EBIB 
Nr 5/2003 (45), Biblioteki wyższych szkół niepublicznych - problemy i nowe rozwiązania organizacyjne. Artykuł
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 


Janina Przybysz
Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu
Biblioteka

Możliwości współpracy
między bibliotekami uczelni państwowych i niepaństwowych


Współpraca bibliotek szkół niepaństwowych z państwowymi jest jeszcze bardzo skromna, ale nie jest podyktowana niechęcią obu środowisk, a raczej faktem krótkiego istnienia tych pierwszych na rynku edukacyjnym.

Na przykładzie Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu (WSB) chciałabym przedstawić możliwości współpracy ze środowiskiem bibliotekarzy uczelni państwowych, te które już zostały wykorzystane i te, które widzę na przyszłość. Formy współpracy mogą być bardzo różne, a w zależności od terenu, na którym są prowadzone, można je podzielić na ogólnokrajowe i lokalne.

Pierwszą z nich Biblioteka WSB realizuje poprzez:

  • Prowadzenie wypożyczeń międzybibliotecznych.
  • Wymianę wydawnictw uczelnianych z 30 bibliotekami uczelni niepaństwowych, a także z pięcioma największymi uczelniami ekonomicznymi w Polsce: Akademią Ekonomiczną w Poznaniu, Krakowie, Katowicach i Wrocławiu oraz Szkołą Główną Handlową w Warszawie. O tym, jak ogromny jest udział wydawnictw z wymiany w gromadzeniu księgozbioru świadczą dane z ostatnich trzech kwartałów 2002 roku. Liczba książek otrzymanych z wymiany wynosi 204 egzemplarze.
  • Nawiązanie kontaktu z Biblioteką Kongresu i wejście na listę bibliotek otrzymujących od niej dary (w nieregularnych odstępach czasu otrzymujemy wykazy książek z wybranych dziedzin - ekonomia, informatyka, zarządzanie, marketing, na których zaznaczamy wybrane przez nas tytuły i odsyłamy zamówienie).
  • Udział w konferencjach, seminariach i warsztatach np.:
      1. Akademia Ekonomiczna w Krakowie: Wdrażanie nowoczesnych technik zarządzania w instytucjach non-profit na przykładzie naukowej biblioteki akademickiej (1998).
      2. Uniwersytet Śląski w Katowicach: VI Krajowym Forum Informacji Naukowo-Technicznej i Ekonomicznej (2001).
      3. Wigry: Jakość w bibliotekarstwie (2001).
      4. Wyższa Szkoła Biznesu w Nowym Sączu (seminarium, warsztaty): Źródła informacji biznesowej i ich użytkownicy (2000).
      5. Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów we Wrocławiu (warsztaty): Ewidencja materiałów poza książkowych w bibliotece (2002).
      6. Politechnika Wrocławska: Czasopisma elektroniczne. Ogólnopolski Kurs Specjalistyczny (2002).
      7. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu: Stan i potrzeby polskich bibliotek uczelnianych (2002).
  • Udział w Konsorcjum Bibliotek Ekonomicznych - PROQUEST (około 1000 pełnotekstowych czasopism). Celem Konsorcjum jest wspólne finansowanie dostępu do bazy czasopism elektronicznych ABI/INFORM Global. Dzięki utworzeniu Konsorcjum możliwe stało się wynegocjowanie znacznie korzystniejszych warunków finansowych od oferowanych odbiorcom indywidualnym. Umowę podpisały biblioteki: Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Katowicach, Wrocławiu, Szkoły Głównej Handlowej, Wyższa Szkoła Biznesu National - Luis University w Nowym Sączu, Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie i Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego w Warszawie. Dostęp do bazy PROQUEST spotkał się z bardzo przychylnym przyjęciem ze strony wykładowców naszej uczelni, tym bardziej, że obecnie żadna z bibliotek poznańskich bazy tej nie posiada.

Druga płaszczyzna współpracy Biblioteki WSB to kontakty lokalne na terenie miasta, np. z Biblioteką Uniwersytecką czy Akademią Ekonomiczną. Polegają one na:

  • Udostępnianiu bieżących czasopism studentom w czytelni (szczególnie Monitor Polski B).
  • Współpracy bibliotek gromadzących literaturę ekonomiczną (ostatnie spotkanie odbyło się w marcu 2003 roku i dotyczyło podziału obowiązków w zakresie gromadzenia literatury ekonomicznej w środowisku bibliotek szkół wyższych Poznania).
  • Tworzeniu zestawień czasopism zagranicznych (Akademia Ekonomiczna).
  • Uzupełnianiu roczników czasopism ekonomicznych (Akademia Ekonomiczna).
  • Udostępnianiu elektronicznych baz danych studentom Akademii Ekonomicznej.
  • Udziale w konferencjach (zaproszenia z Biblioteki Politechniki Poznańskiej z Biblioteki Uniwersyteckiej, Biblioteki Akademii Ekonomicznej, ale również obecność dyrektorów bibliotek państwowych na I Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotek Szkół Niepaństwowych).
  • Udziale w wystawach książek organizowanych w bibliotekach uczelni państwowych.
  • Organizowaniu spotkań środowiskowych bibliotekarzy szkół niepaństwowych miasta Poznania (ostatnie odbyło się w listopadzie 2002 na temat: Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do roku 2010). Udziale w środowiskowych szkoleniach, np. Subito.
  • Wzajemnym merytorycznym wsparciu bibliotekarzy.

Jest jeszcze wiele innych możliwości współpracy, która wydaje się być potrzebna bibliotekarzom zarówno tym z bibliotek uczelni państwowych, jak również nam bibliotekarzom z torujących sobie drogę placówek szkolnictwa niepaństwowego.

Jednym z najlepszych i najbardziej wyrazistych narzędzi komunikacji są wszelkiego typu spotkania, konferencje, łamy czasopism zawodowych i stowarzyszenia. Spotkania stanowią rzeczywiste forum wymiany wiedzy, doświadczeń, pomysłów i opinii. Łączą nas bowiem te same problemy, m.in. sprawy związanie z prawidłowym gromadzeniem zbiorów i sprawną obsługą użytkowników, a także marketing biblioteczny i problemy relacji bibliotekarz - czytelnik. Zatrudnieni jesteśmy w uczelniach, w placówkach, które wymagają szczególnych usług. Mamy służyć potrzebom nauki, dydaktyki poprzez kontakty z wydziałami i katedrami. Różnice w poglądach czy doświadczeniach mogą być inspiracją, nie zaś powodem konfliktów. Można się na nich wiele nauczyć, ale też wiele przekazać innym. Bibliotekarze szkół niepaństwowych określani są przydomkiem "praktycy" (pracują w małych zespołach i często zastępują współpracownika w różnych bibliotekarskich działaniach), z kolei bibliotekarze uczelni państwowych to raczej "teoretycy". Ich współpraca wydaje się zatem szczególnie cenna w wymiarze przełożenia teorii na praktykę i czerpania z praktyki poprzez teorię. Z kolei praktyka rozwija się, wdrażając do codziennej pracy nowe pomysły.

Podobnie funkcjonują czasopisma zawodowe, które mogą mieć charakter bardzo analityczny, badawczy, ale mogą też prezentować doświadczenia i opinie praktyków zawodu. Pojawiały się już np. w Bibliotekarzu artykuły bibliotekarzy szkół niepaństwowych, które pobudzały do dyskusji i sprawiały, że polemizowali z nimi znani specjaliści bibliotekoznawstwa. Na szczególną uwagę zasługuje ze względu na nośnik, na jakim powstaje, a przez to także ze względu na przyspieszenie kontaktu czy publikacji - czasopismo - Biuletyn EBIB, nazywany w skrócie po prostu EBIB. Jest on przykładem znakomitej współpracy i wymiany poglądów bibliotekarzy, gdzie środowisko bibliotekarzy szkół niepaństwowych jest również reprezentowane w redakcji przez Beatę Antczak z Biblioteki Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu.

Internet jest doskonałym narzędziem do dyskusji i porozumiewania się bibliotekarzy z różnych grup. To dzięki sieci, w wielkim środowisku bibliotekarzy można łatwo znaleźć osoby, które zajmują się tym samym, co my, mają podobny problem do przedyskutowania, choć pracują w innej bibliotece. Duże możliwości współpracy dają listy dyskusyjne, których jest w Polsce kilka - istnieje nawet jedna BIBLIO-L założona przez Bibliotekę WSB w Poznaniu dla bibliotekarzy szkół niepaństwowych. Mogą do niej pisać wszyscy, a utworzenie jej miało na celu zaktywizowanie środowiska bibliotekarzy szkół niepaństwowych, które nie miało odpowiedniego forum do porozumiewania się i rozwiązywania problemów. Obecnie obserwuje się, że z list dyskusyjnych korzystają bibliotekarze różnych grup, a rozmowy przebiegają wielopoziomowo.

O udziale w konferencjach już wspomniałam, pragnę jedynie dodać, iż organizowanie konferencji (np. IV Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotek Szkół Niepaństwowych we Wrocławiu czy w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu) i zapraszanie do udziału w nich różnych grup zawodowych powoduje, że zaczynają one ze sobą rozmawiać, dyskutować, ponieważ widzą ważne dla całego środowiska bibliotekarskiego cele nadrzędne, np.:

  • tworzenie katalogu centralnego,
  • zawiązywanie konsorcjów,
  • wykorzystanie tych samych systemów komputerowych,
  • tworzenie czasopisma elektronicznego itp.

Doskonałe forum współpracy dla grupy zawodowej może stanowić Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, miejsce kontaktów wewnętrznych, ale także pomost i narzędzie komunikacji ze środowiskiem zewnętrznym. Swego rodzaju integrację w środowisku spełnia inicjatywa podjęta przez SBP, a mianowicie coroczne przyznawanie nagrody im. Andrzeja Wojtkowskiego, fundowanej przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Pragnę przypomnieć fakt, iż po raz pierwszy (w kategorii młodych) otrzymał przedstawiciel bibliotek szkół niepaństwowych Paweł Pioterek z Biblioteki WSB w Poznaniu. Myślę, że sprostanie wymogom regulaminu niezbędnym dla zgłoszenia kandydatury oraz ranga tej nagrody może świadczyć o wysokim poziomie umiejętności bibliotekarzy szkół niepaństwowych, a także o tym, iż zaczynają oni być pozytywnie oceniani w środowisku. Do tej formy działania należy również zaliczyć organizowane dorocznie przez Bibliotekę Uniwersytecką w Poznaniu spotkanie środowiskowe z okazji Dnia Bibliotekarza, w którym Biblioteka WSB bierze udział.

Biblioteki uczelni niepaństwowych, nie bacząc na ich niewielką obsadę osobową, są świadome swego naukowego statusu i uruchamiają aktywność badawczą i naukową, a bibliotekarze mimo braku czasu podnoszą swoje kwalifikacje, starając się w ten sposób stworzyć pożądany wizerunek w skali całego polskiego bibliotekarstwa i przyspieszyć uznanie ich za równorzędnego partnera dla bibliotek uczelni państwowych. Przejawem tego mogą być pierwsze, a co ważne udane próby przystąpienia do egzaminu na bibliotekarza dyplomowanego. Są jeszcze inne możliwości współpracy poprzez przekazywania młodemu pokoleniu naszych doświadczeń i przyjmowanie przyszłych adeptów zawodu na praktyki.

Podsumowując moją krótką refleksję, uważam że współpraca bibliotek uczelni niepaństwowych z państwowymi jest już widoczna na wielu polach działania, a powinna być tak pogłębiana i rozszerzana, żeby obie grupy bibliotekarzy obsługujące studentów dla podniesienia efektywności i jakości w największym stopniu uzupełniały się, dzieliły zadania i współpracowały w realizacji wspólnych przedsięwzięć.

 Początek strony



Możliwości współpracy / Janina Przybysz// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 5/2003 (45) maj. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/45/przybysz.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187