EBIB 
Nr 11/2003 (51), Czytelnik czy klient?. Zaproszenie
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 


Jacek Czarnik
Powiatowa Biblioteka Publiczna w Wałbrzychu

Och, Ameryka...
Stany Zjednoczone w latach 30. XX w. na pocztówkach polskich emigrantów

Wystawa w Galerii Książki Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wałbrzychu


Słynne gmachy, pomniki, kopalnie, wodospady, znane dworce, mosty, ale i sceny rodzajowe, np. z plantacji bawełny, pola golfowego czy parku, także pola naftowe, kościoły, place, siedziby fabryk samochodowych Forda i Chevroleta, targowiska, cmentarze, rancza, dawne wieżowce, parowce, widoki z bliska i z lotu ptaka oraz wiele innych ciekawostek z 19 stanów amerykańskich można oglądać na kartach pocztowych z lat 30. XX wieku prezentowanych w wałbrzyskiej Galerii Książki. Na wystawie starano się również pokazać - za pomocą reprodukcji fotograficznych - jak miejsca prezentowane na pocztówkach zmieniły się po blisko 80 latach. Widać zatem, jak dawniej spokojne place miejskie dziś pokrywa las drapaczy chmur, będących siedzibami biur wielkich koncernów przemysłowych. Jednocześnie można spostrzec, jak umiejętnie zabytkowe budowle czy inne obiekty są wtapiane w otoczenie przez współczesnych architektów. Ważnym elementem wystawy są opisy do kartek. Nie tylko nazwano prezentowane na pocztówkach miejsca i rzeczy, ale także krótko objaśniono, z czym lub kim są związane. Pojawiają się m.in. związki literackie, np. miejsca związane z Helen Hunt Jackson (autorką Ramony - powieści-protestu przeciwko eksterminacji Indian) czy poetą Henrym W. Longfellowem.
Prezentowany zbiór nie został skompletowany przez kolekcjonera. Wiąże się z nim konkretna historia. Te ponad 150 pocztówek zostało wysłanych przez jedną osobę do jednego adresata. Wysyłała je młoda emigrantka o imieniu Józia, intensywnie podróżująca ze stanu do stanu z poślubionym w Ameryce mężem-komiwojażerem, do brata Michała, który początkowo również trochę podróżował, ale w końcu znalazł sobie bardziej stabilne miejsce pracy w Abbeville (Luizjana). Oboje wyjechali do Ameryki w poszukiwaniu zarobku i lepszego życia. Z czułych tekstów na tych kartach pocztowych wynika, że radzili sobie z wielkim trudem. Całą korespondencję przechował ich najmłodszy brat - Marian Jachimowicz, zmarły w 1999 r. wybitny poeta, tłumacz i eseista, który pół wieku spędził w Wałbrzychu. Kartki ukochanej siostry Józi przechowywał z pieczołowitością jako piękną pamiątkę rodzinną. Dziś, dzięki jego rodzinie, która przekazała część archiwum poety Bibliotece pod Atlantami, możemy przyjrzeć się tej dawnej Ameryce.
Wrażenie jest bardzo szczególne - na widza oddziałuje bowiem czar dawnej karty pocztowej, ale i charakterystyczna dla Amerykanów skłonność do podkreślania własnych sukcesów i potęgi kraju, w którym wszystko jest największe i najlepsze - od największego na świecie wieżowca czy mostu, po największą na świecie litą skałę granitową czy byka o najdłuższych rogach. Z równym zapałem pielęgnują oni nawet drobne narodowe pamiątki - na wystawie jest m.in. fotografia domu wydrążonego w wielkim klocu drewnianym, w którym mieszkał jeden z pionierów w stanie Michigan.
Na wystawie można także przeczytać wyimki z kilku listów pisanych przez "Józię" do "Miśka". Teksty te wyraźnie kontrastują z przedstawioną na kartkach rzeczywistością, opisują bowiem ciągłe kłopoty z utrzymaniem się na powierzchni życia.

Wystawa będzie czynna do 15 stycznia 2004 r.
Galeria Książki Powiatowej Biblioteki Publicznej
jest czynna w dni powszednie od godz. 10.00 do 18.00, a w soboty od godz. 10.00 do 15.00.
Adres Galerii: Rynek 9, 58-300 Wałbrzych
www.atlanty.walbrzych.pl/gk



Fot. 1. Canal Street w Nowym Orleanie (Luizjana), 1928


Fot. 2. Wodospad Niagara (Nowy Jork) - wagonik kolejki linowej nad wirami na katarakcie, 1930


Fot. 3. 30 km od Atlanty znajduje się największa na świecie bryła litego granitu, mająca ponad 250 m wysokości i 8 km obwodu (Georgia), 1928


Fot. 4. Buffalo - budynek Dworca Centralnego wybudowany w 1929 r. (Nowy Jork)


Fot. 5. Cotton Land "Kraina Bawełny", podpis pod zdjęciem na pocztówce: Małe studium w czerni i bieli - południowe produkty w całej swej pełni i jaskrawości (Luizjana), 1930


Fot. 6. Detroit - Park Palmera - wycieczkowicze zwiedzają dom pioniera zrobiony z olbrzymiego wydrążonego pnia (Michigan), 1929
 Początek strony



Och, Ameryka... : Wystawa w Galerii Książki Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wałbrzychu / Jacek Czarnik// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 11/2003 (51) grudzień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/51/czarnik.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187