EBIB 
Nr 11/2002 (40), Informacja biznesowa. Sprawozdanie
 Poprzedni artykuł Następny artykuł   

 
Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów


Witold Sulimierski
Chełmska Biblioteka Publiczna

Standaryzacja kosztów w bibliotekach publicznych

Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów
Rozmiar: 45 bajtów

Zarząd Oddziału Międzypowiatowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich w Chełmie już po raz drugi był organizatorem konferencji poświęconej problemom bibliotekarstwa powszechnego. W 2000 roku jeszcze jako Zarząd Okręgu zorganizował konferencję międzypowiatową, nt. Samorządowe biblioteki publiczne - stan i oczekiwania, na której uczestnicy z terenu powiatów chełmskiego, krasnostawskiego i włodawskiego mieli możliwość wysłuchania referatów: Lucjana Bilińskiego z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Prawno - organizacyjne zmiany w bibliotekarstwie w 2000 roku, dr. Jerzego Maja z Biblioteki Narodowej, nt. Propozycje standardów dla powiatowej sieci bibliotek publicznych u progu XXI wieku, Agnieszki Muszyńskiej i Witolda Sulimierskiego z Chełmskiej Biblioteki Publicznej, pt. Sytuacja organizacyjna i prawna samorządowych bibliotek publicznych powiatów: chełmskiego, krasnostawskiego i włodawskiego wg stanu na dzień 31 sierpnia 2000 roku. Tym razem Zarząd Oddziału podjął się organizacji ogólnopolskiej konferencji, poświęconej efektywności kosztowej bibliotek publicznych.

Przeobrażenia ustrojowe kraju spowodowały, że biblioteki, które przeszły na garnuszek samorządów lokalnych, zmuszone zostały do zmiany całej filozofii zarządzania. Realizację celów społecznych i edukacyjnych placówek musiano podporządkować twardym regułom gospodarki kapitalistycznej. Nadszedł bowiem czas skrupulatnego liczenia każdego, wydanego z budżetu miasta czy gminy, grosza. Werbalne odnoszenie się do obowiązujących standardów zarówno krajowych, jak i europejskich straciło swoją moc. Dyrektorzy placówek, jak i działacze samorządowi stanęli przed nie lada wyzwaniem. Jak w dramatycznej sytuacji finansów publicznych realizować wzrastające z każdym rokiem zapotrzebowanie na usługi biblioteczne? Jak i co chronić w pierwszym rzędzie? W jakiej formie zachować te placówki? Z czego można zrezygnować, a gdzie środki muszą być zapewnione, jeśli samorząd ma wypełniać swoje ustawowe obowiązki?

Wbrew obawom organizatorów, konferencja nie stała się forum dyskusyjnym nad problematyką ubóstwa i niemocy. Mimo, iż prawdopodobnie żaden z obecnych dyrektorów biblioteki nie mógł powiedzieć, że ma wystarczające środki budżetowe, że zdawał sobie sprawę, że stan ten w dającej się przewidzieć przyszłości nie ulegnie znaczącej poprawie, wszyscy referenci, jak i dyskutanci skupili się w swoich wystąpieniach na problemach racjonalizacji wydatków.

Konferencja miała przynieść odpowiedź na pytania: "Czy możliwe jest zaadaptowanie mechanizmów analizy ekonomicznej przedsiębiorstw dla potrzeb instytucji o charakterze non-profit?"; "Jakich narzędzi użyć do badań efektywności ekonomicznej bibliotek?"; "Co stanowi kapitał biblioteki?"; "Które koszty w budżetach bibliotek są stałe, a które stanowią czynniki kosztów zmiennych?"; "Które z tych kosztów mają decydujący wpływ na efekt końcowy - w przedsiębiorstwie określany produktem - w wypadku bibliotek odnosić się to może do wielkości, jakości oraz dostępności usług bibliotecznych?".

Ponad siedemdziesiąt osób - bibliotekarzy i przedstawicieli samorządów z terenu całego kraju - miało możliwość wysłuchania komunikatów i referatów przygotowanych przez naukowców i luminarzy zawodu bibliotekarskiego. Konferencję rozpoczął referat Lucjana Bilińskiego z Ministerstwa Kultury Standardy biblioteczne w teorii i praktyce odczytany w zastępstwie przez Annę Pietuch z Chełmskiej Biblioteki Publicznej. Następnie Katarzyna Bedlińska odczytała w zastępstwie chorej autorki Agnieszki Muszyńskiej komunikat Kształt organizacyjny bibliotek publicznych - próba analizy.
Po tej dawce wiadomości dyrektor Roman Małek zapoznał gości ze stanem realizacji i dalszym programem budowy obiektu dla Chełmskiej Biblioteki Publicznej.

Drugi dzień obrad rozpoczął referat Jana Wołosza - Przewodniczącego Zarządu Głównego SBP - Efektywna biblioteka publiczna w społeczeństwie informacyjnym. Autor skoncentrował się w nim na funkcji i zadaniach nowoczesnej biblioteki publicznej w społeczeństwie informacyjnym, zadaniach tradycyjnie związanych z biblioteką jak wypożyczanie i udostępnianie zbiorów czytelnikom, ale również pełnienie przez nią roli lokalnego centrum kultury, ośrodka informacji lokalnej i specjalnej, instytucji ustawicznego kształcenia oraz uczenia nowoczesnych technik informacyjnych. Z kolei Teresa Szymorowska, dyrektor Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, przedstawiła w zastępstwie dr hab. Ewy Głowackiej z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu referat: Wskaźniki efektywności bibliotek według normy ISO 11620. Autorka podjęła się próby określenia sposobów badania i obliczania jednolitych i porównywalnych wskaźników efektywności działania biblioteki. Kolejnym mówcą była Zofia Ciuruś dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Skoncentrowała się w swoim komunikacie na problematyce kształtowania budżetu biblioteki publicznej na przykładzie kierowanej przez siebie placówki.

Andrzej Tyws - dyrektor Biblioteki pod Atlantami w Wałbrzychu - zaprezentował problematykę efektywności kosztowej w modelu międzyorganizacyjnym biblioteki publicznej. Na przykładzie rozwiązań zastosowanych w Wałbrzychu omówił efekty kosztów działalności biblioteki powiązanej organizacyjnie z innymi instytucjami oświatowymi. Kolejny referat Efektywność kosztowa biblioteki w aspekcie zarządzania mieniem i źródłami informacji wygłosiła Teresa Szymorowska. Zapoznała w nim słuchaczy z metodami oraz wynikami, przeprowadzonych w Książnicy Kopernikańskiej, badań nad efektywnością kosztową poszczególnych placówek wchodzących w skład sieci miejskiej. Najwięcej emocji wzbudził wśród uczestników ostatni referat, wygłoszony przez prof. dr. hab. Jacka Osiewalskiego i Annę Osiewalską z Akademii Ekonomicznej w Krakowie zatytułowany Ekonometryczne modelowanie kosztów polskich bibliotek publicznych. Referat oparty w całości na materiale źródłowym zebranym z ponad trzystu bibliotek publicznych w kraju. Zastosowane w badaniach metody ekonometrii bayesowskiej pozwoliły autorom wyliczyć wpływ poziomu nakładów finansowych na efekty czytelnictwa poszczególnych bibliotek.

Niedostatek czasu przeznaczonego na dyskusję uczestnicy rekompensowali długimi dysputami przy ognisku i w pokojach hotelowych.

W tym miejscu należy złożyć gorące podziękowanie Annie i Jackowi Osiewalskim, którzy wykonali benedyktyńską wręcz pracę związaną z opracowaniem ankiet i analizą zebranego materiału. Ich udział w konferencji działał jak magnes zarówno podczas rozmów z autorami referatów, jak też mobilizował bibliotekarzy do uczestnictwa. Bez ich udziału ta konferencja byłaby uboższa, o ile w ogóle możliwa. Wyrazy wdzięczności należą się również pozostałym autorom referatów i komunikatów: dr Ewie Głowackiej, Teresie Szymorowskiej, Zofii Ciuruś, Lucjanowi Bilińskiemu, Janowi Wołoszowi, Andrzejowi Tywsowi i Agnieszce Muszyńskiej. Mimo, że niektórym zdrowie, bądź inne ważne przyczyny uniemożliwiły osobisty udział, to przysłany materiał pozwolił na wzbogacenie programu tematyką, nad którą ostatnio pracowali. Osobne podziękowania należą się tym dyrektorom i kierownikom bibliotek, którzy odpowiedzieli na nasz apel i wypełnili otrzymane ankiety. To oni dostarczyli źródłowy materiał tej konferencji.

Konferencja mogła być zorganizowana dzięki wsparciu finansowemu Zarządu Głównego SBP, Prezydenta miasta Chełma, Starosty Powiatu Chełmskiego, Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie oraz wielu sponsorów instytucjonalnych i indywidualnych, których lista jest zbyt długa, by ją w całości zamieścić.

Materiały z konferencji zostaną opublikowane w serii Propozycje i materiały Wydawnictwa SBP w Warszawie dzięki osobistemu zaangażowaniu się dyrektora tej oficyny Janusza Nowickiego, któremu tą drogą składamy wyrazy wdzięczności, a także w serii Materiały Konferencyjne EBIB.

  Na początek
Rozmiar: 45 bajtów
Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów



Standaryzacja kosztów w bibliotekach publicznych/Witold Sulimierski // W: EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 11/2002 (40) grudzień. : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich K[omisja] W[ydawnictw] E[lektronicznych], 2002. - Czasopismo elektroniczne. - Informacja biznesowa. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2002/40/sulimierski.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187

 

Rozmiar: 77 bajtów Rozmiar: 77 bajtów