym świecie. Przypisy:[1] ZAWADZKA, Magdalena. Warsztaty Infobroker – informacje z sieci. Narzędzia informatyczne w pracy brokera informacji. In Biuletyn EBIB [on-line]. 2006 nr 10 (80) [dostęp 3 maja 2007]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ebib.info/2006/80/a.php?zawadzka. [2] DERFERT-WOLF, Lidia. Odkrywanie niewidzialnych zasobów Sieci. In Wyszukiwanie i przetwarzanie cyfrowych informacji. Warszawa: Centrum Promocji Informatyki, 2007, s. 100-101, 114. [3] DZIUBECKI, Maciej, DZIUBECKA, Radosława. Narzędzia do wyszukiwania informacji w Sieci. Biblioteczne portale informacyjno-wyszukiwawcze na przykładzie systemów firmy Ex Libris (MetaLib, SFX, Primo). In Wyszukiwanie i przetwarzanie cyfrowych informacji. Warszawa: Centrum Promocji Informatyki, 2007, s. 155-158.  | |
| | | |
| |||
| | ||