EBIB 
Nr 7/2005 (68), Dwa kroki do przodu. Sprawozdanie
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 


Ewa Kołodzińska
Biblioteka Główna
Politechnika Poznańska

Konferencja Biblioteki naukowe w kulturze i cywilizacji: działania i codzienność - Poznań, 15-17 czerwca 2005 r.


Siedem lat po konferencji Świat biblioteki elektronicznej w klasycznej bibliotece naukowej Biblioteka Główna Politechniki Poznańskiej ponownie zorganizowała konferencję, która z jednej strony była kontynuacją tematyki podjętej w 1998 r., z drugiej strony stawiała tę tematykę w znacznie szerszym aspekcie biblioteki jako instytucji kultury i cywilizacji u początków XXI wieku. Celem konferencji była próba analizy i uzyskania odpowiedzi na pytania:

  • w jakim zakresie polskie biblioteki techniczne i uniwersalne (państwowe i prywatne) stosują "filozofię działania" w obszarze swoich zadań dla korzyści czytelników i użytkowników?
  • w jakim stopniu wykorzystują w swojej codzienności (według "filozofii codzienności") wieloletnie tradycje biblioteczne, a także swoją wiedzę specjalistyczną i doświadczenie zawodowe?
  • na ile są przygotowane do uczestnictwa w procesie globalizacji oraz do przemian kulturowych i cywilizacyjnych w otoczeniu bibliotek?

Tematyka konferencji i zaproponowany program spotkały się z dużym zainteresowaniem środowiska bibliotekarskiego. Do Poznania przyjechali przedstawiciele polskich bibliotek uniwersyteckich, technicznych, rolniczych, ekonomicznych, pedagogicznych, artystycznych i medycznych, zarówno państwowych, jak i prywatnych. Szersze spojrzenie na pewne kwestie było też możliwe dzięki udziałowi gości zagranicznych: ze Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemiec, Białorusi i Słowacji.

Mimo bardzo dużej liczby zgłoszonych referatów - aż 42, nie licząc wystąpień sponsorów - prawie wszystkie prezentacje[1] zmieściły się w sześciu sesjach tematycznych:

  1. O naturze biblioteki naukowej.
  2. Globalizacja w pracy biblioteki.
  3. Biblioteka - tradycja i współczesność.
  4. Cywilizacja cyfrowa i biblioteka.
  5. Status edukacyjny bibliotekarza.
  6. Biblioteka Politechniki Poznańskiej 1919-1945-2005.

Pierwszy dzień konferencji zdominował problem kultury organizacyjnej w obliczu zmieniających się zadań i funkcji bibliotek oraz w oparciu o polski indywidualizm kulturowy. Była to też próba zdefiniowania etapu rozwoju polskich bibliotek naukowych w kierunku bibliotek wirtualnych z uwzględnieniem tradycyjnej roli biblioteki w społeczeństwie, nowych potrzeb użytkowników, a także tendencji w bibliotekach amerykańskich. Cennym uzupełnieniem referatów była dyskusja na temat dystansu dzielącego biblioteki polskie i amerykańskie, w której szczególną uwagę zwracano na brak w polskich katalogach informacji o dokumentach on-line. Drugą poruszaną kwestią było przystąpienie katalogu centralnego Nukat do współpracy z OCLC i sprawa zasad tej współpracy. Kolejny wątek stanowił problem zmian organizacyjnych w bibliotekach i przekształcania struktur hierarchicznych w struktury macierzowe z niezwykle istotnym w tym problemie czynnikiem psychologicznym.

Szeroko dyskutowano nad zagadnieniem wpływu globalizacji na funkcjonowanie bibliotek, a jednocześnie miejsca bibliotek w globalnej rzeczywistości cyfrowej - przede wszystkim problem pogodzenia tendencji do ujednolicania zasad opracowania zbiorów, rozszerzania współpracy i upowszechniania dostępu do wiedzy z koniecznością wyzbycia się indywidualnych przyzwyczajeń czy nawet istoty własnej tożsamości. Sporo kontrowersji wzbudził także problem szumu informacyjnego i zanikającej specjalizacji bibliotek w zakresie źródeł elektronicznych. Pojawiały się postulaty zmiany zasad licencjonowania pełnotekstowych czasopism elektronicznych, aby wszystkie biblioteki uczestniczące w konsorcjum nie musiały kupować tych samych tytułów. W tej kwestii jednak zdania były podzielone - część bibliotekarzy godzi się z takimi zasadami działania konsorcjów w zamian za korzyści, jakie można uzyskać, i widzi przyszłość w tworzeniu idealnej biblioteki uniwersalnej.

Kolejna sesja była wymianą doświadczeń, jak poszczególne biblioteki godzą tradycyjne funkcje z nowoczesną technologią, a raczej, jak wykorzystują tę technologię w swojej codziennej pracy. Czwarta sesja natomiast dotyczyła funkcjonowania bibliotek naukowych w cywilizacji cyfrowej - obok bibliotek wirtualnych i repozytoriów Open Access. Wielowątkowa dyskusja zamykająca obie sesje również dotyczyła obecnej rzeczywistości, w jakiej biblioteki polskie funkcjonują, nazywanej rzeczywistością dualną czy też hybrydową. Poruszano m.in. problem równowagi pomiędzy nowoczesnymi technologiami a jakością informacji, gwarantowaną przez osiągnięcia tradycyjnego bibliotekarstwa. Zastanawiano się też nad zmiennością mediów i techniki, starzeniem się nośników informacji i oprogramowania. Osobną kwestię stanowiła konieczność wypracowania nowego modelu współpracy, przede wszystkim stworzenia w Polsce systemu wypożyczeń międzybibliotecznych.

Piąta sesja była próbą odpowiedzi na pytanie, jakich pracowników potrzebują współczesne biblioteki, co mogą im zaoferować i czego powinny od nich wymagać. Omówiono status edukacyjny i prawny bibliotekarzy, umiejętności i cechy osobowościowe, jakie powinni posiadać, a także tożsamość zawodową i świadomość wartości, jakie w tym zawodzie istnieją.

Konferencję kończyła sesja jubileuszowa, związana z 60-leciem Biblioteki Politechniki Poznańskiej. Zawierała głównie prezentację najważniejszych dokonań i planów biblioteki na najbliższą przyszłość. Uzupełnieniem tej sesji była wystawa na temat dziejów biblioteki oraz przegląd prac Jerzego Rybarczyka - wieloletniego autora exlibrisów biblioteki. Oddzielny wątek stanowiła kwestia roli biblioteki w procesie dydaktycznym, jej miejsca w strukturze uczelni i wreszcie promocji zasobów i usług bibliotecznych wśród pracowników naukowych i studentów, którą należałoby rozpocząć od umieszczenia linku do witryny internetowej biblioteki na pierwszej stronie serwisu uczelni. Ten postulat wraz z wystąpieniem rektora Politechniki Poznańskiej otwierającym konferencję, w którym była mowa o powrocie biblioteki do roli pracowni naukowej, stanowił doskonałą klamrę zamykającą to spotkanie i będącą puentą całej konferencji.

Wszystkie referaty wraz z dyskusją zamykającą poszczególne sesje zostaną opublikowane w formie dwutomowego wydawnictwa drukowanego[2] oraz w wersji elektronicznej - na CD-ROM-ie i on-line w serwisie Biblioteki Głównej Politechniki Poznańskiej.



 

Przypisy

[1] Wyjątek stanowi referat Poglądy na status edukacyjny bibliotekarza i pracownika informacji naukowej prof. dr. hab. Mariana Walczaka, prodziekana Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Kaliszu, gdyż Profesor nie mógł uczestniczyć w konferencji. Referat będzie opublikowany w drugim tomie materiałów konferencyjnych.

[2] Pierwszy tom, zawierający referaty z pięciu sesji, został wydany już przed konferencją. Wydanie drugiego tomu z referatami z sesji jubileuszowej i zapisem dyskusji planuje się na wrzesień 2005 r.

 Początek strony



Konferencja Biblioteki naukowe w kulturze i cywilizacji: działania i codzienność - Poznań, 15-17 czerwca 2005 r. / Ewa Kołodzińska// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 7/2005 (68) sierpień/wrzesień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2005. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2005/68/kolodzinska.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187