EBIB 
Nr 3/2005 (64), Książka dla dzieci i młodzieży. Artykuł
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 


Grażyna Lewandowicz-Nosal
Instytut Książki i Czytelnictwa
Biblioteka Narodowa

Literatura fachowa o literaturze, książkach i bibliotekach dla dzieci i młodzieży 2001-2004


Prezentowana bibliografia obejmuje 21 pozycji wydanych w latach 2001-2004 i stanowi kontynuację pracy opublikowanej w tomie Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI wieku (CEBID, Warszawa 2002). Starano się dotrzeć do jak największej liczby publikacji, ale przy tego typu zestawieniach zawsze trzeba mieć świadomość, że nie są one, mimo podjętych starań, kompletne. Informacja o tym, co aktualnie się ukazuje, jest bardzo rozproszona.

Wśród publikacji mamy dwie bibliografie. Cenna jest zwłaszcza bibliografia zawartości czasopisma o książce Guliwer, która ułatwi poszukiwanie poszczególnych tekstów. Kolejna grupa to zbiory referatów z różnych konferencji. Wśród badaczy popularnością cieszyła się także poezja i analiza utworów poszczególnych pisarzy - Małgorzaty Musierowicz, Wandy Chotomskiej, H.Ch. Andersena. Pomocne w pracy ściśle bibliotekarskiej mogą być dwa raporty o bibliotekach publicznych dla dzieci i o rynku książki dziecięcej. Lista stanowi uzupełnienie warsztatu informacyjnego wszystkich, którzy się interesują książką dziecięcą.

ADAMCZYKOWA, Zofia. Literatura dziecięca. Funkcje - kategorie - gatunki. Wyd. 2. Warszawa: WSP TWP, 2004, s. 186.
Drugie, rozszerzone wydanie książki podejmującej problem cech osobnych literatury dla młodego czytelnika, jej funkcji, gatunków. W części drugiej analiza różnego rodzaju wierszy.

BALUCH, Alicja. Od ludus do agora. Rozważania o książkach dla dzieci i młodzieży i o sposobach lektury, które wiodą od zabawy do poważnej rozmowy o literaturze. Kraków: Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2003, s. 114.
Długi tytuł mówi sam za siebie. Autorka proponuje interpretacje wybranych tekstów dla dzieci i młodzieży (zwracają uwagę interpretacje książek Ewy Szelburg-Zarembiny, Doroty Terakowskiej, Josteina Gaardera). Całość obejmuje 18 rozdziałów, bo interpretacje i style odbioru rosną wraz z wiekiem dziecka.

BARAN, Zbigniew. W kręgu poezji religijnej dla dzieci. Kraków: Wydaw. Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2001, s. 380.
Pierwsza i od razu bardzo obszerna analiza poezji religijnej dla dzieci. Omówiono różne tematy, gatunki, wątki, motywy obecne w różnych utworach.

CHĘCIŃSKA, Urszula (red.). Barwy świata baśni. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, 2003.
Bardzo bogaty tom referatów z międzynarodowej sesji naukowej, która odbyła się w lutym 2003 r. w Szczecinie. Obok tekstów o znaczeniu i wartościach baśni, baśniowych symbolach, strukturze i genealogii, interpretacje poszczególnych utworów od braci Grimm poprzez Leśmiana, Herberta po Musierowicz i Sapkowskiego.

LEWANDOWICZ-NOSAL, Grażyna (red.). Dziecko i książka. Materiały z ogólnopolskiej konferencji. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2004, s. 163.
Pozycja zawiera referaty wygłoszone na konferencji w czterech blokach tematycznych: o książkach, rynku wydawniczym, czytelnictwie i bibliotekach dla dzieci i młodzieży. Uzupełnienie stanowią informacje o pracy konkretnych placówek, jak i instytucji wspierających książkę dziecięcą.

ŁACIAK, Beata (red.). Dziecko we współczesnej kulturze medialnej. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2003, s. 293.
Analiza obrazu dziecka i dzieciństwa obecnych we współczesnych przekazach medialnych. Analiza postaci dziecka w literaturze, prasie, programach telewizyjnych i reklamach. Wyniki badań jakościowych nad filmami animowanymi, zabawkami, centrami zabaw.

FRYCIE, Stanisław. Małgorzata Musierowicz. Warszawa: WSP TWP, 2002, s. 197.
Praca składa się z dwóch części. W pierwszej znajduje się omówienie dorobku twórczości Musierowicz, w drugiej zamieszczono zbiór wybranych tekstów poświęconych książkom autorki.

GASCHKE, Susanne. Czarownice, hobbity i piraci. Najlepsze książki dla dzieci. Tłum. z niem. Katarzyna Rygiel, wiersze tłum. Jacek Jurczyński SDB. Kraków: Wydaw. M, 2004, s. 228.
Przewodnik po książkach dla dzieci od 0 do 10 lat (podział 0-4, 4-7, 7-10) oraz rozdziały dotyczące książek dla dziewcząt, baśni i bajek. Uwzględniona głównie klasyka światowa. Szkoda, że to tylko tłumaczenie. U nas tak pisała (ale znacznie lepiej) Halina Skrobiszewska.

PAPUZIŃSKA, Joanna, LESZCZYŃSKI, Grzegorz (red.). Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia. Warszawa: CEBID, 2002, s. 295.
Zbiór studiów, rozpraw i esejów dotyczących zagadnień literatury i czytelnictwa dzieci i młodzieży. Autorami są przedstawiciele środowisk akademickich, krytycy, bibliotekarze. Cztery części - "w cieniu historii", "przekroje, zbliżenia", "wokół dzieł dyskutowanych" i "uwarunkowania, konteksty".

LESZCZYŃSKI, Grzegorz. Literatura i książka dziecięca. Słowo - obiegi - konteksty. Warszawa: CEBID, 2003, s. 226.
Tom studiów znanego badacza i krytyka literackiego. Autor podejmuje refleksje nad zmianami, jakie nastąpiły na przestrzeni XX wieku w książce dla młodych. Zmiany te są omawiane w odniesieniu do tekstu literackiego, sposobów funkcjonowania książki i uwarunkowań, jakie decydują o jej ostatecznym kształcie i "stylach odbioru".

LEWANDOWICZ, Grażyna. Adaptacje Biblii dla dzieci w Polsce w XX wieku. Bibliografia. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003, s. 106.
Oprócz bibliografii rejestrującej tytułowe adaptacje, znajdziemy także ich krótkie omówienie i szczegółową analizę trzech wybranych przykładów.

LEWANDOWICZ, Grażyna. Biblioteki publiczne dla dzieci w Polsce. Raport z badań. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 2003, s. 91.
Informacje o stanie polskich bibliotek publicznych dla dzieci na koniec XX wieku. Porównanie z sytuacją z 1985 r.

Między Bambolandią a Jeżycjadą. Małgorzaty Musierowicz makro- i mikrokosmos. Red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz przy współpracy Anny Gomóły. Katowice: Wydaw. Uniwersytetu Śląskiego, 2003, s. 216.
Obszerny zbiór rozpraw i szkiców poświęconych pisarstwu Małgorzaty Musierowicz. Materiał został podzielony na dwie części. W pierwszej znalazły się teksty mające charakter problemowy (np. recepcja, komizm, obyczajowość), w drugiej analiza poszczególnych utworów.

NOWAKOWSKI, Piotr Tomasz. Modele człowieka propagowane w wybranych czasopismach młodzieżowych. Analiza antropologiczno-etyczna. Tychy: Maternus Media, 2004, s. 384.
Próba odpowiedzi na pytanie o normy i wartości moralne propagowane w czasopismach młodzieżowych. Analiza 10 tytułów m.in. Bravo, Bravo Girl, Droga, Dziewczyna, Popcorn. Punktem odniesienia dla autora jest klasyczna myśl filozoficzna.

OŻÓG-WINIARSKA, Zofia. Nocne pejzaże w liryce dla dzieci. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2002, s. 162.
Solidne rozważania motywu nocy w liryce dla dzieci oraz miejsca dziecka w nocnej przestrzeni. Liczne przykłady wierszy.

OŻÓG-WINIARSKA, Zofia. Szkice z literatury dla dzieci. Toruń: Wydaw. Adam Marszałek, 2003, s. 156.
Szkice o charakterze historycznoliterackim koncentrujące się wokół poezji dla dzieci. Analiza i interpretacja utworów m.in. Konopnickiej, Chotomskiej, Papuzińskiej, Ratajczaka, Kulmowej, Kusek.

PAPUZIŃSKA, Joanna. Sprawy gospodarcze w literaturze pięknej i propagandowej. In BEKSIAK, Janusz [et al.]. Polska gospodarka XX wieku. Eseje historyczno-ekonomiczne. Łódź: Literatura, 2003, s. 206.
Zupełnie nowe, bo od strony ekonomicznej, spojrzenie na literaturę. Autorka analizuje poglądy na gospodarkę w różnych dziełach polskich autorów w układzie tematycznym miasto-wieś, bogaci-biedni, państwo, losy polskie.

SŁADEK, Jolanta, TOMECKA, Magdalena. Guliwer 1991-2002. Bibliografia zawartości. Katowice: Biblioteka Śląska, 2004, s. 274.
Dawno oczekiwana bibliografia ułatwi poruszanie się po obfitej zawartości czasopisma.

PAPUZIŃSKA, Joanna (red.). Wandalia Chotomistyczne, czyli rzecz o twórczości w życiu Wandy Chotomskiej., oprac. graf. Bohdan Butenko. Łódź: Literatura, 2002, s. 174.
Księga jubileuszowa dedykowana pierwszej damie polskiej literatury. Zawiera obok omówień jej twórczości wspomnienia, laudacje i bibliografię twórczości poetki.

ZAJĄC, Michał. Raport o książce dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Biblioteka Analiz, 2002, s. 143 (Wyd. 3, Warszawa 2003).
Omówienie rynku wydawnictw dla dzieci, charakterystyka wybranych wydawców, wskazanie na specyfikę książki dziecięcej.

ZIÓŁKOWSKA-SOBECKA, Marta. Hans Christian Andersen. Warszawa: WSP TWP, 2001, s. 115.
Książka z serii Portrety literackie autorów lektur dziecięcych. Obok biografii pisarza zawiera analizę wybranych baśni, a także szkice krytyczne o twórczości Andersena.

 Początek strony



Literatura fachowa o literaturze, książkach i bibliotekach dla dzieci i młodzieży 2001-2004 / Grażyna Lewandowicz-Nosal// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 3/2005 (64) marzec. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2005. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2005/64/lewandowicz-nosal.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187